راه دشوار شفافیت
آیا مصوبه بودجه‌ای مجلس به شفاف‌سازی سپرده‌های دولتی می‌انجامد؟
نمایندگان مجلس برای دومین سال پیاپی مصوبه‌ای با هدف شفاف‌سازی «سود سپرده‌های بانکی دستگاه‌های اجرایی» در قانون بودجه قرار دادند؛ اما این مصوبه آنقدر قرص و محکم نبود که رضایت زمینه‌ساز اصلی آن، محمود صادقی، را تامین کند.
هادی چاوشی: نمایندگان مجلس برای دومین سال پیاپی مصوبه‌ای با هدف شفاف‌سازی «سود سپرده‌های بانکی دستگاه‌های اجرایی» در قانون بودجه قرار دادند؛ اما این مصوبه آنقدر قرص و محکم نبود که رضایت زمینه‌ساز اصلی آن، محمود صادقی، را تامین کند.
ماجرای شفاف‌سازی سود سپرده‌های دستگاه‌های اجرایی از سال گذشته و بعد از مطرح شدن شائبه وجود حساب‌های شخصی در قوه قضائیه مطرح شد. ماجرایی که محمود صادقی، نماینده تهران را به سوال از وزیر وقت اقتصاد واداشت و علی طیب‌نیا هم بعدها توضیح داد که «از 20 سال پیش با هماهنگی خزانه کل کشور و بانک مرکزی مجموعه مبالغی با رعایت حدود قانونی و موازین شرعی برای قوه قضائیه به‌صورت سپرده در سیستم بانکی کشور قرار گرفته و سود حاصله صرفاً برای برخی هزینه‌های معین در قوه قضائیه صرف شده است.»1 سال گذشته کمیسیون تلفیق بودجه 96 ابتدا به دنبال ممنوع کردن سپرده‌گذاری قوه قضائیه در بانک‌ها بود2 اما در جریان تصویب نهایی لایحه در صحن مجلس، بند پیشنهادی تغییراتی کرد و در نهایت این‌گونه تصویب شد: «دستگاه‌هایی که دارای اجازه قانونی برای دریافت سود سپرده هستند، درآمد حاصل از سود سپرده آنها به عنوان درآمد اختصاصی محسوب می‌گردد و مکلفند درآمد حاصله از این محل را به حساب درآمد اختصاصی موضوع ردیف 160120 تا مبلغ سه هزار میلیارد ریال نزد خزانه‌داری کل واریز و متناسب با سهم واریزی خود از محل ردیف 7-1025000 دریافت کنند.»3 امسال هم مصوبه اولیه کمیسیون تلفیق بودجه 97 به گونه‌ای بود که «سود سپرده دریافتی دارای مجوز دستگاه‌های مذکور به استثنای بانک‌ها، بیمه‌ها و صندوق‌ها از اول سال 97 تحت عنوان درآمد اختصاصی آن دستگاه محسوب و به حساب متمرکز خزانه وجوه درآمد اختصاصی واریز شود»4 اما باز هم در صحن علنی تغییراتی در این بند ایجاد شد: «سود دریافتی ناشی از سپرده‌های دارای مجوز دستگاه‌های مشمول به استثنای بانک‌ها، بیمه‌ها و صندوق‌ها و دستگاه‌هایی که اذن رهبری دارند، به عنوان درآمد اختصاصی آن دستگاه محسوب و به حساب متمرکز خزانه وجوه درآمد اختصاصی واریز می‌شود.»5 تغییر پدیدآمده باعث نارضایتی محمود صادقی شد و او پس از مخالفت با این بند، در تذکری در صحن علنی مجلس گفت: «این مصوبه اگر بدون تخصیص و استثنا تصویب می‌شد، خوب بود. اما وقتی بسیاری از دستگاه‌ها، مخصوصاً قوه قضائیه را از آن استثنا کردند، عملاً به ضد خودش تبدیل شد.» علی لاریجانی، رئیس مجلس البته از مصوبه جزء 2 بند الحاقی 4 تبصره 12 لایحه بودجه دفاع کرده و می‌گوید: «این کار برای شفاف شدن درآمد آنها [ دستگاه‌های اجرایی مشمول ] انجام می‌شود.»6 اما آیا این مصوبه واقعاً می‌تواند هدفی را که رئیس مجلس از آن یاد کرده، تامین کند؟ و سوالی مهم‌تر: آیا ممکن است تبعاتی ناخواسته بر این مصوبه مترتب شود و آن‌گونه که محمود صادقی گفته «به ضد خود تبدیل شود؟»
