صعود آخر هفته دلار

در حالی که نرخ ارز در نیمه نخست سال جاری نوسان قابل توجهی را ثبت نکرده بود، در هفته‌های اخیر دمای بازار ارز رشد کرده است. در هفته گذشته در حالی که تا روز دوشنبه فضای بازار آرام بود، طی دو روز سه‌شنبه و چهارشنبه 17 تومان به بهای آزاد دلار افزوده شد. اگرچه رئیس‌کل بانک مرکزی، در خصوص این افزایش تاکید کرد سرمایه‌گذاری در خرید دلار اقتصادی نیست و بازار پول، بازدهی مناسب‌تری از دلار دارد. در بازارهای جهانی، ارائه گزارش اوپک مبنی بر کاهش تولید اوپک، باعث رشد بهای نفت شد. مهم‌ترین عامل این کاهش، افت تولید در کشور لیبی اعلام شده است. در هفته مورد بررسی، بهای طلای جهانی، در مقابل عملکرد خوب بورس‌های جهانی روند نزولی را ثبت کرد، اما همچنان بالای سطح 1300 دلار تثبیت شده است.

بازدهی مثبت در بازار نفت

در هفته گذشته، بازار نفت شاهد روند صعودی بود، روندی که بیشتر به دلیل شرایط به وجود آمده پس از توفان آمریکا و کاهش عرضه نفت اوپک رقم خورده بود. به گزارش بانک مرکزی، روز دوشنبه، ازسرگیری فعالیت پالایشگاه‌های اصلی آمریکا پس از توفان هاروی، موجب افزایش پالایش نفت خام شده و در نتیجه؛ بهای نفت افزایش یافت. همچنین، معامله‌گران اظهار کردند؛ احتمال تمدید توافق کاهش تولید تا 15 ماه از سوی اعضای تولیدکننده اوپک و غیراوپک، به تقویت بهای نفت خام کمک کرد. در حالی که به دلیل کاهش احتمالی تقاضای بنزین و گازوئیل در پی توفان ایرما، قیمت بنزین 7/0 درصد افت پیدا کرد. طبق نظر تحلیلگران موسسه گلدمن ساکس؛ توفان هاروی همچنان یک عامل محرک برای بازار نفت به حساب می‌آید. یک‌چهارم ظرفیت پالایشگاه‌های آمریکا در زمان وقوع توفان از خط تولید خارج شد و منجر به کاهش تقاضای نفت خام شده است. با وجود این، برخی منابع خبری اعلام کردند؛ بسیاری از پالایشگاه‌های آمریکا، از جمله موتیوا اینترپرایسز (بزرگ‌ترین پالایشگاه این کشور) با پالایش 325 هزار بشکه در روز نفت، به سطح تولید حداقلی بازگشته‌اند. وزارت انرژی عربستان اعلام کرد؛ خالد، وزیر انرژی این کشور در ملاقات با وزرای انرژی ونزوئلا و قزاقستان در تعطیلات آخر هفته، درباره ادامه توافق کاهش 8/1 میلیون بشکه در روز تولید حداقل برای سه ماه دیگر، مذاکره کرده است. روز دوشنبه، الفالح و همتای خود در امارات متحده عربی برای تمدید این توافق تا بعد از ماه مارس موافقت کردند. در پایان وقت معاملات این روز، بهای نفت برنت و آمریکا به ترتیب 1/0 و 2/1 دلار افزایش یافت.

کاهش عرضه اوپک

روز سه‌شنبه، به دلیل پیش‌بینی‌های اوپک مبنی بر افزایش تقاضای نفت در سال ۲۰۱۸ و متعهد شدن روسیه و ونزوئلا به ادامه مشارکت در توافق کاهش تولید، بهای نفت افزایش یافت. اوپک در گزارش ماهانه خود اعلام کرد؛ اثرات دو توفان اخیر آمریکا بر روی تقاضا بسیار ناچیز خواهد بود. همچنین تولید نفت کشورهای عضو اوپک در ماه آگوست نسبت به ماه جولای (۷۶/۳۲ میلیون بشکه در روز) ۷۹ هزار بشکه در روز کاهش یافته است. مهم‌ترین عامل کاهش تولید نفت این سازمان لیبی بوده است. تولید نفت این کشور در ماه آگوست 112 هزار بشکه کاهش یافته و به 890 هزار بشکه در روز رسیده است. علاوه بر لیبی تولید نفت کشورهای عربستان سعودی، امارات، عراق، گابن و ونزوئلا کاهش یافته است. تولید نفت دیگر اعضای این سازمان به غیر از نیجریه تغییر چندانی نداشته است. نیجریه تنها عضو این سازمان است که در ماه آگوست به شکل قابل توجهی تولیدات خود را افزایش داده است. تولید نفت این کشور با 138 هزار بشکه افزایش به 861/1 میلیون بشکه در روز رسیده است.

 با وجود آنکه گزارش‌های ماه گذشته حاکی از مازاد روزانه ۴۵۰ هزار بشکه‌ای عرضه نفت در سال ۲۰۱۸ بود؛ چنانچه اوپک تولید نفت خود را در سطح ماه آگوست حفظ کند، طی سال آینده بازار با اندکی کمبود عرضه مواجه خواهد شد. موسسه نفت آمریکا اعلام کرد؛ در پی توفان گرمسیری هاروی و کاهش تولید پالایشگاه‌ها، طی هفته گذشته ذخایر نفت آمریکا دو برابر میزان مورد انتظار افزایش و ذخایر بنزین و نفت حرارتی کاهش یافته است. به گزارش اداره اطلاعات انرژی آمریکا، در هفته منتهی به ۸ سپتامبر؛ ذخایر نفت آمریکا با ۲/۶ میلیون بشکه افزایش (بیشتر از پیش‌بینی افزایش ۲/۳ میلیون بشکه‌ای) به ۸/۴۶۸ میلیون بشکه رسید. همچنین اداره مذکور، پیش‌بینی رشد تولید نفت آمریکا در سال ۲۰۱۸ را افزایش داد. در پایان وقت معاملات روز سه‌شنبه، بهای نفت برنت و آمریکا به ترتیب ۴۳ و ۱۶ سنت افزایش یافتند.

در روز چهارشنبه روند صعودی بهای نفت تداوم یافت. آژانس بین‌المللی انرژی اعلام کرد تقاضای جهانی نفت در سال جاری بیشترین رشد را از سال 2015 تجربه کرده است. به گزارش بلومبرگ، مصرف در کشورهای اروپایی و آمریکا بیش از حد پیش‌بینی‌شده، ثبت شده است.

آژانس بین‌المللی انرژی، که توصیه‌های مهمی را به بخش‌های اصلی اقتصاد در زمینه انرژی ارائه می‌دهد، تخمین خود را برای تقاضا در سال 2017 با 100 هزار بشکه افزایش 6/1 میلیون بشکه در روز اعلام کرد. این نهاد معتقد است که با افت عرضه اوپک برای نخستین بار در پنج ماه گذشته، ذخایر سوخت‌ها در کشورهای توسعه‌یافته به سطح متوسط کاهش می‌یابد. بهای هر بشکه نفت برنت در عصر چهارشنبه به سطح 54 دلار رسید و بهای نفت آمریکا در حدود 48 دلار در هر بشکه معامله شد.

بورس‌ها علیه اونس جهانی

بهای اونس طلا، در هفته گذشته از اوج خود عبور کرد و طی هفته گذشته روند نزولی را طی کرد. در این هفته بورس‌ها رشد خوبی را تجربه کردند تا علیه بازار امن طلا، حرکت کنند.

روز دوشنبه، به دلیل عدم انجام آزمایش‌های موشکی کره شمالی در تعطیلات پایان هفته، بازارهای سهام دنیا، شاخص دلار و نرخ بهره اوراق قرضه تقویت شد. علاوه بر این، به علت آسیب‌های کمتر از انتظار توفان گرمسیری ایرما در فلوریدا، تقاضا برای دارایی‌های امن کاهش پیدا کرد. بدین ترتیب، بهای نقدی طلا با افت 2/1‌درصدی، بزرگ‌ترین کاهش روزانه از 3 جولای را تجربه کرد. کسب سود معامله‌گران در روز دوشنبه با توجه به اینکه اونس هفته قبل به اوج قیمتی یک‌ساله رفته بود، عجیب نبود. کاهش ریسک‌گریزی بازارها نیز مزید بر علت شد. همزمان، شاخص دلار که جمعه روی عدد 35/91 واحد سقوط کرده بود،‌ دوشنبه تا عدد 87/91 واحد تعدیل شد. کاهش ریسک‌گریزی و افزایش ریسک‌پذیری بازارها در این روز، مانند روز سه‌شنبه، اولاً ناشی از نرسیدن اخبار تازه از کره شمالی و دوماً ناشی از تخریب‌های کمتر از انتظار توفان ایرما در آمریکا بود. به این ترتیب، بورس‌ها نیز به‌شدت رشد کردند تا عامل دیگری نیز علیه طلا کار کند.

پیش‌بینی مسیر آتی طلا

در صورتی که روند صعودی ارزش دلار طی روزهای آینده ادامه یابد، قیمت جهانی طلا با کاهش بیشتری روبه‌رو خواهد شد. تحلیل فنی نشان می‌دهد سطح مقاومتی قیمت طلا در روزهای آینده 1380 دلار است و اگر این سطح شکسته شود قیمت طلا تا مرز 1400 دلار افزایش خواهد یافت. برخی تحلیلگران نیز معتقدند بحران بدهی و کسری بودجه آمریکا می‌تواند قیمت هر اونس طلا را به زودی تا سطح 1400 دلار افزایش دهد. قیمت طلا از سال 2013 تاکنون به سطح 1400 دلاری نرسیده است. اگر طلا بتواند سطح مقاومتی 1400 دلاری را بشکند، دستیابی به سطوح مقاومتی جدید دور از انتظار نخواهد بود. افزایش قیمت طلا به 1400 دلار می‌تواند سرمایه‌گذاران بین‌المللی را از بازار سهام به بازار طلا سوق دهد.

اونس طلا که دوشنبه تحت تاثیر اوج‌گیری بورس‌ها و جهش اصلاحی شاخص دلار 19 دلار سقوط کرده و به قیمت 1327 دلار رسیده بود، سه‌شنبه نیز تحت تاثیر تداوم خیز بورس‌ها تا بهای 1323 دلار پایین رفت اما در نهایت تحت حمایت اخبار وابسته به اپل و افزایش خریدها تا قیمت 1331 دلار بالا رفت. بازارهای سهام آسیا، چهارشنبه را با تزلزل آغاز کردند، اما در نهایت توانستند تحت آسایش ژئوپولتیک تا اوج 10‌ساله تازه‌ای رشد کنند. شاخص ام‌اس‌سی‌آی آسیا-پاسیفیک به جز ژاپن روز چهارشنبه تا بالاترین سطح از اکتبر 2007 بالا رفت، گرچه بعد اندکی افت کرد. بورس‌های استرالیا هم تا حدی رشد کردند. بورس‌های کره جنوبی هم 2/0 درصد رشد کردند.

دونیمه متفاوت ارز

دلار در هفته گذشته دو رفتار متفاوت را ثبت کرد. در نیمه نخست از روزهای شنبه تا دوشنبه نرخ ارز روند نزولی را طی کرد، اما از روز دوشنبه تا روز چهارشنبه روند صعودی در بازار ارز حاکم شد. در روز شنبه به دلیل تعطیلی عید غدیر خم، بازار نوسان قیمتی را تجربه نکرد. در روز یکشنبه نیز شاخص بازار ارز با کاهش جزئی سه‌تومانی به بهای 3905 تومان رسید. به گفته بخشی از بازیگران حاضر در بازار، افزایش عرضه ارز و احتیاط معامله‌گران دوعاملی بودند که در کاهش میزان نوسان اثرگذار شدند. در کنار این، افت نرخ حواله درهم دیگر عاملی بود که برخی از آن به‌عنوان ترمز نوسان یاد کردند. روز دوشنبه، شاخص بازار ارز تحت‌فشار افزایش عرضه قرار گرفت ولی سرانجام توانست خود را بالای مرز روانی 3900 تومان نگه دارد. در بیستمین روز شهریورماه، دلار با چهار تومان افت به بهای 3901 تومان رسید. این در حالی بود که این ارز در ساعات ابتدایی روز حتی تا نقطه 3896 تومان نیز پایین رفته بود. به گفته فعالان، افزایش فروش ارز در بازار و احتیاط معامله‌گران؛ دوعاملی بودند که زمینه‌ساز افت دلار شدند.

اما در روز سه‌شنبه فضای بازار، متفاوت از دو روز نخست بود. در چهارمین روز هفته، دلار افزایش قیمت را تجربه کرد. روز سه‌شنبه شاخص بازار ارز با 12 تومان افزایش از محدوده 3910 تومان عبور کرد و به بهای 3913 تومان رسید. بالا رفتن ارزش دلار در مناطق سلیمانیه عراق و هرات افغانستان سیگنال افزایشی را به بازار داخلی مخابره کرد. زمانی که ارزش دلار در کشورهای همسایه بالاتر از بازار داخلی باشد، معامله‌گران انتظار دارند که ارز از بازار ارزان‌تر خارج و در آن‌سوی مرزها با قیمت بالاتر فروخته شود. در این شرایط، خروج ارز به آن‌سوی مرزها زمینه نقدی را در بازار ارز کم می‌کند و توان قیمت را برای افزایش بالا می‌برد. دیگر عامل بیرونی که شماری از افزایشی‌های بازار به آن توجه داشتند، افزایش نرخ حواله درهم بود. روز سه‌شنبه نرخ درهم نه‌تنها ماندن در محدوده 1070 تومان را ادامه داد، بلکه به نقطه 1075 تومان نزدیک‌تر شد. روند افزایشی در روز چهارشنبه نیز تداوم یافت و بهای دلار با پنج تومان افزایش به 3918 تومان رسید. در این روز، رئیس‌کل بانک مرکزی تاکید کرد، سرمایه‌گذاری بر روی دلار به هیچ‌وجه اقتصادی نیست و سپرده‌های بانکی به مراتب بازدهی بهتری دارد. به گفته او، تغییرات قیمت شاخص ارزی از ابتدای سال نیز چندان زیاد نبوده است و این ارز روند ملایم صعودی را پشت سر گذاشته است. به نظر می‌رسد عوامل مدیریت‌کننده قیمت دست بالا را در بازار داشته‌اند و مانع از نوسانات هیجانی شده‌اند. از سوی دیگر برخی نیز معتقدند سیاستگذار شرایط را برای آماده کردن بازار برای قبول نرخ چهار هزارتومانی در نیمه دوم سال مهیا خواهد کرد.

تغییر مسیر شاخص بورس

در هفته منتهی به 22 شهریورماه، با افت قیمت‌های جهانی فلزات اساسی، شاخص کل بورس تهران نیز با کاهش مواجه شد به طوری که در ابتدای هفته گذشته افت بیش از 400واحدی را تجربه کرد. اما با بازگشایی بازارهای جهانی این روند پایدار نبود و شاخص‌سازهای بورسی افت روزهای ابتدایی هفته را جبران کردند. دو عرضه اولیه پیاپی و موافقت  با تامین مالی 700 میلیارد‌تومانی ایران‌خودرو از طریق انتشار صکوک اخبار مهم هفته گذشته بودند.

در هفته منتهی به 22 شهریورماه سال جاری، شاخص کل بورس تهران پس از پنج هفته با افت 2/0‌درصدی به سطح 83 هزار و 8/523 واحد رسید، البته شاخص کل با این افت ناچیز همچنان در بیشترین مقدار خود در سه سال گذشته قرار دارد. در هفته گذشته دو شاخص مهم دیگر بازار سرمایه تهران نیز با شاخص کل همسو بوده و کاهش را تجربه کردند. بر این اساس شاخص کل فرابورس 4/0 درصد کاهش داشت و به سطح 3/944 واحد رسید، همچنین، شاخص کل هم‌وزن نیز 5/0 درصد کاهش را تجربه کرد.

بهترین‌ها و بدترین‌های هفته

در میان صنایع فعال بازار سرمایه در هفته گذشته، گروه محصولات کاغذ با رشد هفتگی پنج‌درصدی بهترین عملکرد هفتگی را ثبت کرد. در این گروه دو نماد چکاوه و چکارن از بورس و چکاپا از فرابورس قرار دارد که از ابتدای سال تاکنون بازدهی 2/61‌درصدی را به دست آورده است. پس از این گروه، صنعت لاستیک‌سازان با بازدهی 4/1‌درصدی بهترین عملکرد را ثبت کرد. شاخص گروه فرآورده‌های نفتی نیز با رشد هفتگی 3/1‌درصدی جایگاه سوم بهترین‌ها را در میان صنایع فعال در بورس به دست آورد. گروه شیمیایی به دلیل رشد اندک قیمت متانول و اوره در بازارهای جهانی رشد اندک 1/1‌درصدی داشته است. گروه خودرو نیز نیمه ابتدایی هفته را منفی سپری کرده ولی در دو روز پایانی هفته با خبر انتشار اوراق صکوک ایران‌خودرو و قرارداد جدید این شرکت با برند مطرح جهانی مثبت شده و در نهایت رشد هفتگی 2/0‌درصدی داشته است. از سوی دیگر، بدترین عملکرد هفتگی را گروه استخراج نفت به خود اختصاص داد. این گروه که از تک‌سهم حفاری تشکیل شده افت هفتگی 9/8‌درصدی را در هفته گذشته ثبت کرد. گروه زغال‌سنگ نیز در هفته گذشته با افت 6/3 درصدی در گروه بدترین‌ها، جایگاه دوم را به دست آورد. گروه فنی مهندسی نیز با کاهش 4/3‌درصدی شاخص در هفته گذشته در رتبه سوم قرار گرفت. همچنین، فلزات اساسی و کانه‌های فلزی نیز که پیشتاز صنایع بورس در هفته‌های قبل بوده‌اند افت‌های 8/2 و 3/1‌درصدی را ثبت کرده‌اند.

در هفته منتهی به 22 شهریورماه، در میان شرکت‌های فعال در بازار سرمایه، شرکت پگاه آذربایجان غربی در نماد معاملاتی «غشاذر» از گروه محصولات غذایی به جز قند و شکر با رشد قیمتی 3/15 درصد بیشترین سود را نصیب سهامداران خود کرد. دو شرکت تولید گرانیت بهسرام با نماد «کهرام» از گروه کاشی و سرامیک و کمک‌فنر ایندامین در نماد معاملاتی «خکمک» از گروه خودرو و ساخت قطعات رشد قیمتی 1/15‌درصدی را ثبت کردند. پس از آن گروه ریخته‌گری تراکتورسازی ایران در نماد «ختراک» 5/13 درصد بر ارزشش افزوده شد و در لیست بهترین بازدهی قرار گرفت. از سوی دیگر، در هفته گذشته گروه صنعتی پاکشو با کاهش قیمت روبه‌رو شد و با 2/13 درصد بیشترین ضرر را نصیب سهامداران خود کرد. همچنین، شرکت صنایع فولاد آلیاژی یزد در نماد معاملاتی «فولای» از گروه فلزات اساسی، بازدهی منفی 4/11 درصد را ثبت کرد و جایگاه دوم بدترین بازدهی هفتگی را به دست آورد. علاوه بر این، گروه صنعتی بهپاک نیز از گروه محصولات غذایی به جز قند و شکر 9/10 درصد از قیمت خود را از دست داد. این شرکت در هفته گذشته طی نامه‌ای اعلام کرد عملکرد شرکت نسبت به آخرین پیش‌بینی ارائه‌شده تغییری نداشته و نوسانات اخیر این سهم ناشی از مکانیسم عرضه و تقاضای بازار بوده است.

دو عرضه در یک هفته

در هفته اخیر شاهد دو عرضه اولیه در دو روز پیاپی بوده‌ایم که در سالیان اخیر بورس بی‌سابقه بوده است. دو سهم جدیدی که وارد بازار بورس شده‌اند تولیدی چدن‌سازان و های‌وب هستند. هفته گذشته، فعالان بازار 400 میلیون سهم «های‌وب» را در قیمت 285 تومان خریداری کردند و این عرضه اولیه 114 میلیارد تومان از ارزش معاملات را به خود اختصاص داد. نکته قابل توجه درباره این عرضه اولیه تعداد کدهای معاملات مشارکت‌کننده در فرآیند عرضه بود. 104 هزار و 873 کد معاملاتی اقدام به خرید «های‌وب» کردند، این سطح از مشارکت در عرضه اولیه یک رکورد محسوب می‌شود. پیشتر در نمادهای «اوان» و «چدن» نیز رکوردشکنی تعداد مشارکت‌کنندگان در عرضه اولیه صورت گرفته بود.

افت قیمت جهانی مس

عدم افزایش مقدار واردات کاتد مس به چین در ماه آگوست نسبت به ماه قبل‌تر باعث شد تجار با فرض اینکه نرخ مس در سقف قرار گرفته و رشد بیشتری نمی‌کند اقدام به عرضه کنند. به همین دلیل قیمت مس در بازارهای جهانی که هفته قبل تا مرز هفت هزار دلار نیز پیش رفته بود هم‌اکنون در محدوده 6650 دلار به ازای هر تن قرار گرفته است. برخلاف روند مس، قیمت نفت در بازارهای جهانی طی هفته اخیر رشد یک‌دلاری داشته و به 54 دلار در بشکه رسیده است. توفان ایرما در آمریکا و اعلام عربستان برای کاهش عرضه نفت در ماه اکتبر به میزان 350 هزار بشکه در روز از مهم‌ترین دلایل رشد قیمت نفت بوده‌اند.

دو خبر خودرویی

مدیرعامل شرکت مدیریت دارایی مرکزی بازار سرمایه از موافقت تامین مالی 700 میلیارد‌تومانی ایران‌خودرو از طریق انتشار صکوک مرابحه و ثبت رکوردی جدید خبر داده است. تامین مالی از این طریق برای خودروسازان به‌صرفه‌تر از تامین مالی از طریق اخذ وام‌های بانکی بوده و موجب کاهش هزینه‌های مالی شرکت خواهد شد. در خبر دیگر خودرویی، ایران‌خودرو و شرکت بنز آلمان برای تولید خودروهای تجاری از جمله کامیون قرارداد امضا کرده‌اند. بر این اساس برخی محصولات به‌روز این خودروساز مطرح بین‌المللی طی چند سال آتی در ایران تولید خواهد شد. شروع تولید این محصولات با داخلی‌سازی 20 درصد همراه خواهد بود.