فصل امید و انتظار

وضعیت رکودی شدید حاکم بر اقتصاد کشور، مشکلات بانک‌ها و هزینه مالی زیادی که ناشی از انباشت تسهیلات اخذ‌شده با نرخ بالا از سالیان گذشته باقی‌مانده، به روندی بسیار فرسایشی و کم‌حجم در معاملات طی سال 95 منجر شد. از سوی دیگر بهبود هر‌چند اندک وضعیت سود‌آوری شرکت‌های فعال در بازار سرمایه در سال 95 نسبت به سال 94 فعالان را به حضور هرچند کمرنگ در بازار ترغیب می‌کرد ولی این بهبود نسبی هم باعث نشد تا بازار از رکود فراگیر چندساله‌ای که با آن دست به گریبان است، رهایی پیدا کند. سال 96 اما بهتر از سال 95 آغاز شد، با توجه به برگزاری انتخابات ریاست جمهوری در اواخر اردیبهشت‌ماه، روند معاملات در بازار بورس اوراق بهادار اندکی بهبود یافت که این مهم تا چند روز پس از پایان انتخابات و اعلام نتایج آرا ادامه داشت اما پس از آن بازار باز هم به همان رکود پیشین خود بازگشت. عواملی نظیر افزایش ریسک‌های جهانی در پی تحولات اقتصاد و ابهامات بازارهای جهانی و تنش‌های منطقه‌ای به این روند فرسایشی کمک شایان کرد به طوری که در هفته‌های اخیر ارزش معاملات به ندرت از 100 میلیارد تجاوز می‌کند. به هر ترتیب فرسایش قیمت‌ها در بورس تهران که ناشی از عواملی چون نرخ برابری ارز، قیمت جهانی کالا (به ویژه نفت، محصولات پتروشیمی و فلزات اساسی) و نرخ‌های سود موسوم به بدون ریسک (در قالب اوراق بدهی و سپرده‌های بانکی) هستند باعث شده سرمایه‌گذاران اشتیاقی به ادامه حضور در این بازار از خود نشان ندهند. از طرف دیگر تشدید شرایط رکودی نیز برای بسیاری از نهادهای مالی فعال در این بازار نظیر شرکت‌های کارگزاری سخت شده است. در چنین وضعیتی آخرین تیر در ترکش فعالان بازار سرمایه در سال جاری فرارسیدن فصل مجامع است. با توجه به بهبود عملکرد نسبی شرکت‌ها در سال 95 بر اثر گشایش‌های برجام نسبت به سال 94 این انتظار وجود دارد که برگزاری مجامع 95 شرکت‌ها بتواند موقتاً مرهمی برای سرمایه‌گذاران زیان‌دیده باشد. در بسیاری از مجامع برگزار‌شده طی ماه‌های گذشته مدیران اجرایی شرکت‌ها خبرهای مثبتی از شرایط پیش رو برای سهامداران داشتند. به‌رغم وجود این خبرهای مثبت اما این مساله تاکنون تاثیر چشمگیری بر بازار سرمایه نداشته است. از طرفی نمی‌توان تنها به صرف تقسیم سودهای نقدی مجامع انتظار تغییر و تحول در وضعیت بازار داشت. با این حال می‌توان امید داشت به‌زودی با توجه به تقسیم سود شرکت‌ها، تعدیل قیمت‌ها و پیش‌بینی مساعدی که از سال مالی آتی متصور است، بازار سرمایه از شرایط رکودی فعلی تا حدودی فاصله گیرد و البته با توجه به عدم مشاهده تغییر در سیاستگذاری‌های دولت در زمینه بازار سرمایه دوره رونق بازار پس از فصل مجامع کوتاه باشد. به هر ترتیب امید است طی روزهای باقی‌مانده تا اتمام فصل مجامع با اهتمام تصمیم‌سازان اقتصادی تغییر مثبتی در شرایط اقتصادی کشور ایجاد شود تا این روند بهبود عملیات ایجاد‌شده در شرکت‌ها بتواند اندکی از زیان سال‌های اخیر سرمایه‌گذاران را جبران کند.