سرمای بهاری

بازارهای مالی طی هفته گذشته روزهای سردی را تجربه کردند. به‌طوری که شاخص کل بورس با افت 3 /0درصدی و شاخص هم‌وزن با کاهش 91 /0درصدی به استقبال نامزدهای انتخاباتی رفت. همچنین، بازار دلار، سکه و طلا، بدون تغییر قیمت نسبت به هفته قبل‌تر به دادوستدها پایان دادند. دلار نسبت به انتخابات، واکنش خاصی نداشته و سکه با وجود افت قابل توجه اونس جهانی طلا تحرکی را به ثبت نرسانده است. این در حالی است که نفت برنت با رشد بیش از پنج‌درصدی طی یک هفته، عملکرد بهتری را نسبت به سایر بازارها به ثبت رسانده است.

بورس؛ دست به ماشه

بورس تهران در سومین هفته خردادماه، فضای متعادل‌تری را نسبت به هفته‌های قبل‌تر تجربه کرد. مشخص شدن نامزدهای انتخابات چهاردهمین دوره ریاست‌جمهوری و مصوب شدن قیمت برخی از متغیرهای تاثیرگذار بر بورس نظیر خوراک مایع پتروشیمی‌ها دو عامل اثرگذار بر فضای نسبتاً آرام بازار سرمایه بودند. اظهارات برخی از نامزدها و چهره‌های شاخص انتخاباتی در خصوص بازار سرمایه و آگاهی هر یک از کاندیداهای انتخابات از وضعیت نابهنجار بورس تهران، سبب شده است تا اهالی بازار اندکی بااحتیاط نسبت به قرار گرفتن در موقعیت فروش اقدام کنند. چرا که در صورت عملی شدن وعده‌های نامزدهایی که سابقه اجرایی در کشور دارند، بازار سرمایه روزهای رونق را به خود خواهد دید. هرچند صحبت‌های روسای جمهور احتمالی آینده، تکراری است و باید تا 16 روز دیگر منتظر نتایج انتخابات ماند. به نظر می‌رسد در این مدت، بازار روندی رنج‌گونه را در پیش بگیرد. علاوه بر این، تصویب تخفیف 15درصدی خوراک مایع برخی از پتروشیمی‌ها خبری بود که از ابتدای سال، شاخص پتروشیمی‌ها را در صدر بازدهی صنایع قرار داده بود. در صورتی که ترافیک محرک‌های بازار سرمایه سنگین‌تر شود و یک چهره اجرایی بر مسند ریاست‌جمهوری تکیه بزند، بازار روندی بهتر خواهد داشت. اما اگر اشتباهات و آزمون و خطای برخی از اعضای کابینه قبلی دولت تداوم یابد، همچنان دادوستدها، نماگر اصلی بورس را در محدوده دو میلیون‌واحدی سال 99 نگه خواهد داشت.

شاخص کل بورس طی هفته گذشته با افت 3 /0درصدی موفق شد تا در کانال دو میلیون واحد حفظ شود. این در حالی است که نماگر هم‌وزن به عنوان نماینده سبد یکسانی از بازار، کاهش 91 /0درصدی را تجربه کرد. دادوستدهای هفته گذشته بازار سرمایه، بازدهی نماگر اصلی بازار را از ابتدای سال، به منفی 45 /5 درصد رساند. همچنین، نماگر هم‌وزن نیز از آغاز سال شمسی 37 /9 درصد کاهش ارتفاع را تجربه کرده است. ریزش شدیدتر نماگر هم‌وزن دقیقاً در سبد سهامداران خود را نشان داده است. به‌طوری که با وجود تعادل در نماگر کل، سبد سهامداران همان افت 10درصدی را از اول سال تجربه کرده است. برخی عقب‌ماندگی شاخص هم‌وزن را به دستکاری شاخص کل ارتباط می‌دهند. با این حال، تخفیف 15درصدی نرخ خوراک مایع پتروشیمی‌ها و افزایش بیش از پنج‌درصدی نرخ دلار نیما و همچنین فروش خوب صنعت فلزات در بورس کالا، خبرهایی است که موجب حفظ نماگر اصلی بازار شده است. اما همچنان تفاوت 38درصدی دلار آزاد و نیما، در بازار قابل لمس است و تفاوت قابل توجه این دو نرخ بورس‌بازان را ناامید کرده است.

تابلوی معاملات نیز سیگنال بلاتکلیفی را به بازار می‌دهد. ارزش معاملات خرد 14 روز متوالی است که زیر سه هزار میلیارد تومان است و به نظر می‌رسد معامله‌گران تمایلی برای خریدهای سنگین یا فروش‌های زیاد ندارند. ارزش معاملات دلاری نیز حدود 35 میلیون دلار است. این شاخص که نماگر روشنی از میزان ارزش دادوستدهای بورسی است، همچنان این پیام را مخابره می‌کند که پولی در بازار برای رونق وجود ندارد. در حالی که در روزهای اوج بازار ارزش معاملات دلاری به بالای 300 میلیون دلار می‌رسید، اکنون این شاخص 61 روز متوالی است که عدد بالای 100 میلیون دلار را به خود ندیده است. همچنین، خروج هزار و 800 میلیارد‌تومانی سرمایه حقیقی از بازار نشان‌دهنده فضای رخوت‌انگیز بورس تهران است. این در حالی است که از آغاز سال 1403، حدود 10 هزار میلیارد تومان از بازار سرمایه خارج شده است. این میزان از خروج پول با زمستان و پاییز سال گذشته برابری می‌کند. ضمن آنکه صندوق‌های درآمد ثابت از ابتدای سال حدود هفت هزار میلیارد تومان از سرمایه حقیقی را میزبانی کرده‌اند.

 بررسی‌ها از نسبت مالی بااهمیت بازار یا P /E نشان می‌دهد که این نسبت در سطح 1 /7واحدی قرار دارد. هرچند اصطلاح ارزندگی در بازار بر اساس همین نسبت یعنی قیمت به سود شرکت‌ها دهان‌به‌دهان می‌چرخد، اما برخی عقب‌ماندگی بازار را به پای ارزندگی آن می‌گذارند. اگر بازار ارزنده است، چرا عقب مانده است؟ به نظر می‌رسد بازار سرمایه صرفاً یک عقب‌ماندگی ناشی از مسائل بنیادی دارد که اگر محرک‌هایی از این جنس حامی بازار باشند، می‌تواند بازار سهام را از سایر بازارها جلو بیندازد. ضمن آنکه روند 20ساله نیز از این موضوع حکایت دارد. در بازاری که ریسک سیاسی و انتخاب سیاستمدار عاقل بسیار بالا و خطر جنگ و تحولات منطقه همچنان از میان نرفته است، انتظار نمی‌رود، که اهالی آن P /E 1 /7واحدی را ارزنده بشمارد. اگر بازار سهام ارزنده است، چرا رشد نمی‌کند. اگر انتخابات از خطر جریان تندروی سیاسی جان سالم به در ببرد، احتمال شروع خوبی را برای بورس رقم خواهد زد.

رشد پنج‌درصدی نفت برنت

نفت خام برنت در حالی در روز چهارشنبه، مورد دادوستد قرار گرفت که بازدهی یک هفته اخیر آن حدود پنج درصد بود. رشد قابل توجه نفت در حالی بود که تقاضای خوش‌بینانه از سوی آمریکا و چین در راه است. همچنین کاهش ذخایر آمریکا به تحریک تقاضا کمک کرده است. با این حال، معامله‌گران منتظر داده‌های جدید از سوی ایالات‌متحده هستند. مهم‌ترین داده، می‌تواند شاخص قیمت مصرف‌کننده باشد. این نکته نیز حائز اهمیت است که بازدهی نفت برنت از ابتدای سال شمسی حدود منفی 5 /5 درصد بوده است.

قیمت نفت در آغاز معاملات روز چهارشنبه در بحبوحه دیدگاه‌های خوش‌بینانه درباره تقاضای جهانی از سوی اداره اطلاعات انرژی آمریکا و اوپک افزایش یافت. این در حالی است که داده‌های صنعتی نشان می‌دهد ذخایر نفت خام آمریکا در هفته گذشته بیش از حد انتظار کاهش یافته است. این عامل نیز تاثیر زیادی بر افزایش قیمت جهانی نفت داشته است.

اداره اطلاعات انرژی آمریکا پیش‌بینی رشد تقاضای جهانی نفت در سال 2024 را از 900 هزار بشکه در روز به 10 /1 میلیون بشکه در روز افزایش داد، در حالی که سازمان کشورهای صادرکننده نفت (اوپک)، پیش‌بینی رشد نسبتاً قوی تقاضای جهانی نفت در سال 2024 را حفظ کرد. پس از اینکه اوپک و متحدانش اعلام کردند که از اکتبر کاهش تولید را به تدریج حذف خواهند کرد، قیمت‌ها بیش از دو درصد کاهش یافت. تحلیلگران ANZ می‌گویند، به دلیل حفظ پیش‌بینی‌های اوپک درباره تقویت تقاضا، نفت خام بالاتر رفت. احتمالاً چین و سایر اقتصادهای نوظهور تقاضا برای نفت را تحریک می‌کنند. سرمایه‌گذاران همچنین منتظر گزارش شاخص قیمت مصرف‌کننده ایالات‌متحده هستند که روز چهارشنبه منتشر می‌شود. این در حالی است که اعلامیه سیاست بانک مرکزی ایالات‌متحده در اواخر روز چهارشنبه منتشر می‌شود.

تثبیت دلار در مرز 59

بازار دلار، در هفته سوم خردادماه، روندی خنثی را در پیش گرفت و با رشد 17 /0درصدی در کانال 58 هزار و 900 تومان قرار گرفت. همچنین، بازدهی دلار از ابتدای خردادماه، حدود 5 /2 درصد بوده است. در حالی که بخشی از افت 14درصدی اردیبهشت‌ماه جبران شد. بررسی‌ها حاکی از آن است که دلار موفق شده است تا 27 روز معاملاتی زیر 60 هزار تومان باقی بماند. بازدهی دلار آمریکا از ابتدای سال بیش از منفی 5 /2 درصد بوده است. این در حالی است که دلار مرکز مبادله، با رشد بیش از پنج‌درصدی به کانال 42 هزار تومان رسیده و در نیمه آن آرام گرفته است. اختلاف 38درصدی دلار این مرکز با دلار آزاد، همچنان برای اقتصاد کشور مضر است.

بررسی‌ها از روند تاریخی بازار ارز نشان می‌دهد که عمدتاً با نزدیک شدن به انتخابات، دلار آمریکا نوسانات محدودی را تجربه می‌کند. همچنین در اغلب موارد، بازدهی این بازار متعادل و اندکی منفی است. در تحولات انتخاباتی سال‌های 1364، 1368 و رقابت‌های سال 1372 و همچنین انتخابات پرحاشیه سال 1388، دقیقاً یک ماه مانده به انتخابات، بازار ارز، بازدهی منفی را به ثبت رسانده است. این در حالی است که در رقابت‌های انتخاباتی سال‌های 1376 و 1392 بازار ارز رشد قابل توجهی را تجربه کرده است. ضمن آنکه به دلیل تحولات اقتصادی و رها شدن فنر دلار در اواخر دهه 90، بازدهی دلار در فاصله یک‌ماهه تا انتخابات سال 1400، رشد هشت‌درصدی را تجربه کرد.

اکنون از 8 خردادماه و با وجود آنکه 15 روز تا انتخابات سال جاری باقی مانده است، دلار رشد 8 /0درصدی را به ثبت رسانده است و به نظر می‌رسد با توجه به درآمدهای خوب نفتی و روابط نسبتاً پایدار ایران و غرب دلار در محدوده 59 هزار تومان باقی بماند و احتمالاً بازدهی آن در فاصله یک‌ماهه تا انتخابات، کمتر از یک درصد باشد. مگر آنکه جریان سیاسی خاصی روی کار آید که امیدها را ناامید کند.

ساحل آرام بازار سکه

بازار سکه امامی در هفته گذشته نسبتاً سرد بود. به‌طوری که این بازار بدون بازدهی در هفته مذکور، به دادوستدهای خود پایان داد. این آرامش عمدتاً به واسطه ثبات دلار در مرز 59 هزار تومان است. همچنین اونس جهانی طلا نیز با افت 7 /1درصدی در کف کانال دو هزار و 300 واحد قرار دارد. بازدهی سکه امامی از ابتدای سال بیش از سه درصد به ثبت رسیده است. این در حالی است که نیم‌سکه برخلاف سایر سکه‌ها افت دودرصدی را در این مدت، تجربه کرده است. شمش بورس کالا نیز از ابتدای سال، رشد پنج‌درصدی داشته است که از سایر رقیبان طلایی خود جلوتر است.

آمارهای اشتغال ماهانه در آمریکا و بالا رفتن دستمزدها که نشان از ادامه پیشروی تورم و سیگنال عدم کاهش نرخ بهره است دوباره نقدینگی را به سمت اوراق قرضه کشانده است، مخصوصاً در زمانی که سایر بانک‌های مرکزی جهان کاهش نرخ‌های بهره خود را استارت زده‌اند. به نظر می‌رسد تا زمانی که اطلاعات جدیدی به بازار مخابره نشود شاهد ادامه افت قیمتی اونس طلا باشیم و کار سختی برای اونس طلا برای برگشت به مدار صعودی در کوتاه‌مدت وجود دارد.

با وجود تحلیل‌های مذکور، حباب سکه در بازار، برای سه هفته متوالی است که به‌طور میانگین در حوالی 20 درصد قرار دارد و احتمالاً با ثبات دلار در این محدوده خواهد ماند. همچنین، حباب نیم‌سکه نیز حوالی 30 درصد و حباب ربع‌سکه در محدوده 46 درصد قرار دارد. این در حالی است که شمش بورس کالا، در آرامش بازار سکه حباب سه‌درصدی خود را حفظ کرده است. صندوق‌های طلای سکه‌محور نیز حباب بسیار پایینی داشته و برخی از آنها در کف حباب تاریخی خود قرار دارند.