رکوردزنی طلای سیاه

 مجید حیدری: هفته گذشته، نوسان در بازار ارز تا حدود قابل توجهی کنترل و قیمت دلار در سطح کمتر از چهار هزار و 200 تومان معامله شد. به نظر می‌رسد که در هفته‌های آینده، تب دلار فروکش خواهد کرد. در هفته مورد بررسی، با وجود تعطیلی ابتدای هفته، بهای طلای سیاه به بیشترین مقدار طی دو سال و نیم اخیر رسید. بر اساس گزارش‌ها، انفجار در خط لوله انتقال نفت لیبی به همراه کاهش داوطلبانه عرضه نفت تولیدکنندگان نفت به رهبری اوپک، منجر به افزایش بهای نفت به بالاترین سطح دو و نیم سال اخیر شد. همچنین قیمت طلای جهانی به دلیل رشد تقاضا روند صعودی گرفت.

سال خوب برای اوپک

در آخرین روزهای سال 2017، موسسه اطلاعاتی میس برآورد کرده که درآمدهای کشورهای عضو اوپک از صادرات نفت سال 2017 به‌طور متوسط رشد ۳۰‌درصدی را نسبت به سال ۲۰۱۶ تجربه کرده است.

همچنین پیش‌بینی می‌کند رشد درآمد اوپک در سال 2018 نیز ادامه داشته و به ۱۱ درصد برسد. بر این اساس درآمد نفتی اوپک در سال 2017، ۵ / ۵۷۷ میلیارد دلار برآورد می‌شود و سال 2018 احتمالاً به حدود ۶۵۰ میلیارد دلار خواهد رسید؛ اما رشد چشمگیر درآمدهای نفتی اوپک دو ریسک پیش ‌روی این سازمان قرار می‌دهد. اول اینکه افزایش قیمت نفت و به دنبال آن درآمدهای نفتی، اعضای اوپک را بیشتر به تخلف از توافق ترغیب می‌کند و احتمال می‌رود توافق نفتی در سال 2018 مانند 2017 موفقیت‌آمیز اجرا نشود.

به گزارش «دنیای اقتصاد» به لطف رشد بیش از ۳۲‌درصدی قیمت نفت در بازارهای جهانی، درآمدهای نفتی اعضای اوپک در سال 2017 نزدیک به ۱۳۲ میلیارد دلار معادل ۳۰ درصد افزایش یافته است؛ اما درآمد اعضا به یک نسبت رشد نکرده و بسته به میزان تولید افزایش درآمد متفاوتی را تجربه کرده‌اند. بدون شک لیبی بزرگ‌ترین برنده رشد درآمد نفتی بین اعضای اوپک در سال ۲۰۱۷ است. درآمد نفتی این کشور رشد ۱۶۵درصدی یعنی حدود ۱۵ میلیارد دلار را تجربه کرده است. رشد درآمد در این کشور به دلیل ترکیبی از رشد تولید و افزایش ۳۲درصدی بهای نفت رخ داده است. تولید نفت در این کشور از متوسط روزانه ۳۸۰ هزار بشکه در سال ۲۰۱7-2016 به ۸۲۰ هزار بشکه رسیده است. اما بین کشورهای حاضر در توافق ایران بیشترین رشد درآمدهای نفتی را داشته است. درآمدهای نفتی ایران در سال 2017 به ۶ /‌۵۹ میلیارد دلار رسیده که نسبت به سال گذشته ۴۵ درصد رشد داشته است. این موضوع به دلیل رشد تولیدات ایران رخ داده است. در واقع ایران اجازه داشت که تا رسیدن به سقف تولید ۸ /‌۳ میلیون بشکه در روز به افزایش تولیدات خود ادامه دهد. از این‌رو میزان تولید نفت کشور در سال 2017 نزدیک به ۳۰۰ هزار بشکه رشد کرده و در حال حاضر به بیش از ۸ /‌۳ میلیون بشکه در روز رسیده است. با این حال درآمدهای نفتی کشور همچنان نسبت به سال‌های پیش از تحریم یعنی نسبت به سال ۲۰۱۲ بیش از ۴۱ درصد کمتر است. اما از لحاظ دلاری به یقین عربستان بزرگ‌ترین برنده افزایش درآمد است. درآمدهای نفتی این کشور در سال 2017، ۳۳ میلیارد دلار معادل ۲۴ درصد رشد داشته و به ۱۷۰ میلیارد دلار رسیده است. این در حالی است که تولیدات این کشور در سال 2017 معادل ۳۸۰ هزار بشکه کاهش داشته و به ۹۸ /‌۹ میلیون بشکه در روز رسیده است.

چشم‌انداز درآمدهای نفتی اوپک در سال ۲۰۱۸ به مسیری که بهای نفت در این سال طی خواهد کرد، بستگی دارد. قیمت نفت نیز خود معلول مولفه‌های مختلفی است. با این حال اگر قیمت نفت شاخص برنت در سال ۲۰۱۸ آن‌طور که بسیاری از موسسات پیش‌بینی کرده‌اند، در حدود ۶۰ دلار یعنی کمتر از قیمت‌های کنونی و بیشتر از متوسط کل سال 2017 باشد، درآمدهای نفتی اعضای اوپک رشد ۱۱درصدی را در سال 2018 تجربه خواهند کرد. در صورت تحقق این برآورد، انتظار می‌رود مجموع درآمدهای نفتی اعضای این سازمان به ۶۴۰ میلیارد دلار برسد و تمام اعضای این سازمان رشد درآمدهای نفتی را مجدداً تجربه کنند. با این حال ونزوئلا در این میان می‌تواند یک استثنا باشد، احتمال دارد به دلیل افت تولیدات این کشور، با وجود رشد متوسط قیمت‌ها، این کشور افت درآمدهای نفتی را تجربه کند. درآمدهای نفتی ونزوئلا در سال 2017 معادل 22 درصد رشد کرد و به بیش از ۳۰ میلیارد دلار رسید. رشد کمتر از متوسط اوپک (۳۰ درصد) در این کشور به دلیل کاهش تولید نفت آن رخ داده است. در واقع ونزوئلا به دلیل مشکلات بسیار زیاد اقتصادی، نمی‌تواند سطح تولیدات خود را حفظ کند.

کاهش عرضه در لیبی

قیمت نفت هفته گذشته به بیشترین مقدار طی دو سال و نیم گذشته رسید. در روز دوشنبه اغلب بازارهای جهان به دلیل کریسمس تعطیل بودند. روز سه‌شنبه، انفجار در خط لوله انتقال نفت لیبی به همراه کاهش داوطلبانه عرضه نفت تولیدکنندگان نفت به رهبری اوپک، منجر به افزایش بهای نفت به بالاترین سطح دو و نیم سال اخیر شد. در این روز، مهاجمان مسلح یک خط لوله انتقال نفت به بندر اسسایدر را منفجر کردند که موجب کاهش تولید نفت لیبی به حدود 100 هزار بشکه در روز شد. راه‌اندازی مجدد قریب‌الوقوع خط لوله فورتیز مانع افزایش بیشتر بهای نفت شد. به گفته فعالان این بخش، با راه‌اندازی بخشی از این خط لوله، انتقال نفت و گاز از این طریق به تدریج افزایش خواهد یافت. وزیر نفت عراق گفت: با توازن در بازار نفت تا سه‌ماهه نخست سال 2018 قیمت‌ها افزایش خواهند یافت. وی افزود؛ ذخایر جهانی نفت به سطح قابل قبولی کاهش یافته است. مطابق آخرین گزارش هفتگی بیکرهیوز؛ تعداد چاه‌های نفت آمریکا، در هفته منتهی به 22 دسامبر در سطح 747 حلقه ثابت ماند. در پایان معاملات روز سه‌شنبه، بهای نفت برنت 77 /1 دلار در هر بشکه افزایش یافت. همچنین، بهای نفت آمریکا پس از تجربه قیمتی 60 دلار در هر بشکه، در نهایت با 50 /1 دلار افزایش در هر بشکه به 97 /59 دلار رسید.

قیمت نفت در روز چهارشنبه کاهش جزئی را تجربه کرد. کاهش قیمت نفت در روز چهارشنبه نتیجه بازگشت تدریجی خط لوله فورتیز با ظرفیت ۴۵۰ هزار بشکه در روز در دریای شمال است. جریان نفت از طریق این خط لوله در سال نو به وضعیت عادی باز خواهد گشت.

اختلال در خطوط لوله فورتیز و لیبی که مجموعاً به حدود ۵۰۰هزار بشکه در روز بالغ می‌شود، در تولید و تقاضای جهانی که به ۱۰۰میلیون بشکه در روز می‌رسد اندک محسوب می‌شود، اما این اختلالات منعکس‌کننده این حقیقت است که بازارها از زمان اجرای توافق کاهش تولید اوپک و غیراوپک عرضه محدودتری پیدا کرده‌اند.

آمار اداره اطلاعات انرژی آمریکا نشان می‌دهد به دنبال مازاد عرضه گسترده در سال ۲۰۱۵ بازارهای نفت جهانی تا سال ۲۰۱۶ به تدریج به تعادل رسیدند و  در سال 2017 اندکی کمبود عرضه نشان دادند که به کاهش ذخایر نفت جهانی منجر شده است. آمار این سازمان کمبود اندک عرضه به میزان ۱۸۰ هزار بشکه در روز برای سه‌ماهه نخست سال ۲۰۱۸ را نشان می‌دهد.

بر اساس گزارش رویترز، اوپک و روسیه کاهش تولید را از ژانویه آغاز کردند و قرار است تا پایان سال ۲۰۱۸ ادامه دهند، اما عامل مهم که تلاش‌های اوپک و روسیه برای حمایت از بالارفتن قیمت‌ها را تضعیف می‌کند، تولید نفت آمریکاست که بیش از ۱۶ درصد از اواسط سال ۲۰۱۶ رشد کرده و به سرعت به مرز ۱۰ میلیون بشکه در روز نزدیک می‌شود. آخرین آمارها حاکی از آن است که در روز چهارشنبه بهای نفت برنت به 66 دلار در هر بشکه رسیده است. همچنین قیمت نفت وست تگزاس اینترمدیت 7 /59 دلار در هر بشکه گزارش شد.

رشد تقاضا برای طلا

در هفته نیمه‌تعطیل گذشته، طلای جهانی در مسیر افزایشی حرکت کرد. اونس طلا پس از سه روز تعطیلی، سه‌شنبه چهار دلار بیشتر از قیمت بسته‌شده جمعه معامله شد. روز سه‌شنبه، به دلیل نگرانی‌ها پیرامون عرضه پالادیوم، بهای این فلز قیمتی به بالاترین سطح از فوریه 2001 تقویت شد. همچنین، تداوم نگرانی‌ها در خصوص ریسک‌های جغرافیایی-سیاسی و تضعیف شاخص دلار، تقاضا برای خرید شمش طلا را افزایش داد. در نتیجه، بهای طلا به بالاترین سطح بیش از سه هفته گذشته رسید. در این روز، بهای نقدی طلا در مقطعی از معاملات به بالاترین سطح از 1 دسامبر (72 /1283 دلار در هر اونس) تقویت شد، اما در نهایت 69 /0 درصد رشد نشان داد. همچنین، بهای طلای قراردادهای آتی آمریکا تحویل ماه فوریه نیز 68 /0 درصد افزایش یافت.

پس از رسیدن ارزش هر اونس فلز زرد به ۱۲۷۹ دلار، روند قیمتی طلا کاملاً خطی شد و با دامنه 5 /0دلاری حول محور ۱۲۷۹‌دلاری نوسان کرد. این نوسان کم‌دامنه تا عصر روز سه‌شنبه ادامه یافت. رقیب همیشگی طلا یا همان شاخص دلار نیز روند خطی را پیش گرفته بود و نشانی از تقویت بروز نمی‌داد تا فلز زرد در آستانه ثبت سومین هفته متوالی با رشد مثبت قرار بگیرد. کارشناسان بازار جهانی، خطی بودن نمودار طلا را طبیعی عنوان کردند و اثر طبیعی کریسمس و تعطیلات سال نو را عامل اصلی این پدیده دانستند. حجم معاملات بازارهای جهانی معمولاً در روزهای نزدیک به سال نو میلادی کاهش شدیدی را تجربه می‌کند و این کاهش حجم بالطبع بازارها را از تغییرات شدید باز می‌دارد.

طلا چهارشنبه در قیمت 1282 دلار به ازای هر اونس باز شد و همان‌طور که سه‌شنبه‌شب از عقب‌نشینی دلار و سایر ارزها سود برده بود، باز هم تقویت شد. این تقویت تا جایی ادامه پیدا کرد که فلز زرد تا عصر این روز به خط مقاومتی جدیدی برخورد کرد. این خط که در قیمت 1286 دلاری فعال شده بود، اونس فلز گران‌بها را موقتاً از پیشروی بازداشت. برخی از کارشناسان، خاموشی دلار را به عبور طلا از مرز مقاومتی منتهی دانسته بودند؛ اما اولین حرکت فلز زرد برای عبور از این خط، با شکست پایان پذیرفت و قیمت اونس تا عصر روز چهارشنبه به 1284 دلار بازگشت کرد.

بازگشت ثبات به بازار ارز

هفته گذشته، نوسانات در بازار آزاد دلار ‌ کمرنگ بود، نرخ دلار در سطح قیمتی کمتر از چهار هزار و 200 تومان نوسان می‌کرد. در روز شنبه دلار نوسان افزایشی یا کاهشی زیادی را تجربه نکرد و زیر محدوده چهار هزار و ۱۹۰ تومان باقی ماند. در این روز، شاخص بازار ارز با افت جزئی یک‌تومانی به قیمت چهار هزار و ۱۸۶ تومان رسید. به گفته فعالان، در دومین روز دی‌ماه، عرضه صرافی‌های بانکی در ابتدای روز بالا بود و همین موضوع موجب شده بود که افزایشی‌ها برای خرید ارز بااحتیاط رفتار کنند. روز یکشنبه بیشتر عرضه بازار بر عهده بازارساز بود و بازیگران غیررسمی تمایل چندانی به فروش نداشتند. همزمان این دسته از بازیگران تلاش چندانی نیز برای خرید دلار نکردند. در واقع، آنها به‌طور مستقیم و با مقابله با عرضه بازارساز سعی نمی‌کردند قیمت دلار را نوسانی کنند؛ بلکه با خارج کردن ارز خود از روند دورانی عرضه و تقاضا تلاش می‌کردند قیمت‌ها را تحت ‌تاثیر قرار دهند. نتیجه کاهش حجم ارز در بازار، افزایش چهارتومانی دلار و رسیدن به قیمت چهار هزار و ۱۹۰ تومان بود.

در روز دوشنبه دلار نتوانست مرزهای مقاومتی را بشکند و در مسیر کاهشی قرار گرفت. در سومین روز هفته، شاخص بازار افت ۱۰تومانی را به ثبت رساند و روی عدد چهار هزار و ۱۸۰ تومان آرام گرفت. این افت در شرایطی به ثبت رسید که دلار روز یکشنبه به محدوده چهار هزار و ۱۹۰ تومان وارد شده بود و عده‌ای از بازیگران تصور می‌کردند که روز دوشنبه نقاط مقاومتی چهار هزار و ۱۹۲تومانی و چهار هزار و ۲۰۰ تومانی شکسته شود. روز دوشنبه معامله‌گران کمی در بازار حضور داشتند که به امید افزایش آینده قیمت دلار اقدام به خرید کنند؛ در واقع بیشتر معاملات حالت روزمره داشت و برای پاسخگویی به نیازهای روزمره تهیه می‌شد. در عین حال، بیشتر معامله‌گران نگاه درازمدتی به خرید دلار نداشتند و تهیه دلار بیشتر به‌منظور پاسخگویی به تقاضای واقعی بازار بود.

در چهارمین روز هفته، عرضه بازارساز پیام‌های مهمی برای معامله‌گران دلار به همراه داشت. به گفته برخی از فعالان، بازیگران بازارساز در ساعات ابتدای روز عرضه خاصی نداشتند و حتی قیمت خاصی برای دلار در کانال‌های اطلاع‌رسانی صرافی‌های منتخب عرضه‌کننده ارز اعلام نشد؛ با این حال، از ساعت یک بعدازظهر، قیمت‌گذاری دلار در این صرافی‌ها آغاز شد. اولین قیمت اعلام‌شده برای دلار نقدی چهار هزار و ۱۷۱ تومان بود و اختلافی ۱۰‌تومانی با قیمت معامله‌گران پاساژ افشار داشت. در چنین روزی که بازارساز در دو نیمه‌روز رفتار متمایزی داشت، دلار با تنها دو تومان رشد به قیمت چهار هزار و ۱۸۲ تومان رسید.

روز چهارشنبه، رفتار بازارساز در زمینه عرضه ارز شکل جدیدی به خود گرفت. به گفته فعالان، در این روز صرافی‌های منتخب بازارساز پیش از ساعت 11 ظهر قیمت دلار را اعلام کردند. برخی فعالان، علت تغییر رفتار بازارساز را به میزان تقاضا نسبت دادند. به گفته آنها روز سه‌شنبه تقاضای زیادی در بازار حضور نداشت که نیاز خاصی به عرضه وجود داشته باشد، ولی روز چهارشنبه میل افزایشی بیشتری در بازار میان معامله‌گران وجود داشت و همین موضوع باعث شد که بازارساز از همان آغاز روز آمادگی خود را برای عرضه ارز اعلام کند. با این حال، افزایش خرید دلار در روز پنجم هفته به اندازه‌ای بود که در مقطعی حتی قیمت دلار را تا چهار هزار و 198 تومان بالا برد، هر چند که در نهایت این ارز ساعت 3 بعدازظهر با نرخ چهار هزار و 195 تومان به کار خود پایان داد.

رشد 5 /2درصدی بورس

در هفته نخست دی‌ماه، شاخص کل بازار بورس تهران با رشد 2390واحدی به سطح 97 هزار و 899 واحد رسید که رشد هفتگی 5 /2درصدی را رقم زد. شاخص کل در هفته گذشته وارد کانال 98هزارتایی شد که در آخرین روز معاملاتی هفته گذشته به دلیل افزایش عرضه و کاهش 253واحدی در کانال 97هزارتایی آرام گرفت. این در حالی است که شاخص کل هم‌وزن در هفته گذشته تغییری نداشته و بازدهی آن حدود منفی 04 /0 درصد را ثبت کرده است. به این ترتیب می‌توان نتیجه گرفت که همه گروه‌های بازار با اقبال همراه نبوده‌اند و صرفاً گروه‌های معدنی، فلزی و شیمیایی به دلیل افزایش قیمت‌های جهانی در بازار کالایی و افزایش نرخ دلار در داخل کشور با رونق مواجه بوده‌اند. علاوه‌بر این کاهش نرخ سود بانکی در شهریورماه نیز بر رونق بازار سرمایه افزوده است. ضمن اینکه برخی کارشناسان معتقدند دستورالعمل اخیر سازمان بورس در خصوص تغییر پورتفوی صندوق‌های سرمایه‌گذاری با درآمد ثابت و الزام آنها به کاهش میزان سرمایه‌گذاری در سپرده‌های بانکی از ۷۰ به ۵۰ درصد، نقدینگی جدیدی را از این ناحیه وارد بورس کرده است.

شاخص کل فرابورس نیز در هفته نخست دی‌ماه سال 96، حدود 1 /0 درصد مثبت بود که بدین ترتیب بازدهی این بازار از ابتدای سال تا تاریخ مذکور به 7 /23 درصد رسید.

صدرنشینی پتروشیمی‌ها

در هفته منتهی به 6 دی‌ماه سال جاری، گروه شیمیایی با رشد شش‌درصدی بهترین عملکرد هفتگی را به خود اختصاص داد. این گروه با 28 نماد خود ارزشی حدود 83 هزار میلیارد تومان داراست که بزرگ‌ترین شرکت بازار سهام (شرکت صنایع پتروشیمی خلیج‌فارس) با ارزش بازاری معادل با 26 هزار میلیارد تومان را در گروه خود دارد. گروه استخراج کانه‌های فلزی نیز در هفته گذشته با رشد 710واحدی رشدی معادل 7 /3 درصد را ثبت کرد. پس از آن گروه فلزات اساسی با بازدهی 2 /3 درصد بهترین عملکرد هفتگی را در میان بزرگان بازار به خود اختصاص داد. این گروه نیز میزبان 20 شرکت بازار است که در میان آنها شرکت لوله و ماشین‌سازی ایران با نماد «فلوله» قرار دارد. اما در مقابل گروه انتشار و چاپ با افت شاخص هفتگی به مقدار 2 /5 درصد بدترین بازدهی هفتگی را در میان صنایع فعال بازار سرمایه به خود اختصاص داد.

تعویق عرضه «نطرین»

بر اساس اطلاعیه شرکت فرابورس ایران، ۱۰ درصد از سهام شرکت عطرین نخ قم قرار بود روز یکشنبه برای اولین بار در بازار دوم فرابورس عرضه شود اما ابهام در اطلاعات و صورت‌های مالی این شرکت موجب شد تا این عرضه در روز دوشنبه انجام شود. با وجود این، ناظر بازار در پایان معاملات این روز عرضه سهام عطرین نخ قم را برای بار دوم به تعویق انداخت. بر اساس آخرین اطلاعیه شرکت فرابورس، زمان عرضه اولیه سهام «نطرین» به منظور بررسی اطلاعات جدید ارائه‌شده از سوی حسابرس شرکت، تا اطلاع ثانوی به تعویق افتاد.

گروه کارخانجات صنعتی تبرک در نماد معاملاتی «تبرک»، بودجه سال مالی منتهی به اسفند 96 خود را با پیش‌بینی 208 ریال سود برای هر سهم منتشر کرد. «تبرک» بر اساس صورت مالی 12ماهه سال 95، برای هر سهم 168 ریال سود شناسایی کرده که علت اصلی رشد 23درصدی بودجه سال 96 نسبت به عملکرد سال 95، پیش‌بینی 419 میلیارد ریال سود حاصل از سرمایه‌گذاری‌ها در سال 96 بوده است. این شرکت در مدت شش‌ماهه برای هر سهم 23 ریال سود شناسایی کرده که معادل 11 درصد بودجه است. این در حالی است که این شرکت در شش‌ماهه سال 95، برای هر سهم 21 ریال سود شناسایی کرده بود.