تهدید ترول‌ها

ندا گنجی: حتی نامزد سابق کریستیانو رونالدو بازیکن فوتبال اهل پرتغال نیز از گزند اوباشان اینترنتی در امان نماند. ماجرا از این قرار است که پس از انتشار تصاویری از «یرینا شایک»، نامزد سابق رونالدو و «بردلی کوپر»، بازیگر هالیوود، طرفداران ایرانی رونالدو که رگ غیرتشان متورم شده بود، به صفحه نامزد سابق رونالدو حمله کردند و او را احتمالاً به دلیل ترک رونالدو با زبان فارسی مورد سرزنش قرار دادند. از لوران فابیوس وزیر خارجه سابق فرانسه و فدراسیون جهانی وزنه‌برداری گرفته تا بهاره رهنما و کافو، بازیکن فوتبال برزیلی، که از بخت بدش، او در قرعه‌کشی جام جهانی فوتبال 2018 نام ایران را از گلدان بیرون آورد و سبب هم‌گروهی ایران با اسپانیا و پرتغال شد، همه به تیر فحاشی‌های ترول‌های ایرانی گرفتار شده‌اند. بر اساس تعریفی که از ترول‌های مجازی در ویکی‌پدیا آمده، عنوان «ترول» (troll) به افرادی نسبت داده می‌شود که با رفتار مخرب در فضای وب به دنبال جلب نظر کاربران، ایجاد تشنج و بیان مطالب محرک و توهین‌آمیز هستند. آنها معمولاً با حساب‌های کاربری جعلی در اتاق‌های گفت‌وگو، تالارها، وب‌نوشت‌ها یا زیر پست‌های افراد در اینستاگرام ظاهر می‌شوند و کاربران را به واکنش‌های احساسی در مورد مسائل اجتماعی و سیاسی برمی‌انگیزانند و البته سعی دارند با جنجال‌آفرینی، بحث را به انحراف بکشانند. رشد روزافزون این پدیده و دامنه تشنج‌آفرینی ترول‌ها تا آنجا پیش رفته است که گاه سلبریتی‌ها در ایران ناگزیر به ترک شبکه‌های اجتماعی یا خصوصی کردن صفحات یا حساب‌های کاربری خود می‌شوند. اما به راستی در برابر اوباش اینترنتی باید چه رویکردی در پیش گرفت؟ یا به بیان ساده‌تر، راهکار مقابله با آنان چیست؟ البته از آنجا که این پدیده مختص ایران نیست، اصطلاح شناخته‌شده‌ای در فضای وب ساخته شده که در مواقع خرابکاری اوباش اینترنتی، کاربران باتجربه با عباراتی چون «اوباش را محل نده» یا «اوباش را نادیده بگیر» سایر کاربران را به آرامش دعوت می‌کنند. افزون بر این، برای مثال، مایکروسافت به عنوان بزرگ‌ترین شرکت تولید نرم‌افزار در جهان برای مقابله با اوباش اینترنتی و نیز حفاظت از مشتریان خود در برابر تنفرطلبان دست به کار شده و می‌خواهد پروسه گزارش‌دهی فعالیت‌های خرابکارانه در فضای مجازی را برای مشتریانش تسهیل کند. همچنین مدیران اینستاگرام نیز در پی آن هستند که امکان ساماندهی کامنت‌های دیگر کاربران را برای صاحبان حساب کاربری در این شبکه ایجاد کنند؛ چنان‌که هر کاربر بتواند دیگران را از کامنت‌گذاشتن زیر پست‌هایش منع یا حتی کامنت‌ها را ویرایش و حذف کند. ظاهراً این امکان فعلاً به صورت پیش‌نمایش در اختیار کاربران معروف اینستاگرام قرار می‌گیرد تا دوره آزمایشی طرح طی شود. گفته شده در صورت مثبت بودن نتایج، احتمالاً این امکان در اختیار تمام کاربران قرار می‌گیرد.

اگرچه، تردیدی نیست که این امکانات نمی‌تواند به طور موثر با رشد ترول‌ها در فضای مجازی مبارزه کند. بنابراین چه راهکاری می‌تواند ترول‌ها را مجاب کند که آداب بیان نظرات شخصی و گفت‌وگو در فضای مجازی را رعایت کنند؟