اوج‌گیری بازارها در میانه پاییز
شاخص بازارهای ارز، سکه و بورس افزایشی شدند
شاخص بازارهای داخلی، در ماه دوم پاییز در مدار صعودی حرکت می‌کنند. هفته گذشته، قیمت سکه و ارز با یک حرکت افزایشی به رکوردشکنی خود ادامه دادند. این در حالی است که برخی معتقدند افزایش بهای سکه باعث ایجاد حباب شده است.
مجید حیدری: شاخص بازارهای داخلی، در ماه دوم پاییز در مدار صعودی حرکت می‌کنند. هفته گذشته، قیمت سکه و ارز با یک حرکت افزایشی به رکوردشکنی خود ادامه دادند. این در حالی است که برخی معتقدند افزایش بهای سکه باعث ایجاد حباب شده است. شاخص بازار بورس نیز در هفته گذشته با ثبت بازدهی 5 /1درصدی، در یک‌قدمی ثبت یک رکورد تاریخی قرار گرفت. در هفته گذشته، بهای نفت در ابتدا روند کاهشی داشت، اما با فعال شدن عوامل حمایتی، افزایش یافت.
بهای نفت در ابتدای هفته، کار خود را با کاهش شروع کرد. به گزارش بانک مرکزی، روز دوشنبه، تقویت شاخص دلار موجب افت قیمت کالاهای اساسی نظیر نفت شد. در نتیجه، بهای نفت با تداوم روند نزولی اخیر در آستانه نشست آینده اوپک، با 8 /0 درصد کاهش به کار خود خاتمه داد. همچنین، سطح بالای معاملات سوداگرانه نفت، در کاهش بهای آن موثر بوده است. آمارها نشان می‌دهد موقعیت‌های خرید سوداگرانه در قراردادهای انرژی همانند موقعیت‌های خرید قراردادهای آتی بنزین به بالاترین سطح تاریخی رسیده است. هفته گذشته، اوپک پیش‌بینی تقاضا برای نفت تولیدی خود در سال آتی را با افزایش 460 هزار بشکه در روز به 42 /33 میلیون بشکه در روز رساند. البته پیش‌بینی موسسه بین‌المللی انرژی حاکی از کاهش 320 هزار‌بشکه‌ای تقاضای سال آتی نفت اوپک و رسیدن آن به سطح 38 /32 میلیون بشکه در روز است. در پایان معاملات روز دوشنبه، بهای نفت برنت و نفت آمریکا به ترتیب 50 و 46 سنت تضعیف شد.
افزایش فعالیت‌های شیل
روند قیمتی نفت در روز سه‌شنبه تغییر کرد و دوباره در مدار صعودی حرکت کرد. بر این اساس، روز سه‌شنبه، افزایش تولید نفت آمریکا موجب از بین رفتن تاثیر انتظارات پیرامون تمدید توافق کاهش تولید نفت به رهبری اوپک شد. بدین ترتیب، بهای نفت با تغییرات اندکی مواجه شد. همچنین، نااطمینانی در بازارها، معامله‌گران را از پذیرش موقعیت‌های جدید برای انجام معاملات بزرگ بازداشت. گروه مشاوره انرژی وستوود با اشاره به افزایش تولید نفت اعلام کرد؛ تولید نفت آمریکا حتی سریع‌تر از افزایش تعداد چاه‌های نفت این کشور رشد خواهد کرد. تعداد چاه‌های نفت آمریکا از ۳۱۶ چاه در اواسط سال ۲۰۱۶ به ۷۳۸ چاه در هفته‌های اخیر افزایش یافته است. افزایش فعالیت‌های حفاری آمریکا از سوی تولیدکنندگان نفت شیل، بزرگ‌ترین چالش برای اوپک محسوب می‌شود. همچنین، موسسه مشاوره انرژی فکتس گلوبال انرژی (FGE) اعلام کرد؛ در صورت تداوم روند کاهش تولید اوپک و تولیدکنندگان غیرعضو، مازاد ذخایر نفتی در سه‌ماهه سوم سال ۲۰۱۸ به حدود ۵۰ میلیون بشکه بیش از متوسط پنج‌ساله، کاهش خواهد یافت. این میزان در حال حاضر 140 میلیون بشکه است. بدین ترتیب، بهای نفت به محدوده ۶۵ تا ۷۰ دلار در هر بشکه افزایش خواهد یافت. در پایان معاملات روز سه‌شنبه، بهای نفت برنت و نفت آمریکا هر کدام هشت سنت تقویت شدند.
نگرانی‌های تمدید توافق
به گزارش «دنیای اقتصاد» تحلیلگران عقیده دارند «بازار جهانی نفت حالا به شدت در انتظار تمدید توافق کاهش تولید است و به تصمیم‌گیری کشورهای عضو و غیرعضو اوپک در این زمینه چشم دوخته است.» این چشم‌انتظاری در پی سیگنال‌های مثبتی است که از سوی بزرگان تولیدکننده نفت مانند عربستان و روسیه به بازار فرستاده شده است. با این حال آن‌طور که از اخبار منتشر‌شده برمی‌آید، احتمال عدم حمایت روسیه از تمدید توافق کاهش تولید وجود دارد. استدلالی که در این زمینه وجود دارد این است که این تولیدکننده بزرگ نفت در دنیا تمایلی به رشد قیمت‌ها و تقویت تولیدکنندگان شیل زیر سایه آن ندارد. از طرفی قیمت ۵۰ تا ۵۵دلاری هر بشکه نفت خام برای این کشور سودده است. در هفته گذشته الکساندر نواک، وزیر انرژی روسیه اعلام کرد موضع این کشور در خصوص حمایت از کاهش تولید را اعلام خواهد کرد. آن‌طور که رویترز گزارش می‌دهد، انتظار کلی این است که اوپک اجرای طرح محدودیت تولید را برای زمان بیشتری تمدید کند زیرا سطح ذخایر جهانی نفت خام با وجود کاهشی که داشته است همچنان بالاتر از میانگین پنج سال گذشته قرار دارد. این انتظار کلی در حالی وجود دارد که نسبت به رضایت برخی کشورها برای حضور طولانی‌تر در توافق کاهش تولید تردیدهایی وجود دارد. عراق یکی از این تردیدهای بزرگ است. در کنار این موضوع می‌توان به تولیدکنندگان نفت شیل آمریکا به‌عنوان بزرگ‌ترین دردسر کشورهای عضو ائتلاف کاهش تولید اشاره کرد.
فعال‌شدن عوامل حمایتی
روند صعودی بهای نفت در روز چهارشنبه نیز تداوم داشت. قیمت‌های نفت روز چهارشنبه در پی مختل شدن فعالیت خط لوله نفت کانادایی به آمریکا که ذخایر نفت این کشور را با کاهش بیشتری روبه‌رو ساخت و همچنین تحت تاثیر انتظارات برای تمدید کاهش تولید اوپک و غیراوپک، افزایش یافت. معامله‌گران می‌گویند رشد چشمگیر قیمت‌ها به دلیل کاهش عرضه نفت از کانادا به آمریکا بوده است.
شرکت ترانس کانادا گروپ اعلام کرد میزان تحویل نفت از طریق خط لوله نفت کی‌استون را حداقل ۸۵ درصد تا پایان نوامبر کاهش خواهد داد و به ۵۹۰ هزار بشکه در روز می‌رساند. این خط لوله که نفت شنی آلبرتا را به پالایشگاه‌های آمریکا می‌رساند، هفته گذشته در پی نشت پنج هزار بشکه در داکوتای جنوبی بسته شد. به گفته معامله‌گران عامل دیگری که از افزایش قیمت‌های نفت حمایت کرد، گزارش روز سه‌شنبه موسسه آمریکن پترولیوم بود که نشان داد ذخایر نفت خام آمریکا در هفته منتهی به ۱۷ نوامبر، 4 /6 میلیون بشکه کاهش پیدا کرده است. آمار رسمی ذخایر و تولید نفت آمریکا بعد از ظهر روز چهارشنبه منتشر شد. بر اساس گزارش رویترز، خارج از آمریکای شمالی بازارها از تلاش اوپک برای محدود کردن تولید به منظور پایان دادن به اشباع عرضه جهانی مورد حمایت قرار گرفتند. توافق کاهش تولید میان اوپک و غیراوپک در مارس سال میلادی آینده به پایان می‌رسد، اما اوپک ۳۰ نوامبر در وین برای بحث درباره دورنمای سیاست تولید خود دیدار خواهد کرد. به گفته استفن اینس، مدیر معاملات آسیا-اقیانوسیه در شرکت کارگزاری معاملات آتی OANDA، نتیجه این نشست سرنوشت قیمت‌های نفت در کوتاه‌مدت را مشخص خواهد کرد.
جی‌پی مورگان در گزارش دورنمای کالاهای ۲۰۱۸ خود اعلام کرد بازارهای نفت در سال ۲۰۱۸ تحت تاثیر ادامه کاهش تولید متعادل خواهند شد، اما بدون تمدید کاهش تولید بازارها با مازاد عرضه مواجه می‌شوند. این بانک آمریکایی اعلام کرد ما انتظار داریم برنت در محدوده ۴۰ تا ۶۰ دلار در هر بشکه معامله شود و میانگین قیمت آن در سال ۲۰۱۸ به ۵۸ دلار در هر بشکه می‌رسد. میانگین قیمت وست تگزاس اینترمدیت نیز 6 /54 دلار در هر بشکه پیش‌بینی می‌شود.
قدرت‌نمایی دلار در مقابل طلا
در ابتدای هفته گذشته، روند کاهشی اونس طلا تشدید شد. فلز زرد پس از برخورد با خط مقاومتی ۱۲۹۴دلاری، روز دوشنبه به‌تدریج افت کرد تا آنکه در نهایت فشار فروش ضربه نهایی را به قیمت فلز گرانبها وارد کرد. فشار فروش زمانی به اوج خود رسید که معامله‌گران موج کاهشی روزانه اونس طلا را جدی گرفتند. این معامله‌گران با بستن حد سود و زیان خود، برای جلوگیری از ضرر، آغاز به اتخاذ موقعیت فروش کردند. «کیتکو» حجم فروش طلای کاغذی (قراردادهای مبادله فلز زرد) دوشنبه‌شب را بیشترین میزان در دو ماه اخیر گزارش کرد. تعدد ثبت قراردادهای فروش به معنای افزایش عرضه در بازار نقدی و آتی تلقی شده، قیمت اونس طلا را تضعیف می‌کند. افزایش عرضه ظرف چند ساعت، تعادل بازار را به هم ریخت تا فلز زرد افت ۵ /۱درصدی را در روز دوشنبه تجربه کند. کارشناسان دلیل عمده تضعیف طلا را به بیدار شدن سیگنال‌های دلاری مربوط می‌دانند. افت یورو به دنبال کاهش قدرت حامی اتحادیه اروپا موقعیت مناسبی برای به هم خوردن خواب موقت شاخص دلار فراهم کرده بود اما دلار تا دوشنبه‌شب واکنش منطقی به افت یورو نشان نداد تا بازار با نادیده گرفتن دلار به کار خود ادامه دهد. با فرارسیدن شامگاه دوشنبه، شاخص دلار بالاخره واکنش افزایشی را که از آن انتظار می‌رفت از خود بروز داد. تقویت شبانه دلار، طلا را تحت‌فشار شدیدی قرار داد تا آنجا که معامله‌گران را به فروش دسته‌جمعی ترغیب کرد. اونس فلز زرد پس از روشن شدن موتور دلار، تا قیمت ۱۲۷۶دلاری سقوط کرد. فلز زرد که درگیر امواج کاهشی شده بود، به کمک دونالد ترامپ و افزایش تقاضای چینی‌ها، صبح سه‌شنبه را افزایشی آغاز کرد.
بازگشایی بازار جهانی در روز سه‌شنبه تحت تاثیر بازگشت سوژه کره‌شمالی به سود اونس طلا رقم خورد. دونالد ترامپ دوشنبه‌شب، کره‌شمالی را تامین‌کننده مالی تروریسم منطقه‌ای خطاب کرد تا تنش‌های ژئوپولتیک دوباره تقاضای کالاهای امن را افزایش دهد. طلا که یکی از محبوب‌ترین کالاهای امن محسوب می‌شود به دنبال خط و نشان جدید واشنگتن برای پیونگ‌یانگ، روز سه‌شنبه به قیمت ۱۲۸۲ دلار رسید. اونس طلا روز چهارشنبه نیز در این محدوده حرکت می‌کرد. در این روز قیمت طلا در میان تضعیف ارزش دلار و با توجه به اینکه سرمایه‌گذاران در آستانه انتشار نتایج نشست فدرال‌رزرو همچنان محتاط هستند، اندکی افزایش یافت.
تداوم رکوردزنی دلار و سکه
روز شنبه هفته قبل، سکه در یک روز تقریباً نیمه‌تعطیل از مرز یک میلیون و ۴۰۰ هزار تومان عبور کرد و دلار به زیر سطح چهار هزار و ۱۰۰ تومان بازگشت. روز شنبه، تعداد زیادی از معامله‌گران در بازار حاضر نبودند و حجم خرید و فروش‌ها پایین آمده بود. با این حال سکه تمام بهار آزادی با تکیه بر رشد اونس جهانی ۱۶ هزار تومان افزایش را به ثبت رساند و روی قیمت یک میلیون و ۴۰۷ هزار تومان قرار گرفت. این رشد موجب شد که بالاترین عدد برای سکه در سال ۹۶ به ثبت برسد. روز دوشنبه، سکه بی‌توجه به روند آرام دلار و اونس جهانی، ۳۰ هزار تومان افزایش را تجربه کرد و به قیمت یک میلیون و ۴۳۷ هزار تومان رسید. صعود سه کانالی سکه در غیاب افزایش عوامل اثرگذار اونس و دلار موجب شد که حباب آن به بیش از ۱۸۰ هزار تومان برسد. این بالاترین حباب سکه از خردادماه سال ۹۲ بود که عوامل زیادی در ظهور آن نقش داشتند. به گفته فعالان، افزایش تقاضای معامله‌گران بزرگ، کاهش حجم فیزیکی سکه در بازار و جوسازی معامله‌گران فنی و آتی از مهم‌ترین عواملی بودند که زمینه‌ساز رکوردزنی حباب شدند.
روز سه‌شنبه، سکه و دلار میل بیشتری به کاهش قیمت داشتند، هر چند افت روز آخر نیز نتوانست تاثیری در روند ماهانه این دو بگذارد. در آخرین روز آبان‌ماه، سکه تمام بهار آزادی ۱۶ هزار تومان از ارزش خود را از دست داد و روی قیمت یک میلیون و ۴۲۱ هزار تومان قرار گرفت. این بیشترین میزان افت روزانه فلز گرانبهای داخلی در سال ۹۶ بود. با وجود این رکورد کاهشی، سکه در آبان‌ماه بازدهی ۶ /۹درصدی را به ثبت رساند که بیشترین میزان رشد ماهانه از بهمن سال ۹۲ بود. در این روز شاخص بازار ارز با پنج تومان افت به بهای چهار هزار و ۹۳ تومان رسید. البته با وجود این افت این ارز در ماه گذشته دو درصد افزایش قیمت را به ثبت رساند. به گفته فعالان، افت نرخ حواله درهم عامل اصلی نزول شاخص ارزی به ابتدای محدوده چهار هزار و ۹۰ تومان بود.
البته این افت در روز چهارشنبه جبران شد. در اولین روز آذرماه، دلار و سکه همزمان افزایش قیمت را تجربه کردند. روز چهارشنبه، شاخص بازار ارز با 27 تومان رشد با قدرت از مرز چهار هزار و 100 تومان عبور کرد و خود را به قیمت چهار هزار و 120 تومان رساند. این بیشترین رشد شاخص ارزی از تاریخ 17 مهر بود. محرک اصلی رشد بهای دلار در بازار داخلی، افزایش نرخ حواله درهم بود. در این روز، سکه تمام بهار آزادی نیز توانست خود را در مقطعی به مرز یک میلیون و 450 هزار تومان برساند، البته در نهایت از بهای آن کاسته شد و به سطح یک میلیون و 430 هزار تومان رسید.
یک قدم تا رکورد تاریخی
در هفته منتهی به اول آذرماه سال جاری، شاخص کل بورس تهران با رشد 5 /1درصدی وارد کانال 89 هزارتایی شد. بررسی‌ها نشان می‌دهد بازدهی شاخص کل بورس تهران از ابتدای سال تاکنون حدود 7 /15 درصد بوده است و تا سقف تاریخی خود کمتر از نیم درصد فاصله دارد. شاخص کل فرابورس نیز در هفته مورد بررسی با رشد دودرصدی افزایش سطح داشت و وارد کانال 1000تایی شد. این در حالی است که شاخص کل هم‌وزن روند کم‌رمقی را در هفته گذشته تجربه کرد و تنها 1 /0 درصد افزایش یافت. بررسی‌ها نشان می‌دهد رشد قیمت جهانی محصولات فلزی سبب رشد هفتگی این گروه و به تناسب آن رشد شاخص شده است. انتشار آمارهای اقتصادی چین که نشان از افزایش تقاضای مسکن در ماه گذشته میلادی دارد عامل رشد قیمت محصولات فلزی بوده است. معاملات نشان می‌دهد قیمت هر تن فلز روی در محدوده 3200 دلار و قیمت هر تن فلز سرب در سطوح بالای 2400 دلار معامله می‌شود و علاوه بر این، هر تن مس نیز در سطوح بالای 6950 دلار معامله شده است. رشد قیمت جهانی فلزات اساسی و کانه‌های معدنی از یک‌سو و رشد قیمت دلار از سوی دیگر سبب تقویت تقاضای نمادهای این گروه‌ها در بورس تهران شده است. علاوه بر این، بر اساس گزارش انجمن جهانی فولاد، ایران در ماه اکتبر ۲۰۱۷ میلادی، یک میلیون و ۹۸۰ هزار تن فولاد خام تولید کرد. این رقم در مدت مشابه سال گذشته، یک میلیون و ۵۹۴ هزار تن بود. همچنین ایران طی ۱۰ ماهه ۲۰۱۷ میلادی، ۱۷ میلیون و ۹۰۱ هزار تن فولاد خام تولید کرد که این آمار در مدت مشابه سال گذشته میلادی، ۱۴ میلیون و ۸۰۴ هزار تن بوده و در مدت 10 ماهه 9 /20 درصد رشد را نشان می‌دهد.
براساس آمار بازدهی صنایع فعال در بازار سرمایه، در هفته منتهی به اول آذرماه، گروه فرآورده‌های نفتی با رشد 7 /6 درصد بهترین عملکرد هفتگی را ثبت کرد. پس از آن دو گروه فلزات اساسی و کانه فلزی بازدهی هفتگی 6 /5 درصد را ثبت کردند. علاوه بر آن شاخص گروه لاستیک‌سازی رشد 3 /5درصدی داشته است. براساس اخبار منتشر شده در هفته گذشته، تعرفه واردات تایر هشت درصد افزایش داشته و به گفته برخی مسوولان ثبت سفارش واردات نیز بسته شده است. به این ترتیب، حدود یک‌سوم بازار داخل در اختیار تایرهای خارجی بوده و افزایش تعرفه به نفع تولیدکنندگان داخل خواهد بود. این در حالی است که در معاملات این هفته بازار سهام، نمادهای تولیدکنندگان تایر حاضر در بورس تهران به غیر از گروه صنعتی بارز، نسبت به این خبر واکنش مناسبی نشان نداده‌اند. در مقابل، گروه لیزینگ با افت 1 /4درصدی در هفته گذشته بدترین بازدهی هفتگی را داشته است. پس از آن گروه محصولات فلزی منفی 6 /3 درصد رشد داشت و گروه استخراج نفت با رشد منفی 4 /3 درصد سومین جایگاه را در میان بدترین عملکرد هفتگی صنایع ثبت کرد.
در میان شرکت‌های فعال در بازار سرمایه، شرکت آلومراد در نماد معاملاتی «فمراد» با رشد 3 /19 درصد بهترین بازدهی هفتگی را داشت و بیشترین سود را نصیب سهامداران خود کرد. «فمراد» که در گروه فلزات اساسی و در بازار دوم بورس معامله می‌شود، در هفته گذشته پس از چهار ماه بسته بودن به دلیل برگزاری مجمع عمومی به تابلوی معاملات بازگشت و در روز بازگشایی 74 /13 درصد افزایش قیمت داشت و آخرین روز معاملاتی را نیز با صف خرید اندک به پایان رساند.
بررسی‌ها نشان می‌دهد در هفته منتهی به اول آذر ماه، دومین نماد با بهترین بازدهی هفتگی به شرکت سرمایه‌گذاری سبحان در نماد معاملاتی «وسبحان» اختصاص داشت. این نماد معاملاتی در هفته مورد بررسی 4 /14 درصد افزایش قیمت را تجربه کرد. آخرین پرتفوی «وسبحان» که در پایان مهرماه منتشر شده است نشان می‌دهد که 19 /19 درصد از سبد این نماد سرمایه‌گذاری به مواد و محصولات شیمیایی اختصاص دارد که در هفته‌های گذشته با رشد خوبی همراه بوده است.
علاوه بر این، کاشی الوند در نماد معاملاتی «کلوند» با رشد قیمتی 9 /13 درصد در لیست نمادهای بهترین بازدهی‌ها قرار گرفت. «کلوند» که به تازگی صورت مالی شش‌ماهه خود را منتشر کرده در این گزارش مالی 64 درصد تعدیل مثبت اعلام کرده است و پس از این تعدیل مثبت با افزایش تقاضا در بازار مواجه شد و آخر هفته خود را با صف خرید دومیلیونی به پایان رساند. این در حالی است که اخبار منتشر شده حاکی از افزایش تعرفه گمرکی در صنعت کاشی و سرامیک است. در این راستا رئیس انجمن صنفی کاشی و سرامیک ایران با بیان اینکه ایجاد زمینه توسعه صادرات کاشی و سرامیک از دیگر ضرورت‌های اجرایی در بحث مدیریت صنعت کاشی و سرامیک است، تصریح کرد: متاسفانه در شرایط کنونی صنعتگران در بحث توسعه صادرات تنها ماندند.
از سوی دیگر در میان شرکت‌های بازار سرمایه، شرکت سرماآفرین در نماد معاملاتی «لسرما» حدود 5 /14 درصد از ارزش خود را از دست داد و بیشترین ضرر را به سهامداران خود تحمیل کرد. این نماد در بازار دوم بورس و در گروه ماشین‌آلات و تجهیزات فعال است. شرکت بیمه پارسیان در نماد «پارسیان» نیز در هفته گذشته ضرر‌ده بود و بازدهی منفی 8 /8درصدی را ثبت کرد. شرکت بیمه میهن نیز در هفته گذشته 8 /1 درصد کاهش قیمت را تجربه کرد. در مجموع شاخص گروه بیمه نیز در هفته گذشته 3 /2 درصد افت را تجربه کرد.
کم‌رونقی در اوراق مسکن
در هفته گذشته اوراق تسهیلات مسکن اسفند 94 (تسه 9412) با رشد 8 /0درصدی به قیمت 76 هزار و 137 تومان معامله شد. بررسی روند معاملات این اوراق نشان می‌دهد از نیمه دوم آبان، نوسانات «تسه» کاهش داشته و در حدود 76 هزار تومان معامله می‌شود. این در حالی است که نرخ سود واقعی وام حدود 8 /21 درصد است. گزارش‌های رسمی نشان می‌دهد رشد تدریجی تقاضای مسکن در ماه‌های اخیر از افت قابل توجه قیمت اوراق تسهیلات پس از رسیدن به سقف 80 هزار‌تومانی، در اوج تقاضای تابستان کاسته است. علاوه بر این با وجود استقبال متقاضیان از صندوق یکم در ماه‌های اخیر، ورود نقدینگی به این صندوق از سوی سپرده‌گذاران کاهش یافته است. از سوی دیگر بانک مسکن اعلام کرده است که از هفته آینده، سقف دریافت وام مسکن را 10 میلیون تومان (بدون سپرده) افزایش می‌دهد.
