ارزهای دیجیتال در سوئیس

در یک آسمان صاف، غروب خورشید بر فراز دریاچه زاگ (Zug) باشکوه است. کوه‌های پوشیده از برف آسمان نارنجی‌رنگ را می‌شکافند و تصویر آنها در دریاچه پایین‌دست نمایان می‌شود. جرمی اپستین از شهر واشنگتن که ۴۰ خارجی را برای بازدید از این شهر کوچک در جنوب زوریخ همراه خود آورده است می‌گوید: زاگ خانه معنوی ماست. با این حال بازدیدکنندگان صرفاً برای تماشای غروب نیامده‌اند بلکه قصد دارند بفهمند چرا زاگ  «کریپتوولی» (دره رمزینه) نامگذاری شده است. این مکان پذیرای تعداد زیادی از بنگاه‌هایی است که با ارزهای رمزنگاری‌شده و فعالیت‌های مرتبط با آن سر و کار دارند.

نظام بانکداری سوئیس که به رازداری و حفظ اسرار شهرت داشت اکنون در معرض حملات جهانی و اتهامات پولشویی و فرار مالیاتی قرار دارد. با این حال ایمنی مالی هنوز پرتقاضاست. یوهان اشنایدر وزیر اقتصاد کشور ماه گذشته گفت که سوئیس باید تلاش کند به کشور رمزینه‌ها تبدیل شود. زاگ قصد دارد پایتخت چنین کشوری باشد.

سوئیس برای رسیدن به این هدف مقررات ساده‌ای را برای کسب‌وکارهای رمزینه‌ای تدوین کرده است. این در حالی است که سایر کشورها در حال سختگیری بیشتر هستند. صنعتی در حال شکل‌گیری و توسعه است تا دارایی‌های ملموس رمزینه‌ای از قبیل هارددرایوهای حاوی کلیدهای رمزنگاری را در مکان‌های خنک، خشک و سری نگهداری کند در حالی که تیم‌های واکنش‌سریع نیز در آنجا مستقر باشند. چه جایی بهتر از یک انبار نظامی رهاشده در کوه‌های آلپ؟ در شهر زاگ عشق و علاقه به پول‌های رمزنگاری شده در همه جا موج می‌زند. برچسب‌های زیبا بر دیوارهای شورای شهر، مغازه‌ها و کافه‌ها نصب شده‌اند که روی آنها نوشته شده «در اینجا بیت‌کوین پذیرفته می‌شود».  در سال ۲۰۱۶ شهر زاگ  اولین مکان در جهان بود که در ازای برخی خدمات عمومی بیت‌کوین قبول می‌کرد. ساکنان شهر می‌توانند یک هویت دیجیتال مبتنی بر بلاک‌چین داشته باشند.

عرضه اولیه سکه (ICO)  نوعی تامین مالی انبوه است که در آن به سرمایه‌گذاران توکن دیجیتالی داده می‌شود. سال گذشته در جهان پنج میلیارد دلار عرضه اولیه سکه انجام شد که بنابر تخمین موسسه مشاورتی PwC حدود یک‌چهارم آن در سوئیس بود. نکته جالب آنکه از 10 مورد بزرگ‌ترین عرضه‌های اولیه سکه، چهار مورد از شهر زاگ بودند.

شهر زاگ خیلی زود تصمیم گرفت کارآفرینان عرصه رمزینه‌ها را جذب کند. به عنوان مثال بنگاه‌ها اجازه یافتند ثبت شرکت را بر اساس سرمایه بیت‌کوینی انجام دهند و اصراری برای تبدیل آن به پول رسمی نبود. این شهر که در گذشته یک روستای ماهیگیری بود پس از جنگ جهانی دوم نرخ مالیات شرکتی را به 8 /5 درصد کاهش داد. این نرخ هم‌اکنون 14 /6 درصد است اما در مقایسه با نرخ ۲۱درصدی در زوریخ قدرت رقابتی زیادی دارد.

اثر گلوله برف

عصر رمزینه در تاریخ زاگ در ابتدای سال ۲۰۱۳ و هنگامی آغاز شد که بنیاد غیرانتفاعی اتریوم در پشتیبانی از توسعه بلاک‌چین مقر خود را در آنجا قرار داد. به دنبال آن بنگاه‌های رمزینه‌ای دیگر از راه رسیدند. اکنون که تعداد بنگاه‌ها از ۱۵۰ گذشته است مقامات مالیاتی، حسابداران و وکلا همه در این زمینه متخصص شده‌اند.

سال گذشته موسسه لیک ساید پارتنرز (Lakeside Partners) که یک مرکز تجاری بزرگ در وسط شهر را اداره می‌کند فقط پنج شرکت از 30 شرکت مرتبط با بلاک‌چین را در مرکز جای داده بود. اکنون ۷۰ شرکت از کل ۹۰ شرکت در آنجا مستقر هستند. آقای مولر شهردار زاگ می‌گوید شرکت‌ها همانند بشقاب‌پرنده فرود آمدند. او ابتدا مطمئن نبود که این مهاجمان برای شهر مفید باشند اما به گفته او «کنجکاوی و باز گذاشتن درها به روی جهان ثروت بسیار زیادی را به شهر آورد».

دولت غیرمتمرکز، دموکراسی مستقیم و سابقه آزادیخواهی سوئیس کلید موفقیت زاگ به شمار می‌آیند. رقبای دیگر از جمله هنگ‌کنگ و سنگاپور چنین مزیتی ندارند. زاگ در میان طرفداران فناوری بلاک‌چین محبوبیت زیادی دارد. بلاک‌چین خود زیربنای ارزهای رمزنگاری‌شده و در اصل یک دفتر توزیع شده است که چند کاربر با هم آن را حفظ می‌کنند. کارآفرینان رمزینه‌ای نیز عملاً به منافع خود می‌رسند. دولت فدرال در مجموع مقرراتی آسان دارد و همان مقررات را برای فناوری‌های جدید باز هم آسان‌تر کرده است. شهرها در نحوه برخورد با شرکت‌ها آزادی عمل زیادی دارند. قرار است از سال آینده مجوز فناوری مالی (فین‌تک) صادر شود که اوضاع را برای این بنگاه‌های نوپا مساعدتر و آسان‌تر خواهد ساخت. نکته جذاب دیگر شهرت سوئیس برای امنیت و ایمنی (به ویژه از جانب دولت‌ها) است. آقای نیکولای از شرکت ارائه‌دهنده خدمات مالی «سوئیس بیت‌کوین» می‌گوید: شما می‌توانید بهترین دیوارهای مسلح جهان را دور خود بکشید اما اگر صندوق پول شما در سنگاپور یا چین باشد و دولت آنها بگوید من دارایی شما را توقیف می‌کنم هیچ‌کاری نمی‌توانید انجام دهید. چنین اتفاقی هرگز در سوئیس رخ نمی‌دهد.

در سایر نقاط جهان مقررات‌گذاران احساس می‌کنند این وظیفه آنهاست که از مصرف‌کنندگان در برابر رمزینه‌های  مشکوک محافظت کنند اما رویکرد سوئیس آزادتر است. یکی از مقامات می‌گوید مصرف‌کنندگان ما این آزادی را دارند تا در ابزارهای عجیب و غریب سرمایه‌گذاری کنند. آقای گاسر  وزیر امور مالی بین‌المللی تردیدی ندارد که اگر زمانی حباب  بیت‌کوین بترکد سرمایه‌گذاران تقاضا خواهند کرد مقررات اعمال شود اما به عقیده او نباید این بخش را تا حد مرگ تحت مقررات قرار داد. 

البته این به آن معنا نیست که آزادی کامل برقرار است. اولویت آقای گاسر آن است که از شهرت و انسجام سوئیس به عنوان یک مرکز مالی محافظت کند.  مقام مقرراتی کشور (FINMA) چندین عرضه اولیه سکه را بررسی می‌کند تا موارد نقض مقررات از جمله قوانین مبارزه با پولشویی را تشخیص دهد. این نهاد ۱۶ فوریه دستورالعملی را در مورد نحوه کاربرد قانون موجود بازار صادر و اعلام کرد برخی توکن‌ها همانند اوراق بهادار هستند و باید تحت مقررات شدیدتری قرار گیرند. یک گروه کاری تشکیل شده تا تعیین کند چه مقرراتی را می‌توان در مورد عرضه اولیه سکه به کار گرفت. هدف از این اقدام آن است تا شفافیت قانونی افزایش یابد. دبیرخانه دولتی امور مالی بین‌المللی در جلسه مطبوعاتی بیان داشت که سوئیس باید مکانی جذاب در این منطقه باقی بماند.

کارآفرینان رمزینه‌ای از این اظهارات چنین برداشت می‌کنند که سوئیس  همچنان به کسب‌وکار آنها علاقه‌مند است. در واقع با بلوغ بیشتر این بخش، مکان‌هایی که حمایت‌های مقرراتی یا مجوز ارائه می‌دهند نفع بیشتری خواهند برد.

همزمان با رشد شرکت‌های رمزینه‌ای، مراکز فیزیکی دارای مقررات مناسب همچنان جذابیت خود را حفظ می‌کنند. اما ماهیت ذاتی غیرمتمرکز ارزهای رمزینه‌ای بدان معناست که  در نهایت کلیه مزایای خوشه‌ای تضعیف می‌شوند. اگر زاگ نتواند شرکت‌های رمزینه‌ای را اغوا و جذب کند سوئیس باید به همان صندوق‌های پول گذشته اکتفا کند.