صعود طلای سیاه، نزول طلای زرد

 مجید حیدری: نرخ دلار در بازار تهران با صعود به کانال جدید 4220 تومانی به بیشترین مقدار تاریخی خود رسید. افزایش تقاضا، رشد نرخ حواله و بالا رفتن حجم خرید معامله‌گران فردایی عواملی بودند که در افزایش نرخ دلار نقش داشتند. در هفته گذشته، تعطیلی غیرمنتظره بزرگ‌ترین خط لوله انتقال نفت دریای شمال باعث کاهش عرضه قیمت نفت شد و بهای نفت برنت در مقاطعی به 65 دلار در بشکه رسید. همچنین شاخص بازار بورس، روند افزایشی طی هفته گذشته داشت و بازدهی سالانه بیش از 20 درصد را ثبت کرد.

اثر «فورتیس» در بازار نفت

در هفته گذشته، کاهش عرضه در برخی مناطق باعث افزایش قیمت نفت شد. به گزارش بانک مرکزی، روز دوشنبه، خط لوله فورتیس به عنوان بزرگ‌ترین خط لوله انتقال نفت دریای شمال با ظرفیت انتقال ۴۵۰ هزار بشکه در روز، به منظور انجام تعمیرات تعطیل شد. همچنین، به دنبال وقوع انفجار تروریستی در نیویورک، سرمایه‌گذاران تمرکز خود را بر کالاهای اساسی معطوف کردند. درنتیجه؛ بهای نفت افت اولیه خود در این روز را از دست داده و در نهایت تقویت شد. روز جمعه، شرکت خدمات انرژی بیکرهیوز اعلام کرد؛ تعداد چاه‌های نفت آمریکا در هفته گذشته با دو حلقه افزایش به ۷۵۱ حلقه (بالاترین سطح از ماه دسامبر) رسید. افزایش بیشتر چاه‌های نفتی آمریکا، نشانه‌ای از افزایش تولید این کشور خواهد بود. در حال حاضر، تولید نفت آمریکا با ۱۵ درصد افزایش نسبت به اواسط سال ۲۰۱۶ به ۷۱ / ۹ میلیون بشکه در روز (بالاترین سطح از اوایل دهه ۱۹۷۰) رسیده و به سطوح تولید برترین تولیدکنندگان جهان (روسیه و عربستان) نزدیک شده است. افزایش تولید آمریکا دستاوردهای حاصل از کاهش تولید اوپک را تحت تاثیر قرار داده است. در این رابطه، وزیر انرژی کویت پیشنهاد مطالعه پیرامون خروج از توافق کاهش عرضه نفت را پیش از ماه ژوئن ارائه کرد. همچنین، روز دوشنبه وزیر انرژی امارات متحده عربی گفت؛ اوپک برنامه‌ای برای اعلام یک راهبرد خروج از توافق کاهش تولید در ماه ژوئن را در نظر دارد. وی افزود، این امر به معنای پایان توافق مذکور نیست. در پایان معاملات روز دوشنبه، بهای نفت برنت و نفت آمریکا به ترتیب دو و یک درصد افزایش یافت. افزایش بیشتر بهای برنت پس از تعطیلی خط لوله فورتیس، منجر به ایجاد بیشترین فاصله قیمتی بین نفت برنت و نفت آمریکا از ماه اکتبر شد.

لمس قیمت 65‌دلاری

قیمت بهای نفت در روز سه‌شنبه روند صعودی را آغاز کرد. روز سه‌شنبه، تعطیلی غیرمنتظره بزرگ‌ترین خط لوله انتقال نفت دریای شمال موجب شد تا بهای نفت برنت در اوایل معاملات این روز به بالاترین سطح طی دو سال اخیر (بیش از 65 دلار در هر بشکه) برسد. اما در نهایت فروش‌های سوداگرانه معامله‌گران منجر به تضعیف قابل توجه بهای نفت شد. در پی اعلام چشم‌انداز ماهانه انرژی از سوی موسسه اطلاعات انرژی آمریکا مبنی بر افزایش تولید نفت این کشور در سال 2018، میزان فروش نفت افزایش پیدا کرد. بر این اساس پیش‌بینی می‌شود تولید نفت آمریکا در سال آتی با افزایش روزانه 780 هزار بشکه به 02 / 10 میلیون بشکه در روز برسد. در حالی که؛ پیش‌بینی این موسسه در ماه گذشته، افزایش تولید 720 هزار بشکه در روز و رسیدن به سطح 95 / 9 میلیون بشکه در روز بود. روز سه‌شنبه، موسسه نفت آمریکا اعلام کرد؛ میزان ذخایر نفت این کشور در هفته گذشته 4 / 7 میلیون بشکه کاهش داشته است. این میزان حدود دو برابر افت مورد انتظار تحلیلگران بود. با وجود این‌، مطابق آمار این موسسه؛ ذخایر بنزین و نفت حرارتی به ترتیب 3 / 2 و 5 / 1 میلیون بشکه افزایش یافت. حجم معاملات نفتی آمریکا در این روز با بیش از 780 هزار قرارداد در مقایسه با میانگین متحرک 200‌روزه (626 هزار قرارداد) بالا بود. فاصله قیمتی بین دو قرارداد نفت برنت و آمریکا پس از رسیدن به بیشترین میزان طی دو سال اخیر (هفت دلار)، در نهایت به 38 / 6 دلار رسید.

 این فاصله قیمتی یک‌بار دیگر پیش از این و در پی وقوع توفان هاروی در ماه سپتامبر رقم خورده بود زیرا با تعطیلی پالایشگاه‌ها در خلیج مکزیک، تقاضا برای نفت خام آمریکا بسیار کاهش یافت و ریزش قیمت این نفت شاخص را به همراه داشت. اما افزایش فاصله قیمت نفت خام آمریکا با برنت مشخصاً به نفع تولیدکنندگان طلای سیاه در آمریکاست زیرا حالا این نفت شاخص نسبت به دیگر نفت‌ها ارزان‌تر و در نتیجه جذاب‌تر است.

 ارزان‌تر بودن نفت خام آمریکا همچنین یکی از نتایج رشد تولید بیش از ۱۵‌درصدی این نفت از میانه سال ۲۰۱۶ به این سو است. در حال حاضر سطح تولیدات نفت خام آمریکا به ۷۱ /  ۹ میلیون بشکه در روز رسیده که بیشترین سطح از اوایل دهه ۷۰ میلادی به این سو است. رشد چشمگیر تولید نفت خام در ایالات متحده آمریکا باعث شده است در حال حاضر تولیدات این کشور فاصله چندانی از روسیه و عربستان سعودی به‌عنوان بزرگ‌ترین تولیدکنندگان نفت خام در دنیا، نداشته باشد. به این ترتیب به نظر می‌رسد تمام اتفاقاتی که در بازار رقم می‌خورد، از اجرای توافق کاهش تولید اوپک گرفته تا توقف فعالیت یک خط لوله و رشد قیمت‌ها، به نفع تولیدکنندگان نفت خام آمریکا تمام می‌شود.

روز چهارشنبه نیز قیمت نفت افزایش یافت. این در حالی است که اواخر روز سه‌شنبه، قیمت نفت کاهش یافته بود. دلیل افزایش قیمت نفت، کاهش عرضه این محصول به دلیل توقف صادرات از لوله‌های نفتی فورتیس در دریای شمال و کاهش بیش از حد انتظار ذخایر نفت خام آمریکا عنوان شده است.

بهای طلا در کف پنج‌ماهه

 روز دوشنبه، به دلیل پیش‌بینی بازارها پیرامون افزایش نرخ بهره آمریکا از سوی فدرال رزرو در نشست آخر هفته جاری، بهای طلا پس از ثبت بیشترین افت هفتگی طی بیش از شش ماه اخیر، در نهایت؛ در سطح کمتر از ۱۲۵۰ دلار برای هر اونس تثبیت شد. در این روز، بهای نقدی طلا و بهای طلای قراردادهای آتی آمریکا تحویل ماه فوریه به ترتیب ۲ / ۰ و ۱ / ۰ درصد کاهش داشت. به گزارش بانک مرکزی قیمت‌های نقدی طلا در هفته گذشته بیشترین افت هفتگی از ماه می (۵ / ۲ درصد) را تجربه کرد. طبق آمارهای منتشره در روز جمعه، مدیران پولی و صندوق‌های پوششی در هفته منتهی به ۵ دسامبر، خالص موقعیت‌های خرید و قراردادهای طلا و نقره در بازار کومکس را به شدت کاهش دادند. طبق گزارش منتشره سوسیته جنرال، خالص موقعیت‌های خرید نقره با بیشترین افت تاریخی به ۳۴ هزار و ۹۱۵ قرارداد کاهش یافت. روز سه‌شنبه، در پی آمادگی سرمایه‌گذاران برای افزایش مورد انتظار نرخ‌های بهره آمریکا در هفته جاری و دریافت نشانه‌هایی از افزایش بیشتر آن، قیمت‌های طلا به پایین‌ترین سطح پنج ماه اخیر نزدیک شد. در این روز، بهای نقدی طلا و طلای قراردادهای آتی آمریکا تحویل ماه فوریه به ترتیب 1 / 0 و 4 / 0 درصد کاهش داشت. قیمت‌های طلا در اواسط اکتبر تا اوایل دسامبر در دامنه 1265 و 1300 دلار در هر اونس باقی مانده بود. در معاملات پایانی این روز، بهای نقره 3 / 0 درصد تضعیف شد. قیمت اونس طلا نیز سه‌شنبه به زیر مرز 1240 دلاری سقوط کرد. پس از ریزش فلز زرد به این بازه قیمتی، محور حمایتی 1236 دلاری فعال شد و طلا را به قیمت 1243 دلاری بازگرداند. با اینکه فلز براق پس از چند ساعت، خود را به بالای خط 1240 دلاری رساند؛ اما نتوانست بر اتمسفری که علیه آن در سراسر بازارها حاکم شده، غلبه کند.

تداوم روند صعودی در ارز و سکه

در اولین روز از سومین هفته آذرماه، قیمت دلار برخلاف تصور معامله‌گران افزایشی نشد تا بهای سکه یک کانال افت کند. روز شنبه، شاخص بازار ارز با افت یک‌تومانی به قیمت چهار هزار و ۱۹۷ تومان و قیمت سکه با ثبت ۱۰ هزار تومان کاهش به بهای یک میلیون و ۴۰۵ هزار تومان رسید. اما در دومین روز هفته، دلار برای دومین بار در سال جاری از مرز چهار هزار و ۲۰۰ تومان عبور کرد. روز یکشنبه، شاخص بازار ارز ۱۵ تومان افزایش را به ثبت رساند و به قیمت چهار هزار و ۲۱۲ تومان رسید. پیش از این دلار قیمت بالاتری را در تاریخ خود تجربه نکرده بود. به گفته فعالان، افزایش تقاضا برای خرید دلار نقدی، بالا رفتن حجم خرید معامله‌گران فردایی و رشد نرخ حواله درهم سه عاملی بودند که زمینه‌ساز دومین عبور دلار از کانال چهار هزار و ۲۰۰ تومان شدند. رشد بهای دلار، سطح قیمت سکه تمام‌بهای آزادی را نیز بالا آورد. در نوزدهمین روز آذرماه، سکه توانست ۱۰ هزار تومان رشد کند و خود را به قیمت یک میلیون و ۴۱۵ هزار تومان برساند. در سومین روز هفته، معامله‌گران دلار و سکه محتاط شدند تا دامنه نوسانات هر دو کاهش یابد. روز دوشنبه، شاخص بازار ارز با افت جزئی دوتومانی به قیمت چهار هزار و ۲۱۰ تومان رسید. به گفته فعالان، پس از عبور دلار در روز یکشنبه از مرز چهار هزار و ۲۰۰ تومان، خرید این ارز در روز دوشنبه با احتیاط زیادی همراه بود. روز دوشنبه، سکه تمام بهار آزادی نیز نوسانات محدودتری را تجربه کرد. در سومین روز هفته، سکه دو هزار تومان از ارزش خود را از دست داد و به بهای یک میلیون و ۴۱۳ هزار تومان رسید. بخشی از فعالان افت سکه را ناشی از افزایش کم‌پشتوانه روز یکشنبه دانستند.

سطح چهار هزار و ۲۳۰ تومان برای دومین بار سد راه نوسان‌گیران بازار ارز شد؛ در چهارمین روز هفته، شاخص بازار ارز با ۹ تومان افزایش به بهای چهار هزار و ۲۱۹ تومان رسید. این رشد در حالی رخ داد که در اواسط روز، قیمت شاخص ارزی حتی تا نزدیک چهار هزار و ۲۳۰ تومان بالا رفته بود. برخلاف رشد قیمت دلار، در چهارمین روز هفته، سکه تمام بهار آزادی راه کاهشی را در پیش گرفت و با سه هزار تومان افت به قیمت یک میلیون و ۴۱۰ هزار تومان رسید. به گفته فعالان، عامل اصلی که موجب شد فلز گران‌بهای داخلی نتواند رشد قیمت را ثبت کند، نزول بهای اونس در بازارهای جهانی بود. روز سه‌شنبه، تقاضا در بازار ارز همچنان بالا بود، ولی میزان عرضه نیز در سطحی قرار داشت که بخش زیادی از تقاضا را پاسخ دهد. همچنین در این روز، بیشتر معامله‌گران توجه چندانی به پایان مهلت کنگره آمریکا برای اعلام نظر نهایی درخصوص برجام نکردند. روز چهارشنبه، شاخص بازار ارز با تنها یک تومان افزایش به بهای چهار هزار و 220 تومان رسید. به گفته فعالان، نوسان محدود در حالی به ثبت رسید که تقاضا در بازار نسبت به روزهای معمول سال بالاتر است. به باور یکی از بازیگران باتجربه بازار، با نزدیک شدن به پایان سال میلادی، به طور سنتی تقاضای شرکت‌های تجاری افزایش پیدا می‌کند. همچنین، با توجه به روند افزایشی قیمت دلار در آذر سال‌های گذشته، تعداد فروشنده‌ها در بازار پایین می‌آید و بیشتر معامله‌گران سعی می‌کنند با احتکار، زمینه را برای رشد بیشتر فراهم کنند. برخی معامله‌گران نیز انتظار داشتند با عبور دلار از مرز چهار هزار و 200 تومان میزان نوسانات رشد بیشتری کند و قیمت به سرعت خود را به سطوح بالاتری برساند.

کانال جدید شاخص کل

در هفته منتهی به 22 آذرماه سال جاری، شاخص کل بورس تهران با رشد 4 / 2‌درصدی به سطح 93 هزار و 284 واحد رسید. روند رشد شاخص کل در هفته گذشته سرعت گرفته و در هفته گذشته دو بار کانال‌شکنی کرده است و بدین ترتیب، بازدهی سالانه بازار سهام را به 8 / 20 درصد رسانده است. افزایش شاخص در پی کاهش سود سپرده‌های بانکی در شهریورماه آغاز شد و از ابتدای آذرماه با افزایش قیمت جهانی کالاها به ویژه فولاد، سنگ‌آهن و نفت سرعت گرفت. شاخص کل فرابورس نیز در هفته گذشته با رشد 9 / 2‌درصدی سطح 1042 واحد را تجربه کرد. در این میان نکته قابل توجه این است که در هفته گذشته شاخص کل هم‌وزن رشد در حد 7 / 0 درصد داشته است که نشان می‌دهد نقدینگی در بین چند گروه بزرگ و شاخص‌ساز مانند فولاد، سنگ‌آهن و پالایشگاه‌ها در گردش است و اثر چندانی بر گروه‌های کوچک بازار نداشته است.

در هفته منتهی به 22 آذرماه سال جاری در میان صنایع فعال در بازار سرمایه، گروه فرآورده‌های نفتی با رشد 8 / 6درصدی بهترین بازدهی هفتگی را رقم زد. این گروه، غول‌های پالایشگاهی و نفتی را در سبد خود دارد که در هفته گذشته به دلیل رشد قیمت نفت و گزارش‌های مناسب پالایشگاه‌ها با افزایش همراه بود. به عنوان مثال، شرکت پتروشیمی زاگرس پیش‌بینی سود هر سهم سال مالی جاری را با افزایش 40‌درصدی، 572 تومان اعلام کرده و در شش‌ماهه 50 درصد پوشش داده است. سهام این شرکت پیرو رشد قیمت جهانی متانول و دلار داخلی، طی 15 ماه اخیر بیش از چهار برابر شده است. علاوه بر این، پالایشگاه نفت اصفهان سود هر سهم سال مالی جاری را با تعدیل 49درصدی، 894 ریال اعلام کرده و در شش‌ماهه 47 درصد پوشش داده است. عمده پالایشگاه‌ها گزارش‌های شش‌ماهه خود را ارائه کرده‌اند که تاکنون بهترین عملکرد متعلق به پالایشگاه اصفهان بوده است. همچنین، پالایش نفت تبریز در شش‌ماهه امسال 517 ریال پوشش داده در حالی که در شش‌ماهه سال گذشته زیان‌ده بوده است. پالایش نفت لاوان نیز در شش‌ماهه 622 ریال سود محقق کرده که نسبت به مدت مشابه سال قبل رشد 1169درصدی نشان می‌دهد.

 گروه استخراج نفت نیز در هفته گذشته رشد 7 / 6درصدی داشت و جایگاه دوم را به دست آورد. این گروه تک‌سهم حفاری شمال را در پورتفوی خود دارد که هفته گذشته رشد بالای پنج درصد را تجربه کرده است. گروه کانه‌های فلزی نیز در هفته مذکور 9 / 5 درصد بازدهی مثبت را ثبت کرد. در مقابل، شاخص گروه زغال‌سنگ 7 / 7 درصد افت هفتگی داشت و بدترین عملکرد هفتگی را به خود اختصاص داد. شرکت زغال‌سنگ نگین طبس تنها سهام بورسی این گروه است که بر اساس گزارش پیش‌بینی درآمد منتشر‌شده روی سایت کدال، سود هر سهم در پایان سال مالی 241 ریال پیش‌بینی شده که بر اساس گزارش شش‌ماهه 51 درصد آن پوشش داده شده است. گروه لاستیک نیز در هفته گذشته 7 / 4 درصد کاهش ارزش را ثبت کرد. شاخص این گروه از 12 آذرماه که قله یک‌ماهه بوده، تا پایان هفته گذشته 3 / 8 درصد افت داشته است. علاوه بر این، شاخص گروه زراعت نیز در هفته مذکور با افت 1 / 3‌درصدی مواجه بود و جایگاه سوم را در میان بدترین عملکرد شاخص‌ها به دست آورد.

گروه دارویی در افول

در هفته منتهی به 22 آذرماه سال جاری، گروه دارویی رشد هفتگی حدود 7 / 0 درصد داشته است. عملکرد گروه دارویی در هفته‌های گذشته چندان مناسب نبوده است این در حالی است که اصولاً محصولات دارویی در نیمه دوم سال عملکرد بهتری از خود نشان می‌دهند. در این گروه، شرکت سبحان دارو اطلاعات و صورت‌های مالی میان‌دوره‌ای شش ماه منتهی به ۳۱ شهریورماه ۹۶ را حسابرسی‌شده با سرمایه ۴۳۰ میلیارد‌ریالی منتشر کرد. «دسبحا» طی دوره شش‌ماهه مبلغ ۲۶۰ ریال سود به ازای هر سهم محقق کرد که نسبت به مدت مشابه سال قبل ۵۸ درصد کاهش نشان می‌دهد. در این گروه همچنین شرکت فرابورسی تولید و صادرات ریشمک پیش‌بینی درآمد هر سهم سال مالی منتهی به ۳۰ آذرماه ۹۷ را به صورت حسابرسی‌شده منتشر کرد. بر اساس این گزارش «ریشمک» مبلغ یک هزار و ۴۴۸ ریال سود به ازای هر سهم اختصاص داد که در مقایسه با دوره مشابه سال مالی قبل معادل ۹ درصد افزایش داشته است.

بهترین‌ها و بدترین‌ها

در میان شرکت‌های فعال در بازار سرمایه، شرکت داده‌گستر عصر نوین در نماد معاملاتی «های‌وب» از گروه اطلاعات و ارتباطات بیشترین افزایش قیمت را ثبت کرد. «های‌وب» در هفته گذشته 4 / 24 درصد رشد قیمتی داشت و بیشترین سود را نصیب سهامداران خود کرد. این نماد، یکی از نمادهای تازه‌وارد بورس تهران است که نزدیک به سه ماه از عرضه اولیه آن می‌گذرد. این سهم از روز نخست عرضه در فضای کاملاً مثبت میان فعالان بازار مطرح شد و به پشتوانه چشم‌انداز مثبت موجود نیز توانست در موج نخست عرضه اولیه با رشدهای پیاپی بازدهی بیش از ۶۰‌درصدی را برای سهامداران به ارمغان آورد. علاوه‌بر این، رتبه دوم در میان نمادهای فعال به شرکت شیر پگاه آذربایجان شرقی در نماد معاملاتی «غپآذر» اختصاص یافت که در هفته گذشته 9 / 18 درصد بر قیمتش افزوده شد. شرکت دوده صنعتی پارس در نماد «شدوص» از گروه محصولات شیمیایی نیز در هفته قبل عملکرد خوبی از خود نشان داد و 4 / 18 درصد افزایش قیمت داشت. در مقابل، شرکت موتورسازان تراکتورسازی ایران، در نماد معاملاتی «خموتور» بدترین بازدهی هفتگی را ثبت کرد و 4 / 19 درصد از ارزش خود را از دست داد. شرکت پاکدیس از گروه محصولات غذایی نیز 2 / 13 درصد کاهش قیمت داشت و جایگاه دوم بدترین بازدهی هفتگی را به دست آورد. سومین شرکت با عملکرد منفی در هفته گذشته، شرکت تولیدی گرانیت بهسرام با نماد معاملاتی «کهرام» بود که 3 / 12 درصد افت قیمت را ثبت کرد.