کنترل مرزها
مهار گسترده مهاجرت در جهان
رایدهندگان در تمام کشورها به ستوه آمدهاند. احزاب حاکم در تمام کشورهای بزرگی که در سال 2024 انتخابات داشتند قدرت را از دست دادند. گلایهها فراوان و متنوع بودند، اما دو مورد از همه برجستهتر بود. اول قیمتهای بالا که تا حدی پیامد ولخرجیهای دوران همهگیری بودند و دوم مهاجرت که پس از باز شدن مرزها در پایان همهگیری اوج گرفت. رایدهندگان احساس میکردند که دولتها در هر دو حوزه ناکام ماندهاند، از اینرو تصمیم به مجازات آنها گرفتند. این احساس در آمریکا، بریتانیا و فرانسه ورق را برگرداند و در آلمان هم به فروپاشی ائتلاف حاکم سرعت بخشید. برخی حاکمان در سال 2025 تلاش خواهند کرد از طریق بستن درها بر روی مهاجران خارجی از تلاطمات اقتصادی و فرهنگی پیشروی شهروندان بکاهند. شدیدترین اقدام در ایالاتمتحده خواهد بود و البته پیامدهای جهانی به بار خواهد آورد.
دونالد ترامپ، رئیسجمهور منتخب مهاجران را به خاطر «دزدیدن مشاغل آمریکایی» و «مسموم کردن خون کشور» مقصر میداند و قول میدهد تمام مهاجران غیرقانونی را اخراج کند. اثرات اقتصادی این اقدام بسیار بزرگ خواهد بود. اگر او فقط 3 /1 میلیون کارگر غیرقانونی (از حدود 3 /8 میلیون نفر) را اخراج کند اقتصاد آمریکا در سال 2028 از آنچه انتظار میرود 2 /1 درصد کوچکتر خواهد شد. طبق برآوردهای موسسه اقتصاد بینالملل پیترسون اگر او تمام مهاجران غیرقانونی را اخراج کند اقتصاد آمریکا 4 /7 درصد کوچکتر میشود. اگر اخراج همگانی با تعرفههای پیشنهادی ترامپ ترکیب شود و همزمان جلوی ورود نیروی کار و ورود کالا را بگیرد آسیبها چند برابر خواهند شد. اقتصاد در سال 2028 از آنچه انتظار میرود بین سه تا هشت درصد کوچکتر میشود و تورم تجمیعی بین 13 تا 23 درصد بالاتر میرود. طبق یک برآورد دیگر، اخراج هر 100 مهاجر شمار مشاغل برای بومیان را 8 /8 عدد پایین میآورد.
طرحهای آقای ترامپ پرهزینهاند و میتوان از نظر قانونی آنها را زیر سوال برد. اما او برای دریافت منابع مالی یا اختیارات بیشتر به کنگره نیاز ندارد. مشاورانش میگویند فقط کافی است که او اختیارات اضطراری را که در دوران همهگیری داده شده بودند احیا کند. کووید 19 به پایان رسیده است، اما از جنبه نظری تعداد زیادی از بیماریهای دیگر وجود دارند که ممکن است مهاجران انتقال دهند. رئیسجمهور میتواند همین را بهانهای برای پایان اعطای پناهندگی قرار دهد. ساخت اردوگاههای بزرگ نگهداری پناهندگان پرهزینه خواهد بود، اما آقای ترامپ میتواند بخشی از بودجه پنتاگون را به این کار اختصاص دهد و در توجیه آن بگوید که قصد دارد از آمریکا در برابر تهاجم دفاع کند. مهمترین اهرمهای کنترل ترامپ عملی و سیاسی هستند. اخراج دستهجمعی مهاجران به همکاری آژانسهای اعمال قانون در شهرها و ایالتهای تحت کنترل دموکراتها نیاز دارد. این همکاری قابل تحقق نیست، از اینرو مهاجران غیرقانونی به آن شهرها و ایالتها پناه میبرند. همچنین اگر اخراج مهاجران به فروپاشی خانوادههای آنها منجر شود افکار عمومی از آن حمایت نخواهد کرد. شرکای زندگی بیش از 11 میلیون شهروند آمریکایی ممکن است مشمول اخراج شوند. صنایع خاص -از باغهای میوه تا هتلها- با خطر کمبود نیروی کار مواجه میشوند، بنابراین بهشدت لابیگری خواهند کرد. بنابراین قطعاً آقای ترامپ از ابعاد افراطگرایانه برنامهاش منصرف خواهد شد. در سال 2015 قوانین پناهندگی در سرتاسر جهان ثروتمند سختگیرانهتر میشوند. تلاش ایتالیا برای بررسی درخواستهای پناهندگی در یک کشور ثالث (آلبانی) همانند تلاش بریتانیا برای اجرای طرحی مشابه در رواندا با شکست روبهرو شد. اما این دیدگاه که پناهجویان به جای ادامه مسیر تا رسیدن به یک کشور ثروتمند در اولین کشور امن درخواست پناهندگی میکنند قدرت بیشتری پیدا میکند. تیم آقای ترامپ درباره این موضوع صحبت میکند که پناهجویان بالقوه را در اردوگاههایی در مکزیک یا آفریقا نگهداری کند با این امید که بسیاری از آنان در همان ابتدا از ادامه مسیر منصرف شوند.
مهاجران غیرقانونی در صدر اخبار قرار میگیرند، اما بسیاری از اعضای تیم ترامپ همچنان علاقهمندند که جلوی مهاجران قانونی -حتی افراد دارای مهارتهای بالا- را بگیرند. این کار سد راه پویایی فوقالعاده آمریکا خواهد شد. طبق برآوردها، مهاجران فقط 14 درصد از جمعیت آمریکا را تشکیل میدهند، اما 36 درصد از نوآوریها را به خود اختصاص دادهاند. اگر آقای ترامپ بخواهد فرآیند مهاجرت قانونی را از این هم دشوارتر کند فرصتی را در اختیار دیگر مناطق، از جمله دوبی و سوئیس میگذارد تا استعدادهایی را بقاپند که آمریکا رها کرده است. اکنون که بخشهای زیادی از جهان روزبهروز نسبت به خارجیان خشنتر میشوند مزایای گزینش مهاجران افزایش مییابند. دولتهای زیرک باید بهسرعت برای افراد بااستعداد ویزا صادر و سعی کنند آنها را نه فقط از آمریکا، بلکه از کشورهایی مانند روسیه و چین به سمت خود بکشانند.
سیاست زیرکانه مهاجرت برای سیاستگذاران تمام کشورهای ثروتمند با برقراری یک توازن همراه خواهد بود. دولتها باید به رایدهندگان نشان دهند که ورود افراد را کنترل میکنند و تازهواردان هم هزینه خود را میپردازند. فقط در این صورت است که رایدهندگان با ورود تعداد کافی از مهاجران موافقت میکنند تا بتوانند کمبود مهارتها را جبران و نیروی کار در حال پیری را جوانسازی کنند. طرحهای بازنشستگی نیز بر مبنای پرداخت سهم در زمان اشتغال پیش خواهند رفت.
سرعت پیری و کوچک شدن جمعیت در ژاپن از اکثر کشورهای دیگر بیشتر است. این کشور بدون سروصدا تصمیم گرفت در پنج سال آینده حدود 800 هزار مهاجر خارجی را در حوزههایی مانند پرستاری و ساختوساز بپذیرد. این تصمیم هیچ بازخورد منفی ندارد، چون این کارها باید انجام شوند و مردم ژاپن خود تمایلی به آنها ندارند. دیگر کشورهای ثروتمندی که جمعیتشان روبه پیری میرود میتوانند از الگوی ژاپن پیروی کنند. کووید 19 نشان داد که اگر دولتها بخواهند میتوانند محکم مرزها را ببندند، اما هزینه این اقدام بسیار زیاد خواهد بود. اگر آقای ترامپ بخواهد همان محدودیتهای دوران همهگیری را در آمریکا به اجرا گذارد باعث میشود این کشور ثروت و نوآوری کمتری داشته باشد و چهره انسانی آن هم خدشهدار شود. دیگر رهبران جهان نباید از او تقلید کنند هرچند برخی بدون تردید دنبالهرو او خواهند شد.