علم و هوش مصنوعی زایشی

بسیاری از افراد با جدیت تمام با روبات‌های گفت‌وگو کار می‌کنند و امیدوارند که هوش مصنوعی زایشی بتواند زندگی‌هایشان را بهبود بخشد. دانشمندان که خود افراد باهوشی هستند چندین گام از دیگران جلو افتاده‌اند. در حالی که ما این گزارش را تهیه می‌کنیم 10 درصد یا بیشتر از چکیده‌های مقالات نشریات علمی از طریق الگوهای زبانی بزرگ نوشته می‌شوند. این نسبت در رشته‌هایی مانند علوم کامپیوتر تا 20 درصد بالا می‌رود و در میان دانشمندان علوم کامپیوتر در چین به یک‌سوم می‌رسد. برخی عقیده دارند که این شور و اشتیاق اشتباه است. آنها نگران‌اند که کمیت زیاد مقالات بی‌کیفیت به یکسویه‌نگری‌ها، دزدی ادبی و تراکم شدید در انتشارات علمی منجر شود. برخی نشریات از جمله خانواده ساینس (Science)‌ الزمات سختگیرانه افشا را درباره استفاده از الگوهای زبانی بزرگ وضع کرده‌اند. چنین تلاش‌هایی بیهوده هستند و راه به جایی نمی‌برند. نمی‌توان به سادگی بر الگوهای زبانی بزرگ نظارت کرد. حتی اگر چنین کاری امکان‌پذیر باشد بسیاری از دانشمندان به این نتیجه می‌رسند که استفاده از این الگوها منافع واقعی به بار می‌آورد. دانشمندان پژوهشگر صرفاً خود را به کارهای آزمایشگاهی یا اندیشیدن به دیدگاه‌های کلان محدود نمی‌کنند. آنها در هر زمان با تقاضاهای زیادی -از نوشتن مقاله و تدریس تا بررسی کمک‌هزینه‌های دانشجویی- روبه‌رو می‌شوند. الگوهای زبانی بزرگ سرعت نگارش مقالات را بالا می‌برند و در نتیجه زمان بیشتری را در اختیار دانشمندان می‌گذارند تا نظریه‌های جدید را توسعه دهند، با یکدیگر همکاری کنند یا اشتباهات کارهایشان را بررسی کنند. همچنین فناوری می‌تواند زمین بازی عادلانه‌ای فراهم کند که در گذشته بیشتر به نفع انگلیسی‌زبانان عمل می‌کرد، چون بسیاری از نشریات معتبر علمی به زبان انگلیسی هستند. الگوهای زبانی بزرگ به کسانی که انگلیسی را به‌ خوبی بلد نیستند کمک می‌کنند تا متون را ترجمه و ویرایش کنند. به لطف الگوهای زبانی بزرگ، دانشمندان مناطق مختلف می‌توانند یافته‌هایشان را آسان‌تر منتشر کنند و به خاطر نظریه‌های متعالی و تازگی پژوهش‌هایشان مورد تمجید و تحسین قرار گیرند. اما همانند تمام فناوری‌ها در این زمینه هم نگرانی‌هایی وجود دارد. از آنجا که الگوهای زبانی بزرگ تهیه متون ظاهراً حرفه‌ای را آسان می‌کنند خطر تولید مقالات جعلی علمی افزایش می‌یابد. نشریه‌ ساینس سال گذشته 10 هزار و 444 مقاله دریافت کرد و 83 درصد آنها قبل از داوری رد شدند. برخی از آن مقالات صرفاً محصول خیال‌پردازی‌های هوش مصنوعی بودند. الگوهای زبانی بزرگ می‌توانند از طریق محتوایشان فرهنگ محیطی را انتقال دهند که در آن آموزش دیده‌اند. از آنجا که آنها فاقد قدرت تصور هستند ممکن است دست به سرقت ادبی بزنند و مستقیماً کارهای قدیمی انسان‌ها را کپی کنند. توهماتی که متخصصان آشکارا آنها را رد می‌کنند، اما برای افراد عادی باورپذیر می‌نمایند به متون علمی راه پیدا می‌کنند. این در حالی است که نگارش مقاله بخشی جدایی‌ناپذیر از فرآیند پژوهش است و به پژوهشگران کمک می‌کند نظریه‌هایشان را شفاف و مدون کنند. به این ترتیب، اتکای بیش از حد به الگوهای زبانی بزرگ به تضعیف علم می‌انجامد. محدود کردن استفاده از الگوهای زبانی بزرگ راه حل این مشکلات نیست. این الگوها در آینده فراگیرتر و قدرتمندتر خواهند شد. هم‌اکنون از آنها در نرم‌افزارهای پردازش لغت (word)‌ و دیگر نرم‌افزارها استفاده می‌شود و به زودی کاربرد آنها امری عادی خواهد شد. پژوهشگران در نظرسنجی‌ها می‌گویند که مزایای هوش مصنوعی زایشی به نوشتن مقاله محدود نمی‌شود، بلکه اموری مانند رمزگذاری یا وظایف اداری را نیز در بر می‌گیرد. چنین استفاده‌هایی را نمی‌توان به سادگی تشخیص داد. شاید نشریات الزامات سختگیرانه افشا را به اجرا گذارند، اما این کار فایده زیادی ندارد، چون می‌توانند بگویند چه زمانی این الزمات رعایت نشده‌اند. نشریاتی از قبیل ساینس باید از اصرار بر افشای جزئیات استفاده از الگوهای زبانی بزرگ در نگارش مقالات دست بردارند و به یک اعتراف ساده بسنده کنند. علم از گذشته ابزارهای دفاعی زیادی در برابر تقلب و دزدی ادبی دارد. این ابزارها در جهانی که تولید محتوا در آن هزینه‌ای ندارد باید تقویت شوند. به عنوان مثال، در عالم هوش مصنوعی زایشی، داوری مقالات از سوی پژوهشگران دیگر اهمیت زیادی پیدا می‌کند. شاید لازم باشد برای تقویت این کار به پژوهشگرانی که برای بررسی مقالات وقت می‌گذارند پول بیشتری پرداخت شود. همچنین به دیگر پژوهشگران باید انگیزه داد تا مطالعات و آزمایش‌ها را تکرار کنند. کمیته‌های استخدام و ترفیع در دانشگاه‌ها باید اطمینان یابند که دانشمندان براساس کیفیت کار و کمیت دیدگاه‌های جدیدی که خلق می‌کنند پاداش می‌گیرند. اگر جلوی امکان بالقوه سوء‌استفاده گرفته شود دانشمندان منافع چشمگیری را از استفاده از الگوهای زبانی بزرگ به دست خواهند آورد.