حال‌‌و‌هوای جامعه ابری

  حسین جلالی: 8 /28 درصد از ایرانیان معتقدند سال آینده از امسال بدتر خواهد بود. 8 /14 درصد می‌گویند وضعیت تغییری نخواهد کرد. به ‌این ‌ترتیب، 6 /43 درصد امیدی به بهبود اوضاع ندارند. در مقابل 3 /41 درصد امیدوار هستند که وضعیت در آینده بهتر شود. بسیاری این آمارها را نگران‌کننده می‌دانند. شاخص‌های اقتصادی و شاخص‌هایی که ادراک جامعه از وضعیت را نشان می‌دهند خبرهای خوبی از حال‌وهوای ایران نمی‌دهند: تورم بالا، رشد اقتصادی پایین، بی‌کاری بالا، شاخص ظرفیت دولت در حال سقوط آزاد، شاخص ادراک فساد بالا،‌ احساس قدرت مردم (نقش آن در سمت‌وسوی کشور) رو به پایین، اطمینان مردم به سیاست‌ها و توانمندی حکومت در پایین‌ترین وضعیت خود، رضایت از نحوه مدیریت واکسیناسیون بسیار پایین و متاسفانه این فهرست ادامه دارد. محمد فاضلی، جامعه‌شناس مطرح دانشگاه بهشتی در نشست «بررسی منطق اجتماعی اعتراضات آبان‌ماه ۹۸» که از سوی مرکز افکارسنجی دانشجویان ایران (ایسپا) برگزار شده بود، توضیح داد: «ما داریم از سه مرحله عبور می‌کنیم؛ از نارضایتی به خشمگینی تا نفرت. غرزدن و از چیزی ناراضی بودن در همه جوامع هست؛ اما دست به کنشی نمی‌زنند. یک مرحله جلوتر آدم‌ها خشمگین می‌شوند و حاضرند برای خشمشان یک کاری انجام دهند. خشم به نفرت که می‌رسد فقط می‌خواهند نابود کنند.» البته افزایش توجه به نظرسنجی‌ها و همچنین پدید آمدن موسساتی را که آرام‌آرام در نظرسنجی اعتباری برای خودشان به هم زده‌اند باید در میان این غم‌نامه، به فال نیک گرفت. فاضلی در همان نشست گفت: «مردم ایران در قرن ۲۱ حق دارند به نظرسنجی‌ها دسترسی داشته باشند. این به نفع جامعه است. اگر سیستم بداند نظر مردم در موردش چیست خود را اصلاح می‌کند. اگر نظرسنجی‌ها نباشد، در بولتن‌ها و پستوها اطلاعاتی می‌دهند که درست نیست. اگر نظرسنجی‌ها درست و کامل منتشر شوند وضع بهتر می‌شود. در غیر این صورت داده‌هایی شکل می‌گیرند و منتشر می‌شوند که نتیجه‌اش می‌شود همین که می‌بینیم.» نظرسنجی‌ها و البته شاخص‌های عینی و ملموس به وضوح نشان می‌دهند که ایران از سال ۱۳۹۶ به این سمت وارد وضعیت نگران‌کننده شده است. مهدی رفیعی، سرپرست مرکز افکارسنجی دانشجویان (ایسپا) در نشستی که اشاره شد، گفته بود «مردم طی چند سال گذشته به‌خصوص از سال ۱۳۹۶ ارزیابی مثبتی از شرایط کشور به ویژه در بخش اقتصادی ندارند... به گونه‌ای که نتایج نظرسنجی‌ها از سال ۱۳۹۵ از این لحاظ وضع خیلی خوبی را نشان نمی‌داد... با نزدیک شدن به انتخابات ریاست‌جمهوری سال ۱۳۹۶، گویی تحولی رخ داده و مجدد روزنه‌های امیدی در مردم ایجاد شده. مردم نسبت به قبل امیدوارتر شدند اما بلافاصله پس از انتخابات ۱۳۹۶ و بعد از چند ماه امید مردم به شدت به سمت ناامیدی کشیده شد». و اکنون تازه‌واردان عرصه سیاست در حالی باید مسوولیت بخش مهمی از سیاستگذاری را بر عهده گیرند که جیب دولت و ملت از همیشه خالی‌تر است. آیا دولت ابراهیم رئیسی می‌تواند امید را به جامعه بازگرداند؟