مزایده حباب
رویکرد جدید سیاستگذار برای خروج از حباب چیست؟
در هفته‌های اخیر، سیاستگذار سعی کرده است که برای کنترل قیمت سکه و خروج حباب از بازار، عرضه سکه را از طریق مکانیسم حراج، صورت دهد. در روز چهارم آذرماه سال جاری و از ساعت 14 حراج سکه از سوی بانک کارگشایی آغاز شد، این حراج باعث شد که مقاومت معامله‌گران سکه بر قیمت شکسته شود.
مجید حیدری: حراج، در واقع نوع خاصی از مزایده است که آن را به عنوان مزایده انگلیسی و مزایده استاندارد معرفی می‌کنند. این نوع مزایده مرسوم‌ترین نوع مزایده است. در این مدل خریداران برای خرید یک کالا یا پیشنهاد قیمت بالاتر از قیمت پیشنهادی قبلی با یکدیگر رقابت می‌کنند. این نوع مزایده هنگامی تمام می‌شود که پیشنهادی بالاتر از پیشنهاد فعلی نداشته باشد یا اینکه پیشنهاد قیمت به مبلغ از پیش تعیین‌شده برسد. در این هنگام پیشنهاددهنده با بالاترین قیمت کالا را خریداری می‌کند. فروشنده می‌تواند یک قیمت رزرو‌شده را اعلام کند که در این صورت کالا به قیمتی پایین‌تر از مبلغ فوق به فروش نخواهد رفت.
البته این مزایده تنها نوع مزایده نیست، اما مرسوم‌ترین نوع آن محسوب می‌شود. در هفته‌های اخیر، سیاستگذار سعی کرده است که برای کنترل قیمت سکه و خروج حباب از بازار، عرضه سکه را از طریق مکانیسم حراج، صورت دهد. در روز چهارم آذرماه سال جاری و از ساعت 14 حراج سکه از سوی بانک کارگشایی آغاز شد، این حراج باعث شد که مقاومت معامله‌گران سکه بر قیمت شکسته شود. حراج سکه باعث شده که 36 هزار تومان از ارزش سکه کاهش یابد. این رقم بیشترین افت قیمت در هشت ماه اخیر بود. حراجی قرار است در روزهای آینده نیز ادامه یابد تا حباب از بازار خارج شود. هر چقدر قیمت سکه در حراج پایین‌تر رفت، در معاملات سبزه‌میدان نیز قیمت دوباره عقب‌نشینی کرد و حتی به کانال یک میلیون و ۳۸۰ هزار تومان سرک کشید. در این روز بازار ارز نیز وضعیتی مشابه بازار سکه داشت و بیشتر معامله‌گران حالت انتظاری داشتند. به گفته فعالان، وقتی معامله‌گران سکه در بازار حضور نداشته باشند، تعداد معاملات پایین می‌آید. در کنار این، دلاربازان ترجیح می‌دادند تا روشن شدن ابهامات از شرایط بازار موازی احتیاطات لازم در خریدوفروش را به خرج دهند. مطابق گزارش‌ها، تقاضای قابل توجه باعث شد که عملاً قیمت بازار و قیمت حراجی تفاوت قابل توجهی نداشته باشد و می‌توان عنوان کرد که مهم‌ترین اثر این حراجی تغییر رویه قیمت در بازار بود. برخی از مسوولان معتقدند حراج سکه مکانیسم مناسبی در بازار نیست و تنها به نفع دلالان تمام می‌شود. به گفته سید‌حسن حسینی‌شاهرودی، عضو هیات‌رئیسه کمیسیون اقتصادی مجلس شورای اسلامی، باید شیوه کنونی تغییر کند چراکه در واقع دلالان در حراج و مزایده‌های سکه حاضر می‌شوند، زیرا متقاضیان اصلی سکه برای خرید تعداد محدودی سکه در این فرآیندها حاضر نمی‌شوند. نماینده مردم شاهرود در مجلس دهم شورای اسلامی، با بیان این موضوع که با عرضه سکه بسته، دلالان در حراج حاضر می‌شوند و مشخص نیست که سکه به بازار و دست متقاضیان اصلی می‌رسد، تاکید کرد: از آنجا که شرکت‌های دولتی و نیمه‌دولتی یکی از متقاضیان خرید سکه هستند، در گذشته خرید سکه برای این شرکت‌ها با اعلام درخواست کتبی به مقام بالاتر و ذی‌صلاح صورت می‌گرفت با این کار نیاز بخش عمده‌ای از متقاضیان با قیمت اعلام‌شده از سوی بانک مرکزی برآورده می‌شد. برخی از کارشناسان نیز معتقدند چنین مکانیسمی نمی‌تواند در بلندمدت باعث تنظیم بهای سکه شود و باید مکانیسم‌های تعیین قیمت تغییر یابد. از سوی دیگر، برخی اعتقاد دارند وظیفه سیاستگذار عرضه یا فروش سکه نیست، بلکه باید با ایجاد مقررات لازم و اخذ مالیات، بساط دلالان از بازار را برچید.
