آدام اسمیت آمریکایی
جرج گودمن چگونه اقتصاد را روایت کرد؟
در دنیای امروز تا چه میزان به علم اقتصاد نیاز دارید؟ با پیشرفت سریع فناوری و گسترده شدن بازارهای مالی، لازم است انسان‌ها حداقل الفبای اقتصاد را بدانند. امروزه زندگی ما خواه‌ناخواه به علم اقتصاد گره خورده است؛ اما آیا وقت کافی برای یادگیری علم اقتصاد را داریم؟ آیا لازم است با زیروبم‌های اقتصاد آشنا شویم؟ جرج گودمن به ما کمک می‌کند تا در کمترین زمان و با شیوه‌ای نوین به نیازهای اقتصادی‌مان پاسخ دهیم.
آدام اسمیت مستعار
جرج جی دبلیو گودمن، نویسنده آمریکایی و مفسر برنامه‌های تلویزیونی با موضوع اقتصاد بود که بیشتر با نام مستعار آدام اسمیت که برای خود برگزید، شناخته می‌شود. وی همچنین با نام «جرج گودمن» مقاله‌های داستانی می‌نوشت. گودمن در سنت لوئیس، میسوری، به دنیا آمد. پدرش الکساندر مارک گودمن و مادرش ویونا کرمر گودمن بود. او که دانش‌آموخته هاروارد بود، سپس در دانشگاه آکسفورد به عنوان پژوهشگر در رشته اقتصاد سیاسی تحصیل کرد. جرج در اواسط دهه 1950 به عنوان تحلیلگر اطلاعاتی در ارتش خدمت کرد، سپس در مورد موضوعات مختلف برای مجلات بارون، تایم، فورچون و سایر مجلات مطلب نوشت. در دهه 1950 اشتیاق گودمن برای نوشتن به اوج رسید. نخستین رمان او، «حباب‌سازان»، که همزمان در بریتانیا و ایالات‌متحده منتشر شد، در این دوره نوشته شد. اما گودمن به زودی شروع به تمرکز بر مسائل اقتصادی کرد؛ علاقه‌ای که در برخورد طنزآمیز با شخصیت‌های طبقه مرفه رمان‌هایش آن را نشان داده بود. شاید فکر کنید می‌دانید چرا گودمن نام مستعار آدام اسمیت را برای خود انتخاب کرد اما کاملاً اشتباه می‌کنید! گودمن نام مستعار آدام اسمیت را از روی فیلسوف قرن هجدهم که با مفهوم «دست نامرئی» بر بازارها حکومت می‌کرد و رشته اقتصاد را شکل داد، انتخاب نکرد، بلکه این عنوان را مجله نیویوک‌تایمز به روزنامه‌نگار جوانش -که در دهه 1960 در آن مجموعه کار می‌کرد- داد تا هویتش را از منابع حساس وال‌استریت پنهان کند. او ابتدا از این نام متنفر بود و سعی کرد آن را تغییر دهد، اما نمی‌توانست بفهمد چه کسی آن را به او اعطا کرده است، اگرچه بسیاری از منابع گفتند که این نام را کلی فلکر، سردبیر مجله، برای او انتخاب کرده بود. گودمن در سال 1961 با بازیگر آمریکایی سالی بروفی ازدواج کرد و از او صاحب دو فرزند شد. سالی در سال 2007 درگذشت. گودمن که مباحث پیچیده مالی را در کتاب‌های پرفروش خود و در یک برنامه تلویزیونی طولانی‌مدت به مباحثی شیرین و روان و آدام اسمیت را به اقتصاددانی محبوب و مشهور تبدیل کرده بود، در سال 2014 در میامی و در 83سالگی درگذشت.
شوخی با اقتصاد
شیوه شخصی جرج گودمن در ارائه حقایق و داده‌های اقتصادی که آنها را «شام شوخ» «شهرنشین»، «ناظر تیزبین امور انسانی» توصیف کرده بود، گویای روش قابل فهم و شفاف اوست. در واقع گودمن پیشگام سبکی در اقتصاد بود که زبان و مفاهیم وال‌استریت را برای سرمایه‌گذاران معمولی قابل درک و دسترس‌پذیر می‌کرد. نخستین کتاب غیرداستانی گودمن، «بازی پول» (1968)، برای بیش از یک سال در فهرست پرفروش‌ترین کتاب‌های ایالات‌متحده قرار داشت و جایزه ویژه کتاب جرالد لوب را در سال 1969 برای او به ارمغان آورد. شاید مهم‌ترین عامل موفقیت کتاب گودمن محتوای طنزگونه آن بود. او در کتاب «پول کاغذی»(1981) با شیوه فکری برخی اقتصاددانان شوخی کرد که موجب شد کتاب در داخل و خارج از این حوزه معروف شود. داستان این کتاب درباره اقتصاددانی است که بدون هیچ ابزاری در جزیره‌ای بیابانی گیر افتاده است، و نام نظریه این اقتصاددان را «فرض کن کنسرو باز کن» گذاشت. او در این کتاب پرسشی کلیدی را مطرح می‌کند: «چرا اقتصاددانان تقریباً همیشه در اشتباه هستند؟». گودمن همچنین نمایشنامه‌هایی نوشت، که «برای دلالان ویلر»، که با بازی جیمز گارنر و لی رمیک، روی صحنه رفت، یکی از همین نمایش‌هاست. مهارت عجیب گودمن در نوشتن، موفقیت‌های چشمگیری در مطبوعات برای او رقم زد. او عضو هیات تحریریه نیویورک‌تایمز، سردبیر مجله اسکوایر، نویسنده مجله فورچون و یکی از اعضای موسس مجله نیویورک‌تایمز بود که در آنجا با نویسندگانی مانند تام ولف، جیمی برسلین و گلوریا استاینم کار می‌کرد.
دنیای پول با آدام اسمیت
در سال 1984، گودمن به عنوان خالق، مجری و سردبیر برنامه «دنیای پول آدام اسمیت» پا به عرصه تلویزیون گذاشت. این برنامه در تلویزیون ایالات‌متحده اجرا می‌شد. «دنیای پول آدام اسمیت» در هشت بخش نامزد جایزه امی و در پنج بخش برنده این جایزه ارزشمند شد و همچنین جایزه باشگاه مطبوعاتی خارج از کشور را از آن خود کرد. این برنامه در نهایت به پرافتخارترین برنامه در حوزه خود تبدیل شد. این مستندهای ویژه برنده مدال‌های طلا در جشنواره بین‌المللی فیلم هیوستون و جشنواره فیلم فلگ استاف شدند. این نمایش از شخصیت‌های کارتونی و گزارش‌هایی برای توضیح و ساده کردن موضوعات پیچیده مالی برای مخاطبان خود استفاده می‌کرد. در سال 1985، زمانی که «دنیای پول آدام اسمیت» شروع به کار کرد، آقای گودمن به یونایتد پرس اینترنشنال گفت که این نمایش درباره پول است، نه اقتصاد. او گفت: «همه به پول علاقه دارند؛ پول، غذا و رابطه جنسی، البته نه لزوماً به این ترتیب که من بیان می‌کنم.» «دنیای پول آدام اسمیت» در بیش از 40 کشور از جمله اتحاد جماهیر شوروی پخش شد و البته این اولین برنامه خبری تجاری آمریکایی بود که در اتحاد جماهیر شوروی به نمایش در می‌آمد و هر هفته با موسیقی متن روسی همراه بود. بر اساس گزارش بوستون گلوب، گودمن گفته بود: «همیشه بر این باور بوده‌ام که اگر داستانی را دراماتیزه کنید، می‌توانید آن را باورپذیر کرده و همچنان سطح نسبتاً بالایی از پیچیدگی را حفظ کنید.» او در سال 1989 به مجله لیر گفت: «من کنجکاو بودم که بدانم چرا برخی از مردم پول در می‌آورند و برخی دیگر نه.» همین کنجکاوی زمانی که در سال 1998 گودمن به سمت عضو آکادمی ملی مدیریت دولتی منصوب شد موجب شد وی هر سال به سراسر جهان سفر کند و در کشورها و مناطقی با اقتصادهای در حال رشد سریع یا در حال ظهور مانند چین، روسیه، حاشیه اقیانوس آرام، آمریکای لاتین، هند و اسرائیل فعالیت‌های ویژه‌ای انجام دهد. گودمن همچنین با رهبران کشورها و کارآفرینان و فعالان اقتصادی در هر دو زمینه تجارت و سیاست مصاحبه‌هایی انجام داده است- از وارن بافت گرفته تا میخائیل گورباچف. در 10 مارس 2008، گودمن به همراه دو مشاور مالی شخصی دیگر در کمپین تبلیغاتی تلویزیونی «دلار و حس» برای شرکت موتور هیوندای حضور پیدا کرد. پیتر لاندو، جانشین گودمن در Institutional Investor، به Business News Luminaries گفت: «او طرز تفکر ما را درباره روزنامه‌نگاری مالی تغییر داد. به جای اینکه به ما گفته شود که داو جونز اینداستریالز دو امتیاز کاهش یافته یا چیزی به همان اندازه کسل‌کننده است، ناگهان متوجه این واقعیت شدیم که اتفاقات هیجان‌انگیزی در وال‌استریت رخ می‌دهد.»
بازی پول
«بازی پول» در بخش تحلیل کتاب مجله نیویورک‌تایمز به عنوان بهترین کتاب درباره بازار سهام و مسائل و چالش‌های مربوط به آن شناخته شده است. مجله نیویورک‌تایمز کتاب «بازی پول» و همچنین جرج گودمن را این‌گونه توصیف می‌کند: «آدام اسمیت» ناظر و مفسری کهنه‌کار درباره وقایع و مردم وال‌استریت است؛ دانش کامل او از امور مالی باعث می‌شود تا او چالش‌های مسائل مالی را به بهترین نحو تجزیه و تحلیل کند. اما لذت خواندن این کتاب ناشی از حس شوخ‌طبعی اوست. او نویسنده‌ای پرجنب‌وجوش و شوخ‌طبع است. «بازی پول» مجموعه‌ای از داستان‌ها در مورد بازی‌هایی است که مردم با پول و بازار انجام می‌دهند. این داستان‌ها، احساسات، خطاها، افسانه‌ها و کارهای غیرمنطقی مردم را روایت می‌کند. بازی را می‌توان به چند طریق تعریف کرد: 1- کاری که به عنوان ورزش یا سرگرمی انجام می‌شود. انحراف از انواع تئوری‌ها برای جالب نگه داشتن چیزها، 2- چیزی بیشتر در راستای تئوری بازی، از طریق ریاضیات و سنجیدن احتمالات برای تصمیم‌گیری در مورد محتمل‌ترین نتیجه. این کتاب به تئوری بازی در بازارهای مالی می‌پردازد. در این کتاب هدف از بازی کسب درآمد است، اما برای برخی، هدف فقط انجام بازی است (البته برای انجام بازی باید طوری بازی کنید که همیشه در بازی بمانید). «بازی پول» برداشتی رنگارنگ از بازارهای مالی ارائه کرد. این کتاب یک عنصر انسانی را به قوانین مالی اضافه کرد و به نظر می‌رسید آدام اسمیت مستعار در این کتاب تحت تاثیر دیمون رانیون، نظریه‌پرداز اقتصادی، باشد.
پول کاغذی
گودمن در کتاب «پول کاغذی» با کاوش در وضعیت غم‌انگیز امور اقتصادی کشور، مسائل پیچیده مربوط به آن را برای مردم عادی قابل درک می‌کند و در مورد نفوذ خاورمیانه، بازار سهام گیج‌کننده امروز و بحران مسکن بحث می‌کند. چند فصل صرف املاک و مستغلات می‌شود؛ بازاری که آدام اسمیت فکر می‌کند اکنون از سوی سفته‌بازان و افرادی که سعی در محافظت در برابر تورم دارند کنترل می‌شود. او نتیجه می‌گیرد که بازار طولانی‌مدت مسکن در نهایت به پایان رسیده است. گودمن در پایان کتاب، زمانی که پیش‌بینی بازار سهام خود را انجام می‌دهد، خود موفق می‌شود سود بسیاری از این بازار کسب کند. پیش‌بینی‌های گودمن در این کتاب بسیار دقیق است، در زمان انتشار کتابش، قیمت داو (کشتی تک‌دکلی عربی) روی 900 دلار بود. او پیش‌بینی کرد که طی ده سال به 2700 دلار خواهد رسید، که یک پیش‌بینی بسیار دقیق بود. با این حال، با خواندن دلایل او برای این پیش‌بینی، بسیاری از اقتصاددانان بر این باورند که صعودی بودن قیمت این کشتی تقریباً هیچ ارتباطی با آنچه واقعاً بازار را به حرکت درآورده است ندارد. به طور کلی، این کتاب برای کسی که سعی دارد به طور کامل در مورد وضعیت اقتصادی دهه 1970 تحقیق کند ارزشمند است. او همچنین در این کتاب تمایل دارد بر قدرت خرید کشورهای اوپک تمرکز کند، اما او دقیقاً پس از انتشار کتابش متوجه می‌شود که اوپک به اوج قدرت خود رسیده است. درست است، ما نمی‌توانیم انتظار داشته باشیم گودمن همه چیز را به درستی پیش‌بینی کند.
پول فوق‌العاده
آدام اسمیت در این کتاب همچنان به جست‌وجوگری و درخشش خود ادامه می‌دهد! با گذشت زمان، «پول فوق‌العاده» به قدرت خود برای الهام بخشیدن، برانگیختن، ایجاد انگیزه، اطلاع‌رسانی، روشنگری، سرگرمی و راهنمایی نسل جدیدی از خوانندگان افزوده است، در حالی که به طرز شگفت‌انگیزی نمایش جهانی پول را برای طرفداران قبلی تکرار می‌کند. دیوید ام. دارست، نویسنده کتاب «هنر تخصیص دارایی»، مدیرعامل و استراتژیست ارشد سرمایه‌گذاری، گروه سرمایه‌گذاران فردی مورگان استنلی درباره آدام اسمیت می‌گوید: هیچ‌کس به اندازه آدام اسمیت در مورد مهارت مدیریت پول ننوشته است. در طول سال‌ها، او پیوسته خرد را از هوی و هوس، زرق‌وبرق را از غوغا و شخصیت را از شیطنت جدا کرده است. کتاب «پول فوق‌العاده» امروز حتی بیشتر از زمانی که برای نخستین‌بار تقریباً بیست و پنج سال پیش منتشر شد، کارایی دارد. این کتاب که بسیار روان و به شکلی طنزآمیز نوشته شده است به نشان تجاری آدام اسمیت تبدیل شد، و به متخصصان دیدگاهی نو در مورد موسسه‌ها و ماهیت بازارها ارائه می‌دهد که به ندرت قبل یا بعد از آن نشان داده شده است. در این نسخه جدید، اسمیت چشم‌اندازی تازه و به‌روزشده پیش می‌نهد که کاربرد بازارهای دهه‌های 1960 و 1970 را در بازارهای امروزی توضیح می‌دهد. چیزها تغییر می‌کنند، اما گاهی اوقات هر چه بیشتر تغییر کنند، بیشتر ثابت می‌مانند.
طنزنوشته‌های دیگری از آدام اسمیت
«قدرت‌های ذهن» و «دهه خروشان 80» از دیگر کتاب‌های جرج گودمن هستند که دریچه‌ای نو از اقتصاد را به روی جامعه جهانی می‌گشایند.
