چرایی تصویب نشدن حذف دهکهای برخوردار از هدفمندی در گفتوگو با نمایندگان مجلس
دولت احمدینژاد زیر بار حذف دهکها نمیرفت
آمارها نشان میدهد هماکنون حدود ۷۶ میلیون نفر، از دولت یارانه نقدی دریافت میکنند.
آمارها نشان میدهد هماکنون حدود ۷۶ میلیون نفر، از دولت یارانه نقدی دریافت میکنند. پرداخت یارانههای نقدی که از دولت محمود احمدینژاد و در راستای اجرای فاز اول قانون هدفمندی یارانهها صورت میپذیرد، حالا و با روی کار آمدن دولت حسن روحانی و بالطبع تغییر روشهای اقتصادی، دولت را با مشکلاتی مواجه ساخته است. چه آنکه دولت همواره از کمبود منابع برای پرداخت یارانههای نقدی خبر میدهد و به دنبال راهحل برای عبور از این مشکل است. حذف سه دهک از یارانهبگیران پیشنهادی بود که هرچند پیش از این در لفافه مطرح میشد اما با پیشنهاد احمد توکلی که یکی از مدافعان اصلی آن است، در مجلس قوت یافت تا جایی که اعضای کمیسیون برنامه و بودجه مجلس شورای اسلامی روز یکشنبه 28 مهرماه با تصویب حذف 30 درصد بالای یارانهبگیران، عملاً این را به عنوان بهترین راه از منظر خودشان، پیش پای دولت تدبیر و امید گذاشتند؛ طرحی که برخی از نمایندگان مجلس آن را شتابزده قلمداد میکنند. بر اساس مصوبه کمیسیون بودجه، 30 درصد کسانی که اکنون یارانهبگیر هستند از لحاظ دارایی، اموال، املاک و درآمد وضعیت
خوبی دارند لذا به این افراد یارانه نقدی پرداخت نخواهد شد. البته این مصوبه یک قید هم دارد و آن اینکه سه ماه پس از تصویب این قانون در صحن علنی پارلمان، دولت اقدام به اجرای آن خواهد کرد و در واقع در این سه ماه، دولت موظف است خود را مهیا و آماده اجرای این مصوبه کند.
حال این سوال از نمایندگان مجلس مطرح میشود که زمزمههای این طرح در زمان دولت احمدینژاد هم به گوش میرسید اما تحرک جدی از سوی مجلس در جهت موافقت با حذف برخی یارانهبگیران صورت نگرفت حال چرا مجلسیها برای حذف 30 درصد از یارانهبگیران به صرافت افتادهاند؟
بهترین راه برای جبران کسری منابع
محمدقسیم عثمانی عضو کمیسیون برنامه و بودجه مجلس علت اصرار مجلسیها بر اجرای این طرح را کسری شدید منابعی میداند که دولت روحانی برای پرداخت یارانههای نقدی با آن مواجه است. وی معتقد است برای برونرفت از این مشکل دو راه موجود است؛ یا منبعی برای پرداختهای نقدی ایجاد کنیم یا اینکه از میزان مصارف بکاهیم. عثمانی حذف 30 درصد از یارانهبگیران را معقولترین راه میداند چراکه افزایش قیمت حاملهای انرژی به عنوان منبع اضافی دولت برای پرداخت یارانه نقدی را به هیچ وجه مناسب نمیداند و معتقد است این روش، تورمی را به جامعه تحمیل خواهد کرد که مردم را با فشار بیشتر مواجه میسازد.
این عضو کمیسیون برنامه و بودجه دلیل دیگر عقلایی بودن حذف گروهی از یارانهبگیران را که درآمدهای بالا دارند معطوف به ذات پرداخت یارانه معرفی میکند که برای کمک به افراد کمتوان اقتصادی و مستمندان است. عثمانی که اصرار دارد حذف دهکها را عاقلانهترین راه برای این دولت توصیف کند درباره پیاده نشدن این شیوه در دوره ریاست جمهوری محمود احمدینژاد که همواره دولت خود را جسورترین دولت در اجرای قانون هدفمندی یارانهها میخواند، میگوید دولت سابق هم دچار کسری بودجه بود اما این کسری را از منابع دیگری تامین میکرد. چاپ اسکناس بیپشتوانه، استقراض از بانک مرکزی و خزانه از راههایی بود که دولت احمدینژاد برای تامین یارانههای نقدی ماهانه، به آن مبادرت میکرد. او که به شدت منتقد این اقدام دولت قبل است، انگیزههای انتخاباتی را از علتهای عمده عدم حذف برخی یارانهبگیران در دولت مذکور میداند. او میگوید: دولت احمدینژاد که با انگیزههای انتخاباتی یارانه را بالسویه به همه مردم پرداخت میکرد، به رای همه مردم نیازمند بود نهفقط کمدرآمدها و مستمندان. اما روش
دولت روحانی همانند دولت سابق پوپولیستی نیست و نیز دولت تدبیر در این مقطع در شأن خود نمیبیند که مجری روشهایی باشد که خود اعتقادی به آنها ندارد. بنابراین به نظر میرسد دولت یازدهم بتواند با اجرای این طرح، در مسیر قانون گام بردارد.
با دولت قبلی شدنی نبود
جعفر قادری عضو دیگر کمیسیون برنامه و بودجه مجلس هم در این زمینه با محمدقسیم عثمانی همنظر است. به اعتقاد او دولت احمدینژاد به هیچ عنوان بنای کاهش تعداد یارانهبگیران از طریق حذف دهکهای بالا را نداشت. برعکس این مجلس بود که در این زمینه پیگیری میکرد اما دولت تن به این کار نداد. او میگوید که دولت قبل با کسری بودجه، حتی به دنبال افزایش میزان یارانههای نقدی بود و در نظر داشت این کمبود را از طریق افزایش یکباره و زیاد نرخ حاملهای انرژی جبران کند. که مجلس با او مخالفت کرد. قادری فضای حال حاضر را با تغییری که در دولت اتفاق افتاده است، برای اجرای درست پرداخت یارانههای نقدی مساعد میداند چرا که به تعبیر او هم مجلس و هم دولت با اجرای این طرح موافقند.
در همین زمینه اسحاق جهانگیری در حاشیه مراسم روز ملی صادرات در جمع خبرنگاران گفته بود دولت مصمم است یارانههای نقدی را به افرادی پرداخت کند که نیازمند هستند. به گفته جهانگیری باید گروههای نیازمند را شناسایی کنیم و به آنها یارانه اختصاص دهیم. معاون اول رئیسجمهور افزود: اینکه سه دهک جامعه شناسایی شدند تنها بر اساس یک کار مطالعاتی بوده و تا به حال به طور قطعی دهکهای جامعه شناسایی نشدهاند که سه دهک آن حذف شوند. البته دولت به دنبال آن است که بر اساس کار علمی سه دهک ثروتمند را شناسایی کند. به گفته جهانگیری، در دولت کمیتهای برای حمایت از خانوار در جریان اجرای قانون هدفمندی یارانهها تشکیل شده است که در قالب آن شناسایی خواهد کرد.
شناسایی دشوار است
حال نکته اینجاست که با تصویب این طرح و اعلام آمادگی دولت در اجرای آن، آیا دولت و مجلس، مکانیسمهای مشخص برای شناسایی دهکها و یا 30 درصد افراد با درآمد بالای جامعه را در اختیار دارند یا خیر؟ نکتهای که حتی نگرانی موافقان اجرای این طرح را هم برانگیخته است. محمدقسیم عثمانی که حذف متمولان را از فهرست دریافت یارانه نقدی ضروری میداند، در نحوه شناسایی این افراد تردید دارد. وی علت این تردید را موجود نبودن روش مشخص برای شناسایی دقیق امکانات مالی افراد و دهکبندی دقیق میداند و معتقد است اگر این نگرانی در شناسایی رفع شود، هم دولت با مشکلی در این زمینه مواجه نخواهد بود و هم آنکه یارانهها در جهت کمک به افراد آسیبپذیر به آنان پرداخت میشود. البته برای تفکیک دهکهای درآمدی نیاز به زمان برای بررسیهای کافی و هماهنگی بین دستگاههای اجرایی است تا این تفکیک با کمترین خطا صورت پذیرد. عثمانی درباره اینکه کدام نهاد یا ارگان مسوول شناسایی خواهد شد، میگوید: در حالی که بخشی از اطلاعات افراد هم اکنون موجود بوده
و برای دولت از طریق بانک مرکزی، سازمان ثبت اسناد و... به راحتی قابل دسترسی است اما باید دستگاهی متصدی این امر شود و وظیفه شناسایی دهکها به طور ویژه به او محول شود تا برای شناسایی چه به شکل دهک و چه به شکل خوشههای سهگانه بتواند به درستی وارد عمل شود. در واقع دولت برای موفقیت در این طرح نیازمند بانک اطلاعاتی قوی از داراییهای افراد است.
وزارت تعاون مسوول جمعآوری اطلاعات میشود؟
البته شنیدهها حاکی از آن است که ورود وزارت تعاون، کار و رفاه اجتماعی برای کسب اطلاعات دقیق اقتصادی افراد و شناسایی و دهکبندی، محتمل است. در همین زمینه عثمانی معتقد است این وزارتخانه میتواند یکی از بهترین گزینهها برای سامان دادن به دهکبندی افراد باشد اما به نظر میرسد در ابتدای کار ارگان متصدی باید به تعریف مکانیسمهای شناسایی مبادرت کرده و پس از آن سازوکارها را تعریف کند و در انتها با شناسایی دقیقی که حاصل شده است، اقدام به حذف 30 درصد از یارانهبگیران که به دلیل تمکن مالی نیازی به دریافت یارانه ندارند، بکند. با این همه باید دید تعامل دولت تدبیر و مجلس نهم چه سرانجامی برای جامعه خواهد داشت چه آنکه با هر اقدام از سوی دولت، امکان ایجاد تبعات منفی برای جامعه توامان با نتایج مثبت وجود دارد، اما اتخاذ درست بهترین تصمیم برای اجرای راهحلی مناسب و پرهیز از هرگونه شتابزدگی، شاید از میزان سردرگمی دولت در این زمینه بکاهد و در عین حال جامعه را با تورم بیش از این مواجه نسازد.
در صورت موافقت نمایندگان با بررسی اولویتدار لایحه اصلاح بودجه 92 و تصویب آن در جلسات هفته آینده مجلس شورای اسلامی، دولت از ابتدای بهمن ماه باید این قانون را اجرا و رسماً 30 درصد از یارانهبگیران را از لیست دریافت یارانه 45500 تومانی حذف کند.
دیدگاه تان را بنویسید