تهران و مسکو در سال ۹۴ چه تعاملی خواهندداشت؟
اس - ۳۰۰ یا سنگ محک جدیت مسکو
پس از آنکه ولادیمیر پوتین مطابق با انتظارات موجود مجدداً در سال ۲۰۱۲ بر مسند ریاست جمهوری روسیه تکیه زد، کمابیش این باور وجود داشت که مناسبات میان ایران و روسیه که دچار نشیب‌های فراوان شده بود، با روی کار آمدن دوباره پوتین، اگر نه سیر صعودی که روند بهبود در پیش گیرد.
پس از آنکه ولادیمیر پوتین مطابق با انتظارات موجود مجدداً در سال 2012 بر مسند ریاست جمهوری روسیه تکیه زد، کمابیش این باور وجود داشت که مناسبات میان ایران و روسیه که دچار نشیب‌های فراوان شده بود، با روی کار آمدن دوباره پوتین، اگر نه سیر صعودی که روند بهبود در پیش گیرد. البته بیش از آنکه این پیش‌بینی ناشی از باوری خاص به شخص پوتین یا اعتقاد به حاکمیت بوروکراسی یا حتی رهیافتی سازمانی بر سازوکار تصمیم‌سازی در سیاست خارجی روسیه باشد که حال رفتن مدودف، نوید تغییراتی رادیکال را بدهد، متاثر از آن بود که در ماه‌های آخر مختوم به انتخابات، زمزمه اذعان به اشتباه در قبال ایران در برخی حلقه‌های سیاسی روسیه یا از برخی چهره‌ها و کارشناسان روس شنیده می‌شد. با این وجود آن‌طور که تجربه تقریباً این سه سال نشان داد، دشوار بتوان کلیت پیش‌بینی‌های آن روزها در خصوص تغییر رویکرد اساسی سیاست خارجی روسیه در قبال ایران را تحقق‌یافته فرض کرد؛ خصوصاً که در ارتباط با تصمیم مهمی که در دوره مدودف تبدیل به نماد افول در مناسبات میان ایران و روسیه شد یعنی مساله خودداری روس‌ها از تحویل سامانه‌های دفاع ضدموشکی اس-300 به ایران، کماکان در این
سه‌ساله شاهد بودیم که پیشرفت خاصی روی نداد. در این ارتباط هم‌اکنون عمده گمانه‌ها و اظهارنظرهای رسمی و غیررسمی حاکی از آن است که بنا به تصمیم روس‌ها، دو گزینه در برابر ایران قرار دارد. سرگئی چیمیزوف مدیر کل کمپانی دولتی «روس‌تخ» روز دوشنبه چهار اسفند 1393 در جریان حضورش در نمایشگاه فناوری‌های نظامی و تسلیحاتی IDEX-2015 در ابوظبی رسماً اطلاعات واصله به کامرسانت مبنی بر اعلام آمادگی روسیه برای تحویل پنج فروند سامانه دفاع ضدموشکی آنتی-2500 به ایران را تایید کرد. طبق ادعای او، مقامات ایرانی هنوز به این پیشنهاد روس‌ها پاسخی نداده‌اند و کماکان در این خصوص مشغول فکر کردن هستند. کامرسانت همچنین مدعی است که در صورت پاسخ رد تهران به این پیشنهاد مسکو، آنگاه روس‌ها بررسی فروش سامانه‌های روزآمدتر اس-400 را به جای
اس-300های جنجالی در دستور کار خود قرار خواهند داد. البته و از قرار، پیش‌شرطی جدی نیز برای این موضوع در نظر گرفته شده و آن پیش‌شرط این است که ایران از پیگیری شکایت خود علیه شرکت «روس‌آبارون‌اکسپورت» در دیوان داوری ژنو و طلب غرامت چهار میلیارد‌دلاری دست بردارد. مسلم است که این دو راهکاری که روس‌ها پیش پای ایران گذاشته‌اند، یک گزاره متناقض‌نما را تداعی می‌کند. خصوصاً که ظاهراً پیشتر نیز به دنبال شنیده شدن زمزمه تصمیم روسیه برای جایگزینی اس-300 با آنتی-2500، موضع مخالف مقامات ایرانی در این ارتباط به اطلاع روس‌ها رسیده بود و ظاهراً دلیل عمده ایران برای این امتناع نیز به پایین‌تر بودن برخی از قابلیت‌های آنتی-2500 در مقایسه با اس-300 بازمی‌گشت. بنابراین طبیعی است که این ابهام و متعاقباً این سوال پیش بیاید که در جایی که مسکو حاضر نیست سامانه‌ای با قابلیت‌های اس-300 و به تعبیر دقیق‌تر، خود آن را به ایران تحویل دهد، چه اعتباری وجود دارد که در صورت پس گرفته شدن شکایت مربوطه توسط تهران، روس‌ها حاضر شوند سامانه‌ای با قابلیت‌های بالاتر (اس-400) را در اختیار ایرانی‌ها قرار دهند؟ مساله دیگر آنکه دلیل این همه پافشاری
روس‌ها بر عدم تحویل اس-300 به ایران به بهانه پایبندی به مصوبه شورای امنیت در خصوص ممنوع بودن فروش تسلیحات پیشرفته روز به ایران چیست؟ آیا حال که به دنبال وقایع اخیر اوکراین، روسیه خود متحمل تحریم‌های اقتصادی‌ای شده است که بارزترین اثر آن در به نصف رسیدن نرخ برابری روبل در برابر دلار آمریکا نمود یافته است، منطقی‌تر آن نیست که مسکو در رویارویی و تعارض با این نظام آمریکایی حاکم بر جهان (کما اینکه در خصوص الحاق کریمه نیز عملاً چنین رویکردی داشت)، دست‌کم با تغییر تصمیم خود در قبال تحویل اس-300 به ایران، این مساله را که در دوره مدودف به سمبل روابط بد میان تهران و مسکو تبدیل شده بود، در سال جدید 1394/ 2015 به سمبل روابط حسنه میان دو کشور تبدیل کند؟
دیدگاه تان را بنویسید