تب تقاضا

در جریان معاملات هفته منتهی به 23 آذرماه بورس اوراق بهادار تهران رشد چشمگیری را شاهد بود. به‌طوری که نماگر اصلی بازار سهام در مجموع با افزایش حدود 70 هزارواحدی، کار خود را با عملکرد مثبت حدود پنج‌درصدی در سطح یک میلیون و 472 هزار واحد به پایان رساند. بازدهی نماگر هم‌وزن بازار نیز طی هفته اخیر با افزایش چهاردرصدی همراه شد که معاملات نماگر یادشده نهایتاً در محدوده 433 هزار و 763 واحد به کار خود پایان داد. این در حالی است که ارزش معاملات خرد سهام در هفته گذشته به‌طور میانگین روزانه رقم دو هزار و 981 میلیارد تومان را به ثبت رساند. ضمن اینکه در ادامه روند خروج سرمایه از بورس تهران به‌طور میانگین روزانه حدود 20 میلیارد تومان نقدینگی از بازار خارج شد که در مجموع طی هفته اخیر حدود 101 میلیارد تومان نقدینگی از بازار خارج شد.

به‌طور کلی بررسی‌ها نشان می‌دهد یکی از دلایل مهم افزایش خوش‌بینی به آینده بازار سهام طی روزهای اخیر، ورود قیمت دلار نیمایی به کانال ۳۰ هزار تومان بوده است. چرا که این امر می‌تواند با توجه به باقی ماندن فاصله ۲۶درصدی میان قیمت دلار نیمایی و دلار در بازار آزاد افقی روشن را پیش روی بهای سهام دلاری قرار دهد، در عین حال که سطح قیمت اکثر سهم‌ها از منظر بنیادی در کف قرار دارد.

در بررسی عملکرد شاخص کل و دلار آزاد از ابتدای آذرماه مشاهده می‌شود که بازده شاخص کل مثبت 56 /4 درصد و بازده دلار بیش از 76 /9 درصد بوده. این در حالی است که معاملات پرهیجان خودرویی‌ها در آذرماه و برخی نمادهای کوچک و متوسط این عملکرد نامطلوب بورس (تا پیش از آغاز رکودشکنی‌های شاخص از روز یکشنبه) در مقابل دلار را به چشم نمی‌آورد. بر این اساس نماگر اصلی بورس تهران در روز شنبه افت قابل توجهی داشت اما در مقابل دلار در مدار صعودی باقی ماند و همین موضوع بسیاری از سرمایه‌گذاران بورسی را از حضور در معاملات بازار یادشده دلسرد کرد. در این روز شاخص کل با ثبت ششمین کاهش روزانه بیش از یک‌درصدی خود از ابتدای پاییز تاکنون حدود 36 /1 درصد عقب‌نشینی کرد و کانال 4 /1 میلیون واحد را پس از حدود 20 روز نوسان در این کانال، از دست داد.

 از نکات حائز اهمیت معاملات روز شنبه می‌توان به افت سنگین نماگر هم‌وزن اشاره کرد. بیشترین میزان تغییر مالکیت صنایع از 28 آبان‌ماه تاکنون نیز در جریان معاملات روز یادشده به معیاری تحت عنوان خروج پول به میزان 327 میلیارد تومان تعلق گرفت. ارزش معاملات خرد بورس نیز در محدوده دو هزار و 515 میلیاردتومانی آرام گرفت. یکی از ویژگی‌های بازار سهام برخلاف دیگر بازارهای دارایی این است که هم با فلسفه سپر تورمی گزینه برای سرمایه‌گذاری در آن پیدا می‌شود و هم با فلسفه تثبیت تورم و رشد اقتصادی واقعی. چرا که در دو سال گذشته با رویکرد انجام توافق و بازگشت به برجام تعداد کمی از افراد در بورس دنبال تورم انتظاری و خرید سهم به هوای سپر تورم بودند. این در حالی است که سایر بازارهای مالی شرایط متفاوتی داشتند و حتی بیش از تورم هم بازده دادند.

در جریان معاملات دومین روز هفته نیز بورس تهران برخلاف چهار روز معاملاتی گذشته بر مدار مثبت به حرکت خود ادامه داد. بر این اساس نماگر اصلی بازار با رشد 41 /0درصدی همراه بود و در سطح یک میلیون و 389 هزار واحد قرار گرفت. در این میان ارزش معاملات خرد به میزان دو هزار و 296 میلیارد تومان رقم خورد. این در حالی است که در جریان معاملات یکشنبه به میزان 27 میلیارد تومان تغییر مالکیت از جانب حقیقی به حقوقی رخ داده است. البته بسیاری از کارشناسان معتقدند چنین انتظاری وجود داشت که بازار به سرعت در مدار صعودی قرار بگیرد چرا که همان‌طور که بارها در گزارش‌های قبلی اشاره شد قیمت اغلب سهام موجود در بازار سرمایه به قدری نسبت به سایر دارایی‌های قابل سرمایه‌گذاری در کشور ارزان است که حتی با رشدهای چشمگیر هم کماکان ارزان خواهند بود. علاوه بر این، به نظر می‌رسد به همین دلیل است که هر زمان هیجان منفی در بازار حاکم می‌شود و معاملات زیان نسبتاً سنگینی را تجربه می‌کنند، بلافاصله در روز معاملاتی بعد، افت بازار جبران می‌شود و روند نزولی تداوم نمی‌یابد.

طی دادوستدهای سومین روز از هفته نیز نماگر اصلی بورس با رشد 20 هزار و 12واحدی همراه شد و تا ارتفاع یک میلیون و 409 هزار واحد بالا آمد. از این‌رو روند نزولی بازار تداوم نیافت و نماگر اصلی تالار شیشه‌ای با بازگشت به مدار صعودی برای دومین روز متوالی سبزپوش شد و کانال 4 /1 میلیون‌واحدی را پس گرفت. نماگر هم‌وزن بازار نیز همگام با شاخص کل با رشد 49 /1درصدی معادل شش هزار و 153 واحد افزایش یافت و تا سطح 420 هزار و 399 واحد پیشروی کرد. همگام با قرار گرفتن نماگر اصلی بازار در ابرکانال 4 /1واحدی در این روز، بخت با سهامداران حقیقی بود و حدود 145 میلیارد تومان پول وارد بازار شد که بیشترین میزان جذب نقدینگی در بازار از تاریخ 29 آبان سال جاری است. ضمن اینکه ارزش معاملات خرد سهام در محدوده سه هزار و 60 میلیارد تومان قرار گرفت که رقم مزبور بیشترین میزان ارزش معاملات طی 24 روز گذشته است.

معاملات بازار سهام در روز سه‌شنبه نیز در حالی پایان یافت که شاخص کل بورس تهران با ثبت رشد 2 /3درصدی، ضمن ثبت دهمین رشد پرمقدار از ابتدای ریزش ۹۹ تاکنون و سومین سبز پررنگ شاخص کل در سال جاری، خود را به میانه کانال 4 /1 میلیون واحد رساند. 

در عین حال در این روز ارزش معاملات خرد سهام با پایداری بر مدار صعودی دو روز متوالی رقمی بیش از سه میلیارد تومان را به ثبت رساند. این در حالی است که مجموع ارزش معاملات خرد سهام در روز سه‌شنبه در مقایسه با روز معاملاتی گذشته با افزایش 29درصدی، رقم سه هزار و 953 میلیارد تومان را به ثبت رساند که این رقم بیشترین میزان متغیر یادشده طی 26 روز گذشته بوده است. 

همچنین شاهد خالص خرید 248 میلیاردتومانی سهامداران خرد بودیم که از شانزدهمین روز آبان‌ماه نظیری برای آن نمی‌توان یافت.

بازار سهام آخرین روز معاملاتی هفته را نیز با رشد پشت سر گذاشت. به‌طوری که نماگر اصلی بورس تهران برای چهارمین روز متوالی بر ریل صعودی باقی ماند. بر این اساس روز چهارشنبه شاخص کل با افزایش 26 /1درصدی در کانال یک میلیون و 472 هزار واحد آرام گرفت. نماگر هم‌وزن بازار نیز کار خود را در ارتفاع 433 هزار واحد به پایان رساند. علاوه بر این خالص تغییر مالکیت روز یادشده پس از چند روز جذب نقدینگی با خروج پول 140 میلیاردتومانی حقیقی‌های بازار همراه شد. ارزش معاملات خرد بورس نیز در روز مذکور رقمی بیش از سه هزار میلیارد تومان را به ثبت رساند.

در نگاهی دقیق‌تر در جریان روند پررونق بازار سرمایه طی معاملات هفته اخیر، گروه «خودرو و ساخت قطعات» بیش از 135 میلیارد تومان و صنعت «چندرشته‌ای صنعتی» با خروج پول حدود 81 میلیاردتومانی بیشترین خروج سرمایه حقیقی در میان صنایع را داشتند. ضمن اینکه گروه «کانه‌های فلزی» با ورود سرمایه حقیقی همراه شد و با جذب نقدینگی بیش از 96 میلیاردتومانی در صدر جدول ورود نقدینگی صنایع قرار گرفت. پس از آن گروه «فلزات اساسی» با ورود بیش از 81 میلیاردتومانی سرمایه سهامداران خرد، بیشترین ورود پول حقیقی را به ثبت رساند.

به تفکیک نمادهای معاملاتی نیز طی دادوستدهای هفته گذشته بازار سرمایه «فارس» با خروج پول بیش از 17 میلیارد تومان در صدر خروج نقدینگی بورس هفته اخیر قرار گرفت. پس از آن، «فملی» با خروج بیش از 16 میلیاردتومانی در رده دوم خروج نقدینگی از نمادهای معامله‌شده بورس تهران قرار گرفت و در مرتبه بعدی جدول نیز «فولاد» با خروج حدود 14 میلیاردتومانی بیشترین خروج سرمایه در هفته گذشته را به نام خود به ثبت رساند. این در حالی است که نمادهای «غنوش» و «اخابر» به ترتیب با ورود پول حدود 18 میلیارد تومان و حدود 9 میلیارد تومان همراه شدند و در صدر جدول جذب سرمایه حقیقی‌ها در هفته گذشته قرار گرفتند.

موتور قوی دلار و سکه

تب تقاضا در دلار و طلا از آغازین روز هفته شدت گرفت. برای گواه این مساله می‌توان معاملات سلف سکه بانک مرکزی را معیار قرار داد. در حالی که از 17 آبان تا روز چهارشنبه 16 آذر، بانک مرکزی موفق به فروش چیزی در حدود 24 هزار سکه به صورت پیش‌فروش شده بود، در روز شنبه تقاضا به شدت افزایش پیدا کرد و حدود 19 هزار سکه فقط در یک روز توسط بانک مرکزی پیش‌فروش شد. رقابت برای خرید خودرو و سایر کالاها در بورس کالا هم نشان از انتظارات تورمی در میان صاحبان سرمایه دارد. به‌طوری که در جریان دادوستدهای دلار طی هفته اخیر بازدهی اسکناس یادشده تا لحظه نگارش این گزارش (ساعت 16 روز چهارشنبه هفته گذشته) معادل 54 /7 درصد افزایش به ثبت رساند و کار خود را در محدوده قیمتی 38 هزار و 800 تومان خاتمه داد. از طرفی دلار نیمایی در قیمت 30 هزار و 250 تومان مورد معامله قرار گرفت. با این حال کارشناسان این حوزه اعتقاد دارند که در حال حاضر سیاست‌گذاری اقتصادی از کنترل شرایط باز مانده است. بنابراین با توجه به اینکه امکان کنترل و مدیریت نرخ ارز، تورم، نرخ بهره و به‌طور کلی مسائل اقتصادی وجود ندارد، انتظار می‌رود هم نرخ ارز در حال رشد باشد، هم تورم شتاب بگیرد. بازار طلا و سکه مانند نرخ دلار در بازار آزاد، هفته گذشته را صعودی سپری کرد. به‌طوری که سکه امامی در قیمت 18 میلیون و 650 هزار تومان مورد دادوستد قرار گرفت و بازدهی هفتگی مثبت 68 /7درصدی را به ثبت رساند که به نظر می‌رسد رشد نرخ دلار آزاد از عوامل اصلی افزایش قیمت مسکوک یادشده است. با این حال فاصله ارزش ذاتی و بازاری این فلز گران‌بهای داخلی در محدوده دو میلیون تومان قرار دارد. به عقیده برخی از تحلیلگران تکنیکال در صورتی که قیمت سکه به بالای میانه کانال 17 میلیون تومان صعود کند، این احتمال وجود دارد که افزایش‌های بیشتری را شاهد باشیم و بیش از پیش رکوردهای بی‌سابقه‌ای به ثبت برسد. این در حالی است که با وجود پناهگاه امن بودن سکه و طلا برای سرمایه‌گذاری، به دلیل بالا بودن هزینه خرید آن توان بسیاری از متقاضیان کاهش یافته است.

جدال عرضه و تقاضا

همزمان با بهتر شدن معاملات کامودیتی‌ها خصوصاً فلزات پایه و فولاد و البته کالاهای پایین‌دست پتروشیمی در بازارهای جهانی و منطقه‌ای، به دلیل افزایش انتظارات تورمی، به نظر می‌رسد تقاضا برای این قبیل کالاها در بازار داخل نیز کمی تقویت شده است. که اگر روند تسهیل کرونایی چین ادامه پیدا کند و افزایش نرخ بهره آتی فدرال‌رزرو هم بیش از انتظارات نباشد می‌توان امیدوار بود شرکت‌های تولیدکننده و صادرکننده این قبیل محصولات 

طی هفته‌های آینده عملکرد خوبی داشته باشند. به‌طور کلی به باور تحلیلگران، برخلاف یک سال پیش که ریسک‌های بسیاری می‌توانست این صنایع را تحت تاثیر قرار دهد، در شرایط فعلی آنچنان ریسک سنگینی متوجه این شرکت‌ها نیست. از طرف دیگر احتمال بهبود شرایط چین و همچنین احتمال رشد دلار می‌تواند برای خرید این سهم‌ها جذابیت ایجاد کند.

بر این اساس، بهای نفت اوایل چهارشنبه پس از سه جلسه متوالی افزایش قیمت، اندکی کاهش یافت زیرا داده‌ها افزایش غیرمنتظره ذخایر آمریکا را به‌رغم قطعی خط لوله نشان می‌دهد، در حالی که بازارها منتظر نشانه‌های بیشتری در مورد سیاست‌های پولی از پایان نشست فدرال‌رزرو هستند. بازارهای نفت خام طی سه جلسه گذشته به دلیل قطعی خط لوله کیستون کانادا-ایالات متحده و داده‌های کمتر از انتظار تورم آمریکا، امیدها را تقویت کرد. اما داده‌های صنعتی منتشرشده روز سه‌شنبه هفته اخیر نشان داد که ذخایر نفت ایالات متحده احتمالاً در هفته منتهی به ۹ دسامبر بیش از هشت میلیون بشکه رشد کرده است و انتظارات برای کاهش 9 /3 میلیون‌بشکه‌ای را زیر سوال می‌برد. به این ترتیب نهایتاً هر بشکه نفت خام برنت در روز چهارشنبه در قیمت 81 دلار و 39 سنت و نفت WTI نیز در قیمت 76 دلار و 12 سنت معامله شد.