تهدید گواهی سپرده سکه
آیا حباب سکه طلا دوباره بزرگ شده است؟
تا قبل از یکی دو هفته پیش به دلیل رشد فوق‌العاده بازار سهام (که البته همچنان نیز ادامه دارد) و تمایل روزافزون اشخاص برای ورود به این بازار و مشکلات اقتصادی ناشی از کرونا، به نظر می‌رسید کفه ترازو به سمت فروشندگان سکه بوده و از این‌رو شاهد کاهش قیمت‌ها در این بازار بودیم، در حالی که هیچ کدام از عوامل فوق‌الذکر حذف نشده‌اند (بلکه تشدید نیز شده‌اند).
تا قبل از یکی دو هفته پیش به دلیل رشد فوق‌العاده بازار سهام (که البته همچنان نیز ادامه دارد) و تمایل روزافزون اشخاص برای ورود به این بازار و مشکلات اقتصادی ناشی از کرونا، به نظر می‌رسید کفه ترازو به سمت فروشندگان سکه بوده و از این‌رو شاهد کاهش قیمت‌ها در این بازار بودیم، در حالی که هیچ کدام از عوامل فوق‌الذکر حذف نشده‌اند (بلکه تشدید نیز شده‌اند). موج جدید رشد در قیمت سکه طلا ناشی از چیست (در غیاب عدم رشد جدی در نرخ ارز و قیمت جهانی طلا)؟ برخی می‌گویند فعالان بازار طلا به‌منظور سرکوب روند خطرناک عرضه سکه به بازار، فضا را به سمتی برده‌اند که باعث ایجاد جو تقاضا (کاهش عرضه و افزایش انتظار رشد قیمت سکه) در بازار شوند. در یادداشت زیر از چند بعد مختلف موضوع مورد بررسی قرار گرفته تا در نهایت مخاطب خود بتواند قضاوت کند آیا واقعاً عوامل بنیادینی در این خصوص نقش دارند یا صرافان و فعالان اصلی بازار باعث معکوس شدن روند عرضه /تقاضا شده‌اند.
تورم انتظاری و قیمت سکه
یک ریزموج تورمی جدید طی چند هفته اخیر توجه‌ها را به خود جلب کرده؛ یکی از کانون‌های آن قیمت خودرو است، ایجاد موج تورمی و تشدید انتظارات تورمی به‌راحتی در کشوری مانند ایران که مردم به‌شدت حس ناامنی اقتصادی داشته و آماده به حرکت درآوردن سرمایه‌ها و نقدینگی خود در کوتاه‌ترین زمان ممکن از حوزه‌ای به حوزه دیگر هستند، می‌تواند باعث جابه‌جایی قیمت‌ها (ولو به‌صورت موقتی) شود، و از این‌رو می‌توان در محافظه‌کارانه‌ترین حالت اندک وزنی برای اثرات روانی رشد قیمتی رخ‌داده در بخش خودرو بر بازار طلا را مورد توجه قرار داد.
نوسانات حباب سکه
اگر به آمارها دقت شود قسمت اعظم رشد اخیر در قیمت سکه طلا نه ناشی از رشد دلار یا رشد قیمت جهانی طلا بلکه ناشی از رشد مجدد حباب قیمتی سکه در بازار است. البته همان‌طور که در نمودار قابل مشاهده است، حباب قیمتی سکه نسبت به میانگین چند ماه اخیر رقم بالایی نیست، به‌ویژه اگر این مسئله را در کنار رشد چند ده‌درصدی قیمت سکه طی این ماه‌ها قرار دهیم متوجه می‌شویم حباب سکه (به‌صورت درصدی از قیمت) حتی بسیار کمتر از میانگین یک سال اخیر است.
انتظار رشد نرخ ارز
دیده‌ها و شنیده‌ها حاکی از تحرک فعالان و دلالان بازار ارز طی دو هفته اخیر و استفاده از کارت ملی افراد عادی برای به دست آوردن سهمیه ارزی آنان است. این اتفاق آن هم پس از مدت‌ها، خود می‌تواند سیگنال نسبتاً قدرتمندی را به سمت بازار طلا بفرستد (فارغ از میزان درستی پیش‌بینی دلالان بازار ارز در مورد رشد آتی نرخ‌های مربوطه)، آن‌هم در شرایطی که هیچ عامل بنیادینی به نفع ثبات و کاهش نرخ ارز وجود ندارد (ادامه تحریم‌ها، سقوط قیمت نفت، سقوط صادرات نفتی و...).
سرریز بازار سرمایه
رشد پیوسته و دامنه‌دار بازار سرمایه طی دو سال اخیر که البته پس از رفع خطر تقابل مستقیم ایران و ایالات متحده آمریکا (در جریان واقعه ترور سردار سلیمانی) وارد فاز کاملاً جدید و متفاوتی شد عملاً بازده‌های بسیار سنگین و رویایی برای فعالان قدیمی و حرفه‌ای این بازار به همراه آورد. به‌عنوان یک فعال بازار سرمایه از نزدیک در جریان دغدغه پیشکسوتان این بازار جهت حفاظت از سودهای خود هستم. به‌خصوص در این برهه حساس که نرخ بازدهی بازار سرمایه بسیار فراتر از سایر بازارها به‌ویژه ارز و سکه رفته است و منطق اقتصادی در کنار تجربه تاریخی اذعان دارد که باید منتظر بازگشت به میانگین باشیم یعنی یا باید منتظر یک افت تدریجی در بازار سرمایه یا صعود در بازارهای موازی (حداقل با نرخی بالاتر از نرخ رشد بازار سرمایه) باشیم؛ که البته هر دو حالت یک نتیجه را به همراه می‌آورد: انتخاب بازار جایگزین جهت سرمایه‌گذاری و خروج به‌موقع از بازار سرمایه احتمالاً بهترین استراتژی طی ماه‌های جاری است.
خلاصه اینکه کسب چنین بازده سنگینی و لزوم توجه به مدیریت ریسک و مقوله بازده نسبی بازارهای مختلف، بسیاری از برندگان بورس و بازار سرمایه را به فکر سرمایه‌گذاری در سایر بازارها انداخته است. یکی از این بازارها، بازار سکه و طلاست. می‌توان حدس زد طی ماه‌ها و به‌ویژه هفته‌های اخیر نقدینگی سنگینی به سمت این بازار گسیل شده است. هجوم نقدینگی از بازار سرمایه (یا هر بازار مشابه دیگری) به سمت بازار ارز و سکه در گام اول باعث ایجاد حباب قیمتی شده و در گام بعدی در صورت قدرت بالای نقدینگی مذکور منجر به جابه‌جا کردن نرخ ارز می‌شود.
طی روزهای اخیر نیز چنین رخدادی را شاهد بودیم، ابتدا حباب سکه رشد کرد و سپس با رشد نرخ ارز در عین کاهش حباب مذکور همچنان شاهد حفظ روند صعودی قیمت‌ها در این بازار هستیم. درصورتی‌که اتفاق خاصی در بازار سرمایه رخ داده، سرعت رشد کند شده و سیگنال اصلاح جدی در این بازار صادر شود، هجوم نقدینگی به این بازار می‌تواند تشدید شود.
سیگنال قیمتی از بازار سرمایه
متاسفانه مدت‌هاست که بازار آتی سکه بورس کالا غیرفعال است، زمانی که این بازار فعال بود به‌ویژه در دوره‌های تلاطمات شدید بازار طلا و ارز تهران، بازار آتی متهم به ایجاد سیگنال‌های نامناسب و تشدید تلاطمات در بازار فیزیکی شده و همین مورد باعث شد تا ساعات معاملات جابه‌جا شود و حتی بعداً به‌صورت موقت بازار غیرفعال شود.
امروز هرچند بازار آتی نداریم، اما بازار گواهی سپرده سکه روزبه‌روز در حال بزرگ شدن و رونق گرفتن است. بازار که به دلیل برخی محدودیت‌ها در بخش عرضه عملاً شاهد ایجاد حباب جدی در آن هستیم، حبابی که با افزوده شدن بر حجم نقدینگی سرازیرشده به سمت بازار سرمایه، تشدید هم شده است.
نگرانی امروز این است که با افزایش اهمیت بازار سرمایه در سطح کشور، در بخش معاملات گواهی سپرده کالایی نرخ‌های به‌شدت حبابی موجود کم‌کم و ناخواسته باعث ایجاد سیگنال‌های قیمتی نامناسب برای بازار فیزیکی شود.
پیشنهاد مهمی که در اینجا قابل طرح است و شایسته است مورد توجه مقامات اقتصادی کشور قرار گیرد، توسعه این بازار و رفع محدودیت‌های موجود در مسیر صدور گواهی سپرده سکه در بازار است، درحالی‌که سکه طلا خود دارای چند درصد حباب قیمتی است، وجود یک حباب قیمتی مضاعف بین قیمت سکه فیزیکی و گواهی سپرده سکه طلا می‌تواند بیش‌ازپیش باعث رشد قیمت‌ها و تلاطم بازار شود.
