خیز پاییزی بازارها

در جریان معاملات چهار روز ابتدایی هفته اخیر، بورس اوراق بهادار تهران بر مدار صعودی باقی ماند. به‌طوری که دماسنج اصلی بازار سرمایه در مجموع با افزایش بیش از 19 هزار و 320واحدی، کار خود را با عملکرد مثبت 59 /2درصدی در سطح یک میلیون و 492 هزار واحد به پایان رساند. بازدهی نماگر هم‌وزن بازار نیز طی مدت زمان مذکور با افزایش حدود دودرصدی همراه شد که معاملات نماگر یادشده نهایتاً در محدوده 442 هزار و 398 واحد به کار خود پایان داد. این در حالی است که ارزش معاملات خرد سهام طی روزهای یادشده به‌طور میانگین روزانه رقم سه هزار و 294 میلیارد تومان را به ثبت رساند. ضمن اینکه در ادامه روند خروج سرمایه از بورس تهران به‌طور میانگین روزانه حدود 46میلیارد تومان نقدینگی از بازار خارج شد که در مجموع طی چهار روز ابتدایی هفته اخیر حدود 183 میلیارد تومان نقدینگی از بازار خارج شد.

می‌توان گفت بازار سرمایه در جریان معاملات روزها و هفته‌های پیش‌رو به ویژه در دادوستدهای دی‌ماه روزهای پرخبری را تحت تاثیر گزارش‌های منتشرشده در سامانه کدال شاهد خواهد بود. رویدادهای نرخ دلار نیما، تحولات دلار در بازار آزاد و بازارهای جهانی هم مطابق با گذشته رویدادهای مهمی هستند که معاملات را تحت تاثیر خود قرار خواهند بود. به ویژه آنکه طی روزهای گذشته اخبار و گمانه‌زنی‌های متعددی پیرامون دلار نیمایی و دلار بازار آزاد تحت تاثیر صحبت‌های رئیس کل بانک مرکزی وجود داشت. در کنار این عوامل تحولات بودجه و کلید خوردن احتمالی مذاکرات احیای برجام مسیر متفاوتی را پیش‌روی سرمایه‌گذاران این بازار قرار می‌دهد که به نظر می‌رسد با مشخص شدن ابعاد و وضعیت آنها سایه سردرگمی و ابهام تا حد زیادی از سر بورس تهران برچیده خواهد شد و چشم‌انداز نسبتاً شفافی در اختیار اهالی بازار سرمایه قرار خواهد گرفت.

بر این اساس در جریان معاملات روز ابتدایی هفته گذشته، نماگر اصلی بورس تهران با کاهش 19 /0درصدی تا محدوده یک میلیون و 469 هزار واحد عقبگرد داشت و نماگر هم‌وزن بازار سهام اما برخلاف شاخص کل رشد نسبتاً مطلوبی داشت و با افزایش بیش از 63 /0درصدی تا ارتفاع 436 هزار و 477 واحد رشد کرد. ارزش معاملات خرد بورس نیز در محدوده دو هزار و 671 میلیاردتومانی قرار گرفت. به‌رغم سردرگمی و رکودی که در معاملات یادشده حاکم بود، حجم معاملات بازار نویدبخش این موضوع بود که امیدها هنوز به رشد احتمالی بازار بیشتر از آغاز روندی کاهشی است.

تداوم حجم بالای معاملات در کنار تحولات مثبت دلاری امید بازار به آغاز حرکت جدید را بیشتر کرد و بر این اساس نهایتاً بازار سهام با رکودشکنی در جریان معاملات روز یکشنبه هفته اخیر دومین رشد بیش از دودرصدی خود را در آذرماه سال جاری به ثبت رساند و با افزایش 06 /2درصدی پس از گذشت بیش از پنج ماه به ابرکانال 5 /1 میلیون واحد بازگشت. نماگر هم‌وزن بازار نیز در این روز با بیش از هفت هزار و 483 واحد افزایش معادل 71 /1 درصد رشد را به ثبت رساند و تا محدوده 443 هزار و 961 واحد افزایش یافت. خالص تغییر مالکیت از جانب حقوقی به حقیقی از دیگر نکات بازار روز یادشده بود. به عبارتی در این روز ورود پولی معادل 145 میلیارد تومان توسط سرمایه‌گذاران خرد بازار به ثبت رسید. ضمن اینکه ارزش معاملات خرد بازار در روز مذکور به بالای سه هزار و 700 میلیارد تومان رسید.

با قرار گرفتن بازار سهام در چنین شرایطی بسیاری از کارشناسان این حوزه بر این باور هستند که حرکتی که بورس تهران همزمان با جهش نرخ دلار آغاز کرده همواره این موضوع را نمایان می‌کند که بازار سرمایه در مقایسه با سایر بازارهای مالی در ارزنده‌ترین و حداقل‌ترین قیمت‌های ممکن قرار دارد. تحلیلگران تکنیکال بازار نیز معتقدند با در نظر گرفتن حرکات نرخ ارز سناریوهای نزول بازار سهام کمرنگ‌تر از قبل شده و احتمالاً آنچه پیش‌روی بازار قرار دارد، سناریو حرکتی آرام و آهسته همراه با تمایلات صعودی است. البته برخی دیگر از تکنیکالیست‌ها این پیش‌بینی را دارند که مسیر صعودی بازار با رشد نرخ ارز نیمایی و آزاد آغاز شده و به‌زودی شاخص با کمک اخبار و تحولات متفاوت سطوح بالاتری را لمس خواهد کرد.

با این حال همزمان با قرار گرفتن نماگر اصلی بورس تهران در کانال 5 /1 میلیون‌واحدی، علاوه بر اینکه بسیاری از چارتیست‌ها از نظر روانی میل به عرضه را در این سطح افزایشی پیش‌بینی می‌کنند، اخبار متعددی به بازار مخابره شد. به‌طوری که خبر افزایش احتمالی نرخ سود بانکی یکی از مهم‌ترین آنها بود که هیجانات منفی در بورس تهران را افزایش داد. اما به نظر می‌رسد همچنان وزن دلار در معاملات بیش از سایر عوامل تاثیرگذار است. بازار سهام در جریان معاملات سومین روز از هفته نوسانات محدودی را شاهد بود. بورس تهران در ادامه مسیر معاملاتی خود و تحت تاثیر تحرکات مثبت دلار بازار آزاد و همچنین دلار نیمایی در وضعیت خوبی به سر می‌برد. به‌طوری که نماگر اصلی بازار سهام در این روز تنها حدود 04 /0 درصد رشد داشت و تا سطح یک میلیون و 500 هزار و 908 واحد بالا آمد. نماگر هم‌وزن بازار اما رشد قابل‌توجهی داشت و با بیش از هفت هزار و 483 واحد افزایش تا ارتفاع 443 هزار و 961 واحد افزایش یافت. این در حالی است که مجموع ارزش معاملات خرد سهام در روز دوشنبه هفته یادشده رقم سه هزار و 780 میلیارد تومان را به ثبت ساند. ضمن اینکه در ادامه روند تغییر مالکیت در بازار سرمایه حدود 175 میلیارد تومان سرمایه حقیقی در روز مذکور از بازار سهام خارج شد.

در این میان، با توجه به شرایط حاکم بر بازار سرمایه با در نظر گرفتن رفتار منطقی از سوی فعالان تحت تاثیر تورم ۴۰درصدی و افزایش نرخ دلار احتمالاً رشد بازار سرمایه در کوتاه‌مدت ادامه‌دار باشد. البته ذکر این نکته لازم است که این رشد مستلزم عدم دخالت دولت و عدم اتخاذ تصمیمات خلق‌الساعه از جانب متولیان است. چرا که برآوردها حاکی از آن است که احتمالاً قیمت‌گذاری دستوری و کنترل نرخ دلار نیما مهم‌ترین موانع در مسیر انتقال تورم انتظاری به بورس باشند. معاملات بازار سهام در روز سه‌شنبه هفته اخیر نیز در حالی پایان یافت که شاخص کل بورس تهران با ثبت کاهش 59 /0درصدی در سطح یک میلیون و 492 هزار واحد قرار گرفت. نماگر هم‌وزن بازار نیز همگام با شاخص کل با کاهش 2 /0درصدی تا سطح 442 هزار واحد عقبگرد داشت. علاوه بر این، ارزش معاملات خرد سهام در روز یادشده رقم سه‌هزار و یک میلیارد تومان را ثبت کرد که در مقایسه با روز گذشته بیش از 20 درصد کاهش داشته است. ضمن اینکه طی معاملات روز مذکور حدود 124 میلیارد تومان نقدینگی از بازار سهام خارج شد. در چنین شرایطی به نظر می‌رسد نبود جریان نقدینگی کافی در بازار سهام در کنار بی‌خبری و ابهامات موجود در بازار، بورس تهران را مجدداً در روند رکودی و فرسایشی پایدار کرده است. البته این موضوع به این معنا نیست که بورس تهران ارزنده نیست بلکه تاکید کارشناسان این حوزه بر این است که برای افرادی که دانش مالی و ابزار سرمایه‌گذاری در این بازار را دارند، بازار سهام می‌تواند بهترین گزینه سرمایه‌گذاری برای آنها حتی در کوتاه‌مدت باشد.

در نگاهی دقیق‌تر در جریان معاملات بازار سرمایه طی روزهای یادشده گروه «خودرو و ساخت قطعات» بیش از 173 میلیارد تومان و صنعت «فلزات اساسی» با خروج پول حدود 123 میلیاردتومانی بیشترین خروج سرمایه حقیقی در میان صنایع را داشتند. ضمن اینکه گروه «محصولات شیمیایی» با ورود سرمایه حقیقی همراه شد و با جذب نقدینگی بیش از 137 میلیاردتومانی در صدر جدول ورود نقدینگی صنایع قرار گرفت. پس از آن، گروه «سرمایه‌گذاری‌ها» با بیش از 67 میلیارد تومان ورود پول در مرتبه دوم جذب نقدینگی طی روزهای یادشده قرار گرفت. به تفکیک نمادهای معاملاتی نیز طی دادوستدهای روزهای مذکور بازار سرمایه «خوساز» با خروج پول بیش از 99 میلیارد تومان در صدر خروج نقدینگی چهار روز ابتدایی هفته اخیر قرار گرفت. پس از آن، «قشهد» با خروج بیش از 62 میلیاردتومانی در رده دوم خروج نقدینگی از نمادهای معامله‌شده بورس تهران قرار گرفت و در مرتبه بعدی جدول نیز «خساپا» با خروج حدود 50 میلیاردتومانی بیشترین خروج سرمایه در روزهای مذکور را به نام خود به ثبت رساند. این در حالی است که نمادهای «بموتو» و «آپ» به ترتیب با ورود پول حدود 85 میلیارد تومان و حدود 55 میلیارد تومان همراه شدند و در صدر جدول جذب سرمایه حقیقی‌ها در روزهای یادشده قرار گرفتند.

پلکان صعودی دلار و سکه

دلار در روز سه‌شنبه 29 آذرماه تحت‌تاثیر دیدار امیر عبداللهیان، وزیر امور خارجه و جوزپ بورل، هماهنگ‌کننده ارشد مذاکرات وین در اردن و توافق دو طرف بر باز نگه داشتن کانال ارتباطی و احیای برجام به یکباره با ثبت افتی هزارتومانی به کانال ۳۸ هزار تومان برگشت. بر این اساس مذاکرات دگرباره وین موجب شد تا نرخ ارز با 5 /2 درصد کاهش، بیشترین افت سه ماه گذشته را به ثبت برساند. در حالی که در سومین روز از هفته اخیر اسکناس یادشده با پایداری بر مدار صعودی تا چند قدمی 40 هزار تومان صعود کرد و رقم 39 هزار و 880 تومان را ثبت کرد. این در حالی است که در جریان دادوستدهای دلار طی روزهای 26 تا 29 آذر، اسکناس یادشده تا لحظه نگارش این گزارش (ساعت 17 روز سه‌شنبه هفته گذشته) معادل 23 /2 درصد افزایش به ثبت رساند و کار خود را در محدوده قیمتی 38 هزار و 950 تومان خاتمه داد. از طرفی دلار نیمایی در قیمت 30 هزار و 351 تومان مورد معامله قرار گرفت. با این حال کارشناسان این حوزه اعتقاد دارند که با رسیدن دلار به سطوح بالای قیمتی دولت مجدداً برای ارسال سیگنال‌های مثبت برجامی به تکاپو افتاده است. بر این اساس، این دسته از تحلیلگران معتقدند مادامی که اخبار جدی‌تری پیرامون احتمال توافق در مذاکرات برجام به بازار مخابره نشود، ترافیک جدی در سمت فروش صورت نخواهد گرفت. سکه امامی نیز همگام با دلار بر مدار صعودی باقی ماند. به‌طوری که مسکوک یادشده در قیمت 18 میلیون و 800 هزار تومان مورد دادوستد قرار گرفت و در جریان معاملات روزهای مزبور بازدهی هفتگی مثبت 19 /2درصدی به ثبت رساند که به نظر می‌رسد رشد نرخ دلار آزاد از عوامل اصلی افزایش قیمت سکه امامی بوده است. با این حال فاصله ارزش ذاتی و بازاری این فلز گران‌بهای داخلی در محدوده یک میلیون و 750 هزار تومان قرار دارد. به عقیده بسیاری از کارشناسان با توجه به رابطه مستقیمی که میان سکه با نرخ ارز و قیمت طلای جهانی وجود دارد، اگر نوسانات نرخ ارز به حداقل برسد و تا حدودی ثبات قیمت ارز و حتی روند کاهشی را داشته باشیم، این امر در بازار سکه اثرگذار خواهد بود و موجب افت قیمت سکه خواهد شد. در این میان قیمت طلای جهانی با توجه به افزایش شاخص دلار کاهش یافته است.

پیدا و پنهان نفت

قیمت نفت در حالی در مدار صعودی باقی ماند که هر بشکه نفت خام برنت در روز سه‌شنبه در قیمت 80 دلار و 50 سنت و نفت WTI نیز در قیمت 76 دلار سنت معامله شد. چرا که با وجود افزایش نگرانی‌ها از رکود جهانی انتظار می‌رود بازگشایی چین، خرید آمریکا و زمستان سردتر از حد انتظار، باعث بهبود تقاضا در سال 2023 شود. این در حالی است که کارشناسان بر این باور هستند که خوش‌بینی نسبت به بازگشایی چین، محرک اصلی در افزایش اخیر نفت خام بود، زیرا این کشور شروع به کاهش محدودیت‌های مرتبط با کووید در سفر و فعالیت‌های اقتصادی کرد. ضمناً نشانه‌های زمستان سردتر از حد انتظار، انتظارات را افزایش داد که تقاضا برای نفت خام در کوتاه‌مدت، به‌ویژه برای اهداف گرمایشی، رشد خواهد کرد. آژانس بین‌المللی انرژی نیز اخیراً پیش‌بینی کرده است که تقاضای نفت خام در سال 2023 همچنان قوی خواهد بود. با این حال، چشم‌انداز بازارهای نفت خام اخیراً به دلیل نگرانی‌های فزاینده از رکود اقتصادی در سال 2023 تیره شده است. در چنین شرایطی است که تحلیلگران هشدار داده‌اند که افزایش نرخ بهره و تورم بالا می‌تواند فعالیت‌های اقتصادی را در ماه‌های آینده کاهش دهد، که به‌طور قطع بر تقاضای نفت خام تاثیر می‌گذارد.