پیچ تند

 سردار خالدی: عرضه خودرو در بورس کالا با دویست‌وبیست و نهمین مصوبه شورای عالی بورس در تیر امسال به صورت جدی پیگیری شد. البته فروش بورسی خودرو با عرضه وانت سواری کارا (تک‌کابین و دوکابین) در بورس کالا از 28 اردیبهشت 1401 آغاز شد. از آغاز فروش بورسی خودرو تاکنون (26 دی 1401) 8 /49 هزار دستگاه عرضه شد که با تقاضای 111 هزار دستگاه مواجه شد و خریداران موفق به خرید 46هزار دستگاه انواع خودرو (سواری و کامیون) شدند. ارزش معاملات خودرو نیز از 28 اردیبهشت تا 26 دی امسال به 5 /24 همت رسید. هفت خودروساز در مدت هشت ماه، 21 مدل خودرو در بورس کالا عرضه کردند که بیشتر عرضه‌ها با استقبال متقاضیان مواجه شد. نکته مهم در فروش بورسی خودرو فاصله زیاد قیمت کشف‌شده خودرو در بورس کالا با قیمت آن در بازار (بر اساس اعلام پلت‌فرم‌های غیررسمی) بود که نظر موافقان و منتقدان را برانگیخت. موافقان عرضه بورسی خودرو، واقعی شدن قیمت خودرو در بستر شفاف و رقابتی بورس کالا را مورد توجه قرار دادند. مخالفان به بهانه رسمیت یافتن واقعی شدن قیمت خودرو در شرایط تورمی و نوسان نرخ ارز، بستر بورس کالا را به باد انتقاد گرفتند.

بورس کالا به عنوان بسترساز، روابط خاص و پنهان سوداگرانه فروش خودرو در شیوه‌های سنتی همچون قرعه‌کشی‌ها را برجسته‌تر کرد؛ به‌طوری که در تازه‌ترین دور قرعه‌کشی خودرو برای فروش 20 هزار خودرو (متعلق به ایران‌خودرو) 11 میلیون کدملی ثبت‌نام کردند که در نوع خود هم عجیب و هم قابل تامل است. بورس کالا با شفاف کردن مسیر فروش خودرو با اعتراض عده قلیل اما پُرصدایی به نام رانت‌بازان مواجه شده است که تا پیش از این با رانت عظیمی از تفاوت میان قیمت درب کارخانه و قیمت بازار، بیشترین سود بادآورده نصیبشان می‌شد. در نگاه اقتصاددانان چالش اصلی بازار خودرو، عدم تعادل در سمت عرضه و تقاضاست که در شرایط کنونی اقتصاد با متوسط تورم 40 درصد ناشی از دلایل متعدد دیگری است.

در صورتی که عرضه‌های بورسی خودرو استمرار و افزایش یابد، آن‌وقت می‌توان امیدوار بود بازار به سمت تعادل حرکت کند و قیمت‌ها متاثر از سازوکار عرضه و تقاضا در نقطه تعادلی قرار گیرد. البته این گزاره زمانی محقق خواهد شد که دولت بتواند تورم را به صورت نسبی کنترل کند و دلار هم در محدوده فعلی ثبات یابد.

تجارت فردا در پرونده این هفته به این پرسش پاسخ داده که آیا عرضه خودرو در بورس کالا مفید بوده است؟ و در ادامه به بررسی این موضوع پرداخته که مخالفان و موافقان عرضه خودرو در بورس کالا چه استدلال‌هایی دارند؟