حمایت از پوتین
بین ولادیمیر پوتین و کیم جونگ اون چه گذشت؟
کیم جونگ اون، رهبر کره شمالی، در حالی سفر ششروزهاش را به روسیه خاتمه داد؛ که نگرانیها در مورد احتمال همکاری مستقیم نظامی میان این دو کشور افزایش پیدا کرده است. کیم پس از مراسم خداحافظی، با قطار زرهی خود از منطقه پریمورسکی در شرق روسیه عازم کره شمالی شد. او پس از اینکه در نخستین سفر برونمرزی خود در چهار سال اخیر سهشنبه گذشته وارد روسیه شد، با ولادیمیر پوتین، رئیسجمهوری این کشور دیدار و از چند مکان نظامی و فناوری روسیه بازدید کرد. ورود کیم به روسیه از سوی تلویزیون دولتی روسیه نیز گزارش شد و تصاویر قطاری نشان داده شد که ظاهراً رهبر کره شمالی را حمل میکرد. جالب اینجاست که کیم جونگ اون به ندرت کشور را ترک میکند و طی ۱۲ سال حکمرانیاش، تنها هفت سفر خارجی انجام داده و دو بار از مرز بین دو کره عبور کرده است. چهار مورد از سفرهای او، سفر به چین، متحد اصلی کره شمالی، بوده است.
دیدار در مرکز فضایی
رهبر کره شمالی، روز چهارشنبه ۲۲ شهریور در مرکز فضایی وستوچنی در شرق دور روسیه با ولادیمیر پوتین دیدار و گفتوگو کرد. رهبران دو کشور پس از بازدید از تاسیسات مرکز فضایی وستوچنی، از جمله کارگاه مونتاژ نسل جدید موشکهای روسیِ آنگارا، به مدت بیش از دو ساعت با یکدیگر گفتوگو کردند. با این حال تاکنون هیچ اطلاعاتی مبنی بر حصول توافق میان دو طرف برای فروش تحویل تجهیزات نظامی به روسیه به منظور تقویت این کشور در جنگ با اوکراین از سوی رسانههای دو کشور منتشر نشده است. این در حالی است که ایالاتمتحده پیش از دیدار رهبر کره شمالی با رئیسجمهوری روسیه، توافق برای فروش تسلیحات مورد نیاز مسکو را یکی از محورهای سفر کیم جونگ اون عنوان کرده بود. براساس آنچه در تصاویر پخششده از تلویزیون روسیه مشاهده میشود، آقای پوتین پیش از گفتوگو با میهمان خود از ملاقات با وی ابراز خرسندی میکند.
کیم جونگ اون نیز در مقابل تاکید کرد که کره شمالی روابط با مسکو را «اولویت مطلق» دیپلماسی خود قرار داده است. وی این دیدار را «سکوی پرشی» برای نزدیکتر کردن روابط میان دو کشور خواند و تاکید کرد: «از این فرصت استفاده میکنم و تایید میکنم که ما همیشه با روسیه خواهیم بود.» رهبر کره شمالی تصریح کرد: «روسیه در حال حاضر برای محافظت از منافع امنیتی خود با نیروهای سلطهطلبی در تقابل است. ما همیشه حمایت کامل و بیقیدوشرط خود را از تمام اقدامات دولت روسیه اعلام کردهایم.» رهبر کره شمالی در ادامه به رئیسجمهوری روسیه اطمینان داده است که نیروهای مسکو «پیروزی بزرگی» بر دشمنان به دست خواهند آورد. کیم گفت: «ما مطمئن هستیم که ارتش و مردم روسیه قطعاً یک پیروزی بزرگ در مبارزه مقدسشان علیه شیطان به دست خواهند آورد.» ولادیمیر پوتین در این گفتوگوها به آقای کیم وعده داد که روسیه به توسعه برنامه فضایی کره شمالی کمک خواهد کرد. پیونگ یانگ در سال جاری دو تلاش ناموفق برای پرتاب ماهواره نظامی-جاسوسی داشت. آقای پوتین در حالی بر حمایت روسیه از برنامه فضایی کره شمالی تاکید کرد که دو رهبر از مرکز فضایی وستوچنی در شرق روسیه بازدید میکردند. آقای کیم هم به میزبان خود گفت که دو کشور در کنار هم «با امپریالیسم» مبارزه خواهند کرد. رئیسجمهوری روسیه سپس یادآور شد که در گفتوگو با کیم جونگ اون بسیاری از موضوعات از جمله «وضعیت منطقه» و «همکاری اقتصادی» مورد بحث و گفتوگو قرار خواهد گرفت.
رسانههای رسمی کره شمالی اعلام کردند که کیم جونگ اون، رهبر این کشور، طی سفر به ولادیوستوک از چندین مرکز نظامی، اقتصادی، علمی، آموزشی و فرهنگی بازدید کرد و به این شکل به سفر یکهفتهای خود به روسیه پایان داد، سفری که در آن به ولادیمیر پوتین، رئیسجمهوری روسیه، نسبت به تعهد خود برای افزایش همکاریهای نظامی و اقتصادی اطمینان داده بود. خبرگزاری مرکزی کره شمالی نوشت که این سفر «به منزله فرصتی برای تحکیم روابط سنتی مبتنی بر حسن همجواری و همکاری میان دو کشور است که ریشه در دوستی برادرانه و اتحاد نظامی دارد». این اولین ملاقات میان رهبران دو کشور پس از سفر پیشین کیم جونگ اون به ولادیوستوک در سال ۲۰۱۹ است که رهبر کره شمالی طی آن با پوتین دیدار کرده بود.
همسویی اهداف
سفر کیم جونگ اون به روسیه و دیدار او با ولادیمیر پوتین نشاندهنده همسویی اهداف این دو کشور در مواجهه با غرب بود. بنابر اظهارات مقامات ایالاتمتحده و کره جنوبی، پیونگیانگ قادر است در ازای فناوری تسلیحاتی پیشرفته روسیه در جهت جاهطلبیهای هستهای آقای کیم، مهمات مورد نیاز مسکو در جنگ با اوکراین را تامین کند. در گزارشی که یورونیوز کار کرده آمده است که کیم جونگ اون یک روز پس از بازدید از کارخانه تولید پرقدرتترین جنگندههای روسی در کامسامولسک بر آمور، با سرگئی شویگو، وزیر دفاع روسیه در فرودگاهی نزدیک ولادیوستوک دیدار و از بمبافکنهای استراتژیک و هواپیماهای جنگی روسیه بازدید کرد. همه هواپیماهای روسی از جمله بمبافکنهای تییو-۱۶۰، تییو-۹۵ و تییو-۲۲ که برای رهبر کره شمالی به نمایش گذاشته شد، در جنگ با اوکراین استفاده شده و قابلیت حمل و پرتاب موشکهای کروز را دارند.
در این دیدار آقای شویگو و سرگئی کوبیلاش، فرمانده نیروهای بمبافکن دوربرد روسیه اظهار داشتند که هواپیمای تییو-۱۶۰ اخیراً قادر به حمل و پرتاب موشکهای کروز با برد بیش از شش هزار و ۵۰۰ کیلومتر شده است. سرگئی شویگو، در ماه جولای نیز در سفری کمسابقه به کره شمالی در دیدار با رهبر این کشور موشکهای ابرصوت کینژال، جدیدترین موشکهای تولید روسیه را که بهوسیله جنگندههای میگ ۳۱ حمل و در جنگ اوکراین استفاده شدهاند، به او معرفی کرد. کیم جونگ اون و وزیر دفاع روسیه روز شنبه پس از بازدید از بمبافکنها در سفر به ولادیوستوک از ناوچه دریاسالار شاپوشنیکوف بازدید کردند. نیکولای یومنوف، فرمانده نیروی دریایی روسیه درباره قابلیتها و تسلیحات این قایق از جمله توانایی آن برای حمل و پرتاب موشک دوربرد کالیبر، توضیحاتی را برای رهبر کره جنوبی ارائه کرد.
به گزارش رسانههای کره شمالی، وزیر دفاع و فرماندهان عالیرتبه نیروی هوایی و دریایی این کشور در بازدید روز شنبه آقای کیم را همراهی میکردند. کیم جونگ اون و وزیر دفاع روسیه پس از صرف ناهار در رابطه با فضای امنیتی منطقه و «اقدامات عملی در راستای تقویت هماهنگی و همکاری استراتژیک و تاکتیکی قوای نظامی» به تبادل نظر پرداختند. به نظر میرسد بازدیدهای آقای کیم منعکسکننده خواستهای او از ولادیمیر پوتین در قبال ارائه مهمات مورد نیاز زرادخانه روسیه در جنگ فرسایشی با نیروهای اوکراینی است. همچنین، به نظر میرسد دیدار آقای کیم با ولادیمیر پوتین در پایگاه فضایی اصلی روسیه نمایانگر علاقه او به کمک گرفتن از روسیه در جهت دستیابی به فناوری فضایی و موشکی پیشرفته است. به گفته کارشناسان، همکاری نظامی این دو کشور میتواند در جهت نوسازی ناوگان هوایی ارتش کره شمالی بهکار گرفته شود. در حال حاضر هواپیماهای جنگی این نیروها متعلق به دهه ۱۹۸۰ و تولید اتحاد جماهیر شوروی هستند.
نگرانی ایالاتمتحده
کره شمالی یکی از معدود کشورهایی است که از آغاز تهاجم نظامی روسیه به اوکراین، از مسکو آشکارا حمایت کرده و مدعی است که «رویکرد سلطهجویانه» غرب، روسیه را برای دفاع از خود، وادار به حمله به خاک اوکراین کرد. با وجود انکار روسیه و کره شمالی، ایالاتمتحده تاکید دارد که مذاکرات پوتین و کیم جونگ اون با هدف تامین تسلیحاتی ارتش روسیه «فعالانه به پیش میرود» تا تسلیحاتی را که روسیه در جنگ اوکراین از دست داده، جبران کند. درواقع ایالاتمتحده نگران است که کره شمالی در ازای دریافت فناوری تسلیحاتی، کمک غذایی و پول نقد به روسیه سلاح و مهماتی بفروشد که در جنگ اوکراین مورد استفاده قرار بگیرد. در همین رابطه مقامات و تحلیلگران آمریکایی و کره جنوبی به خبرگزاری رویترز گفتهاند که مذاکرات رهبران روسیه و کره شمالی بر همکاری نظامی با هدف دستیابی به توافق احتمالی برای تجهیز روسیه به تسلیحات ساخت کره شمالی متمرکز خواهد بود.
واشنگتن با این هشدار که تجهیز روسیه از سوی کره شمالی «یک اشتباه سنگین» خواهد بود، گفته است که پیونگ یانگ بهای این کار را خواهد پرداخت. یک کارشناس شبهجزیره کره در بروکسل روز دوشنبه به رویترز گفت حمایت کره شمالی از پوتین به مسکو امکان خواهد داد که جنگ روسیه در اوکراین را طولانیتر کند که خبری بد برای اروپا تلقی میشود. براساس این گزارش، انبار عظیم مهمات توپخانهای کره شمالی با مشخصات منطبق با نیازهای ارتش روسیه، میتواند به سرعت در خط مقدم جبهه جنگ روسیه در اوکراین مورد استفاده قرار گیرد. آمریکا سال گذشته اعلام کرده بود که کره شمالی به گروه «واگنر»، مزدوران متحد آن زمان کرملین، گلولههای توپ برای استفاده در جبهههای جنگ اوکراین داده است. کره شمالی و روسیه آن اتهام آمریکا را رد کرده بودند.
در همین رابطه جیک سالیوان، مشاور امنیت ملی ایالاتمتحده، در نشستی خبری اظهار داشت که تامین تسلیحاتی روسیه «نتایج مثبتی برای کره شمالی به همراه نخواهد داشت و آنها در جامعه بینالمللی بهایش را خواهند پرداخت». ساعاتی قبل از آن کرملین در واکنش به اظهارات یک مقام کاخ سفید مبنی بر سفر قریبالوقوع کیم جونگ اون به روسیه برای دیدار با ولادیمیر پوتین، رئیسجمهور این کشور، و مذاکره تسلیحاتی با او گفته بود که حرفی در اینباره ندارد. سالیوان خاطرنشان کرد که کیم جونگ اون انتظار دارد مذاکرات تسلیحاتی ادامه پیدا کند، از جمله در سطح رهبران و به شکل حضوری. وی افزود: «ما به فشارهای خود علیه صنایع دفاعی روسیه ادامه دادهایم» و از اینرو مسکو برای تامین تسلیحات خود «به دنبال هر منبعی است که بتواند پیدا کند».
این مقام دولت جو بایدن سپس ادامه داد: «ما همچنان از کره شمالی میخواهیم که به تعهدات آشکار خود عمل کند و تسلیحات نظامی در اختیار روسیه نگذارد که به کشتار اوکراینیها منجر شود.» فیلیپ گولدبرگ سفیر آمریکا در سئول نیز در بیانیهای گفت «به نظر میرسد روسیه و کره شمالی به دلیل انزوا از جوامع بینالمللی و تحریمهای جهانی به دنبال گسترش همکاریهای نظامی خود هستند». وی افزود: «گفتوگوهای نظامی وزیر دفاع روسیه با کیم جونگ اون، رهبر کره شمالی نشان میدهد که این شرایط ویژه این دو کشور است. کره شمالی و روسیه منزوی هستند و به دلیل تحریمها و اقدامات خود به هیچ تجهیزاتی در دنیا دسترسی ندارند. به نظر من ایجاد روابط سهجانبه روسیه و کره شمالی با چین را باید از این منظر دید. البته چین منافع خاص خود را در نظر دارد.»
علاوه بر این، از ماه گذشته که سرگئی شویگو، وزیر دفاع روسیه، بههمراه یک هیات بلندپایه نظامی کشورش برای شرکت در آیین سالروز استقلال کره شمالی به پیونگ یانگ رفت و در کنار کیم جونگ اون از نمایشگاه صنایع تسلیحاتی آن کشور بازدید کرد، ارزیابیها در غرب در مورد احتمال معامله نظامی بین دو طرف را بیشتر از گذشته مطرح کرد. در همین راستا برخی گمانهزنیها حاکی از آن بود که شاید هدف کیم از سفر به روسیه، درخواست کمک پوتین برای برنامه فضایی این کشور باشد. نخستینبار نیویورکتایمز گزارشی در این باره منتشر کرد. با این حال واقعیت این است که مسکو از فناوریهای تسلیحاتی خود حتی در مواجهه با متحدان کلیدیاش مانند چین نیز محافظت میکند.