مرهم مجامع

اکثر شرکت‌های موجود در کشور، سال مالی منتهی به 29 /12 دارند و طبیعتاً شرکت‌های بازار سرمایه نیز از این امر مستثنی نیستند. طبق قانون، شرکت‌های پذیرفته‌شده در بورس و اوراق بهادار تهران و فرابورس ایران که سال مالی منتهی به 29 /12 دارند، همانند همه شرکت‌ها تا انتهای تیرماه مهلت برای برگزاری مجمع عمومی عادی سالانه دارند. با توجه به وقت‌گیر بودن تهیه گزارش‌های صورت‌های مالی و تاییدیه حسابرس، به‌طور عموم تعریفی که از فصل مجامع اطلاق می‌شود بازه زمانی اواسط اردیبهشت‌ماه تا انتهای تیرماه است.

 با توجه به اینکه اکثر شرکت‌های پذیرفته‌شده در بورس‌ها هم از نظر میزان سرمایه و هم از نظر میزان فعالیت نسبت به شرکت‌های دیگر کشور بزرگ بوده و اکثر آنها باید گزارش‌های تلفیقی مبسوطی ارائه دهند، به‌طور عموم سعی می‌شود از نهایت فرصت قانونی برای برگزاری مجامع استفاده شود. در نتیجه داغ‌ترین روزهای مجامع مربوط به روزهای انتهایی آن است که شرکت‌های بزرگ بانکی، فلزی، خودروسازی و... در این بازه زمانی مجامع خود را برگزار می‌کنند.

در انتظار تقسیم سود

ماهیت مجمع برای سرمایه‌گذاران بسیار جذاب است، به ویژه آنکه اهالی بازار سرمایه به حاشیه‌های مجامع نیز توجه ویژه دارند. مجامع در واقع میتینگی هستند که مدیران عامل و اعضای هیات‌مدیره در آن وضعیت شرکت را برای سهامداران تشریح می‌کنند و با پیش‌بینی آینده شرکت عملاً همه آنچه یک سهامدار برای وضعیت شرکت نیاز دارد را گردهم می‌آورند. جذابیت‌های مجامع به خبرهای داغ آن ختم نشده و تقسیم سود نیز بسیار مهم است، طبیعتاً تعارض بزرگی میان سهامداران خرد و کوتاه‌مدتی و سهامداران عمده و بلندمدتی در نحوه تقسیم سود ایجاد خواهد شد. 

جذابیت دیگر مجامع انتخاب اعضای هیات مدیره است که به‌عنوان نمایندگان قانونی سهامدار تصمیمات مهم شرکت را اخذ می‌کنند. مجموع عوامل فوق نشان می‌دهد در این فصل بازار سرمایه پر از اخبار و حاشیه خواهد بود.

 واکنش بازار

اما سوالی که ذهن سهامداران بازار سرمایه را درگیر آن می‌کند این است که اساساً واکنش بازار سرمایه به این فصل چیست؟ تجربه نشان داده با بررسی تاریخ بازار نمی‌توان فرمول خاصی برای فصل مجامع استخراج کرد اما به‌عنوان یک قاعده کلی می‌توان عنوان کرد زمانی که کشور در رونق است فصل مجامع بسیار پرشور خواهد بود و بیشترین بازدهی‌ها در این فصل ایجاد می‌شود، به ویژه آنکه دامنه نوسان سهام نیز پس از مجامع باز بوده و این موضوع جذابیت را در بازار رشدی (گاوی) بیشتر می‌کند.

 بالعکس زمانی که کشور در شرایط رکود قرار دارد عمده سرمایه‌گذاران از ورود به مجمع خودداری می‌کنند و این فصل به‌عنوان تلخ‌ترین بازه زمانی برای سرمایه‌گذاران خواهد بود. با توجه به حجم اخبار بد در مجامع نیز عموماً پس از اتمام آن نیز بازار تا مدتی درگیر اخبار آن خواهد بود. اتفاقی که در چند سال گذشته شاهد آن بودیم.

روند مجامع بورسی

در سال جاری تاکنون با توجه به مجامعی که برگزار شده است؛ برآیند مجامع شرکت‌ها مثبت بوده و شاخص کل بورس اوراق بهادار در این بازه زمانی بازدهی مثبت را ثبت کرده است. یکی از دلایل آن را می‌توان به قرارگیری کشور در شرایط رونقی پس از چند سال رکود دانست. گر‌چه بازدهی 5 /1‌درصدی شاخص کل پایین‌تر از بازار رقیب سنتی خود (بازار پول) است اما روند مثبتی را نسبت به سال گذشته خود در پیش گرفته است.

این نکته را نیز باید در نظر گرفت که در شاخص کل سودهایی که در فصل مجامع تقسیم می‌شوند، مورد محاسبه قرار می‌گیرند. 

مشکل این مدل محاسبه این است که این سودها بر روی کاغذ، مصوب مجمع شدند اما بنا به دلایل بسیاری از جمله نبود نقدینگی در شرکت ممکن است تقسیم نشود و سهامداران با شرکت وارد فرآیند حقوقی شوند. در این صورت سودی که تقسیم نشده یا هنوز تکلیف آن برای تقسیم روشن نشده در شاخص کل مورد محاسبه قرار گرفته و سهامداران و تحلیلگران بازار را با عملکرد مثبت به اشتباه می‌اندازد.

چشم‌انداز بازدهی بازار

علاوه بر آن ذکر این نکته ضروری ‌است که ناشران مهلت هشت‌ماهه برای پرداخت سود دارند که به صورت عموم نیز سعی می‌کنند حداقل در نیمه دوم این مهلت سود خود را پرداخت یا از نهایت مهلت خود استفاده کنند. 

سود شرکت‌ها به صورت نقدی و در روز مجمع به حساب شاخص واریز می‌شود اما سود به حساب سهامداران ممکن است در مهلت هشت‌ماهه پرداخت شود. در نتیجه بازدهی شاخص با بازدهی با هزینه فرصت از دست‌رفته سهامداران برابر نیست. این موضوعات نشان می‌دهد در تحلیل مجامع صرفاً به عدد شاخص کل نباید اطمینان کرد.

پیش‌بینی می‌شود بازار سرمایه در روزهای انتهایی برگزاری مجامع با توجه به در پیش‌رو بودن مجامع بانکی پرتنش باشد و حداقل در این برهه انتظار رشد از کلیت بازار نمی‌توان داشت، اما پیش‌بینی می‌شود پس از اتمام مجامع تا ابتدای شهریور‌ماه رشد مناسبی داشته باشد و پس از آن طبق روال هر‌ساله خود در این فصل با ورود به فصل اعتبارات مقداری از هیجان خرید و فروش در بازار کاسته شود.

جدول زیر نیز نشان می‌دهد به صورت عموم بازار سرمایه در تابستان بازدهی بهتری نسبت به دیگر فصول داشته است. در واقع در این فصل تنش‌های پیش روی بازار بسیار کم بوده و سرمایه‌گذاران می‌توانند با تحلیل و آگاهی اقدام به خرید و فروش سهام کنند.