بحران چندگانه یا بهبودی چندگانه؟

پس از سه سال پرتلاطم سرمایه‌گذاران دلایلی برای خوش‌بینی نسبت به اقتصاد جهانی پیدا کرده‌اند. تورم در آمریکا رو به کاهش است و امیدواری به یک فرود نرم را بالا می‌برد که در آن رشد قیمت‌ها بدون ایجاد رکود کنترل می‌شود. خوش‌شانسی به اروپا نیز روی آورده و زمستان گرم بهای انرژی را کاهش داده است. اقتصاد چین هم که از سیاست مخرب کووید صفر شی جین پینگ رهایی پیدا کرد خود را بازیابی می‌کند. بازارها هیجان‌زده هستند. شاخص S&P500 بورس آمریکا از اوایل امسال تاکنون پنج درصد رشد کرده است. بهای سهام در اروپا و بازارهای نوظهور حتی از این هم فراتر رفت.  اما هنوز برای اعلام پایان مشکلات اقتصاد جهان زود است. بهای مصرف‌کننده در آمریکا در ماه دسامبر کاهش یافت و به لطف انرژی و کالاهای ارزان‌تر ممکن است امسال نرخ تورم سالانه به دو درصد برسد. اما همزمان با کندی رشد قیمت‌ها، رشد تولید ناخالص داخلی هم کمتر می‌شود. در ماه دسامبر خرده‌فروشی و تولید صنعتی کاهش یافت و شاخص‌های اصلی تولید به شدت پایین آمدند. این بدان معناست که رکود نزدیک است. بازار کار سالم‌ترین بخش اقتصاد به‌شمار می‌رود اما تقاضای بالا برای نیروی کار را نمی‌توان خبری خوب دانست. فدرال‌رزرو به دشواری می‌تواند مهار تورم را متوجه شود.  به‌رغم اخراج گسترده کارگران در بنگاه‌های بزرگ فناوری، نرخ بیکاری در آمریکا فقط 5 /3 درصد است و تقاضا برای برقراری مزایای بیکاری به پایین‌ترین سطح خود در سه ماه و نیم اخیر رسید. طبق اندازه‌گیری‌ها، رشد دستمزد سالانه متوقف شده اما حدود پنج درصد باقی مانده است. وال‌مارت در 24 ژانویه اعلام کرد که دستمزد پایه را از 12 به 14 دلار در ساعت بالا می‌برد. از آنجا که رشد بهره‌وری کارگران سالانه فقط یک درصد است رشد سریع دستمزدها بدان معنا خواهد بود که قیمت‌ها بسیار بیشتر از نرخ تورم هدف دودرصدی فدرال‌رزرو بالا می‌روند.  سودآوری شرکت‌ها در سال 2021 به اوج رسیده بود بنابراین برخی سیاستگذاران امیدوارند که آنها بتوانند بدون افزایش قیمت کالاها رشد دستمزد را تحمل کنند. اما در پاییز گذشته، سود حاشیه‌ای بالاتر فقط یک‌هشتم نرخ تورم دوران همه‌گیری بود. با توجه به اینکه وال‌استریت برای سه‌ماه چهارم سال 2022 انتظار درآمدهای ناامیدکننده را دارد بنگاه‌ها هم‌راستا با هزینه‌های کارگری قیمت‌ها را بالا خواهند برد. بازارها انتظار دارند که با کندی رشد، فدرال‌رزرو کاهش نرخ بهره را ظرف یک سال آغاز کند. اما اگر فدرال‌رزرو مصمم باشد که نرخ تورم را تا دو درصد پایین آورده و در همان نقطه نگه دارد مجبور خواهد شد تا زمان توقف رشد دستمزدها همچنان نرخ بهره را بالا نگه دارد حتی اگر این اقدام به پیدایش رکود بینجامد. اگر آمریکا گرفتار رکود شود احتمالاً اروپا را به دنبال خود می‌کشاند. با وجود کاهش بهای انرژی، منطقه یورو هنوز با مشکل زیربنایی تورم دست‌وپنجه نرم می‌کند. این مشکل در بالا رفتن دستمزدها نمودار شده است. کریستین لاگارد، رئیس بانک مرکزی اروپا هشدار داد که برخلاف انتظار سرمایه‌گذاران نرخ‌های بهره به میزان قابل ملاحظه‌ای بالا خواهد رفت. اگر فدرال‌رزرو به افزایش نرخ بهره ادامه دهد و سرمایه‌گذاران نگران عواقب آن باشند دلار قوی‌تر و تورم وارداتی اروپا تشدید می‌شود. بانک مرکزی اروپا کار دشوارتری پیش‌رو خواهد داشت و مسابقه تورمی در بازارهای نوظهور از سر گرفته خواهد شد. پایان سیاست کووید صفر در چین احتمال انسداد زنجیره‌های عرضه را پایین می‌آورد. اما بازگشت چین لزوماً به نفع بقیه جهان نیست چون آنها مشکل تورم دارند نه هزینه‌‌کرد. افزایش واردات چین دردسرهای اقتصاد آنها را تشدید می‌کند. اکنون مخازن ذخیره گاز در اروپا پر هستند. بخشی به آن دلیل که تقاضای چین برای گاز مایع طبیعی در سال 2022 تا 20 درصد کمتر از سطح عادی آن بود. احتمالاً این تقاضا برمی‌گردد و بهای گاز را در زمستان آینده بالا می‌برد. اقتصاد جهانی فقط زمانی می‌تواند رهایی پیدا کند که دشمنان دوگانه بازار کار داغ و بحران انرژی به‌طور کامل ناپدید شوند.