افتاده از اسب

  عاطفه چوپان: سینما نیز مانند بسیاری از بخش‌های دیگر کشور حال و روز خوبی ندارد، در این میان کرونا ضربه سنگینی به این صنعت زده اما ناآرامی‌های اخیر تیر خلاصی بر پیکر خسته این صنعت نیمه‌جان بوده است. مقایسه آمار فروش سینماهای کشور در دو سال 1398 و 1400 (قبل و بعد از کرونا) نشان از کاهش 45درصدی مخاطبان سینما دارد، کاهش بیش از 70درصدی مخاطبان در مهر و آبان نسبت به شهریور امسال و تحت‌تاثیر ناآرامی‌های اجتماعی و سیاسی اما بسیار تکان‌دهنده است. این آمارها چهره خوشایندی از پیکر بی‌جان سینما ترسیم نمی‌کند. پیکری که ممیزی‌های سخت‌گیرانه در این سال‌ها و ممنوع‌الکاری و ممنوع‌الخروجی اخیر بخش زیادی از اهالی آن حالا قرار است کیفیت تولیدات را در سال‌های پیش‌رو بیش از پیش بکاهد. این به معنی اقتصادی به مراتب رکودی‌تر از چیزی است که در حال حاضر شاهد آن هستیم.

اگر از فضای ملتهب و متشنج دو ماه گذشته نیز چشم بپوشیم، سینما سال‌هاست در حال از دست دادن مخاطبان خود است. ظهور شبکه نمایش خانگی در سراسر دنیا و بیشتر در ایران به مردم این امکان را داد تا تولیدات سینمایی را با قیمت کمتری از آنچه بر پرده سینماست در تلویزیون خانه‌های خود مشاهده کنند. افت کیفیت تولیدات سینما به دلایل مختلف از جمله ممیزی‌های غیرمنطقی که ظاهراً شبکه‌های نمایش خانگی کمتر به آن دچار بودند مشکلی دیگر برای سینمای ایران بود. توقیف فیلم‌های متعدد که اتفاقاً بیشتر آنها بخشی از واقعیت‌های جامعه را نشان می‌داد باعث قهر بخش زیادی از مخاطبان سینما با سینما شد و مردم را به سمت تماشای غیرقانونی این فیلم‌ها سوق داد و این در حالی بود که بدبینی مردم به سانسورهای بعضاً بی‌دلیل موجود هر روز بیشتر از گذشته می‌شد.

مشکلاتی که بر سر راه اقتصاد سینماست مشکلاتی دیرینه است. با این حال سینمای ایران توانسته بارها جوایز بین‌المللی کسب کند، بازیگران و سازندگان فیلم‌های ایرانی به فرش‌های قرمزی راه یافتند که کیفیت کار آنها را در سطح جهانی تحسین می‌کرده و با وجود این اهالی سینما در خانه خود جایی نداشتند. نگاه‌های سلیقه‌ای و بعضاً یکدستی که بر بخش فرهنگ مانند اکثر بخش‌های دیگر حاکم بود در تمام این سال‌ها از حاکمیت خرد جمعی بر پویاترین بخش جامعه جلوگیری کرد و سینما حالا به جایی رسیده که ترسیم چشم‌اندازی برای آینده آن بسیار دشوار است. کشوری که زمانی در هر کوچه و خیابان آن چندین سینما وجود داشت حالا با تعداد زیادی از سینماهای نیمه‌تعطیل و تعطیل مواجه است و اهالی شش هزارنفری این خانه اگر شبکه نمایش خانگی هم وجود نداشت به جمعیت بیکاران و حتی مهاجران پیوسته بودند. در این پرونده می‌خواهیم بدانیم سینما به کدام‌سو می‌رود و کدام عوامل اقتصاد سینما را زمین زده‌اند.