تنها در خانه
چرا ایران از ترکیه و عربستان جا ماند؟
صدف صمیمی: «آیا عادی‌سازی روابط ترکیه و عربستان موجب نگرانی ایران است؟» این جمله عنوان مقاله‌ای از «نشنال اینترست» است که نگارش آن به بعد از دیدار محمد بن‌سلمان، ولیعهد عربستان سعودی از پایتخت ترکیه بازمی‌گردد. سفری که می‌تواند از آینده همکاری‌های منطقه‌ای تصویری ارائه کند و برای تحلیلگران اطلاعات جدیدی از چینش بازیگران خاورمیانه داشته باشد.
بسیاری از کشورهای منطقه در سال‌های گذشته تلاش کردند تا با ایجاد فضای همکاری، به بازیگران مهمی در سیاست‌ورزی خاورمیانه (به‌ویژه در حوزه امنیت) بدل شوند. در همین راستا، در شرایطی که عربستان سعودی و ترکیه به رقبای اقتصادی و رفقای استراتژیک بدل شدند؛ ایران درگیر مشکلات خود از جمله تورم، تحریم و مذاکرات هسته‌ای شد.
ایران به واسطه تحریم‌ها و برخی تصمیمات دیپلماتیک و امنیتی در منطقه، از بعضی همکاری‌ها با همسایگان و کشورهای منطقه باز ماند. اما در همین زمان، آن کشورهایی که تلاش می‌کردند قدرت بیشتری در مدیریت این منطقه استراتژیک به دست آورند، اتحاد نانوشته‌ای بین خود، علیه ایران ایجاد کردند؛ که حتی گاهی برخی تحرکاتشان را می‌توان بر ضد منافع ایران تعبیر کرد.
عادی‌سازی رابطه دو کشور ترکیه و عربستان در حالی شکل گرفت که از یک‌سو هر دو این کشورها با توافق هسته‌ای ایران مخالف هستند و از سوی دیگر جایگاه امروزشان در سطح بین‌الملل و همکاری‌های فرامنطقه‌ای نسبت به گذشته ارتقا پیدا کرده است.
به جز موضوع سیاسی، موضوع اقتصادی هم در این میان بسیار مهم است. اخیراً وزیر دارایی و خزانه‌داری ترکیه در مصاحبه‌ای اعلام کرد: در سه‌ماه اول سال جاری 3 /7 درصد رشد اقتصادی داشتیم، پیش‌بینی می‌کنیم در سه‌ماه دوم شاهد رشد بیشتری باشیم. در همین حال سرمایه‌گذاری در عربستان سعودی 64 درصد رشد کرده، تولید ناخالص داخلی این کشور افزایش یافته و اقتصاد غیرنفتی آن 4 /5 درصد رشد کرده است. آرامکو، شرکت دولتی انرژی عربستان سعودی، بین تمام شرکت‌های بورسی در جهان بیشترین سود تعدیل‌شده سه‌ماهه را گزارش کرده است. همه اینها در حالی است که تورم ماه گذشته عربستان سعودی 7 /2 درصد بود؛ حدود یک‌سوم تورم در ایالات متحده یا منطقه یورو. در نتیجه این عوامل، بر اساس نظرسنجی بلومبرگ انتظار می‌رود که اقتصاد عربستان سعودی امسال 6 /7 درصد رشد کند. این در حالی است که ایران تا سال 99 رشد منفی را تجربه کرده است. با وجود این اگر در سطح جهانی خاورمیانه را خانه‌ای برای ایران تعبیر کنیم؛ شاید بتوان گفت ایران در مقابل همسایگان خود، در خانه خود تنها مانده و از رقابت با کشورهای ذکرشده بازمانده است.
