آرزوی محال

حمید فرزین: شاید سه سال پیش کمتر فردی از طبقه متوسط فکر می‌کرد برای خرید مسکن، به سوی پرند، پردیس، هشتگرد یا اندیشه برود. با این حال رشد شدید قیمت مسکن در تهران طی سال‌های اخیر، برخی از افراد را به این فکر انداخت که اگر نمی‌توانند خانه مورد نیاز خود را در پایتخت فراهم کنند، حداقل برای مقابله با افزایش‌های شدید، به سوی بازار شهرهای حومه تهران بروند و با تهیه مسکن در این شهرها تا حدی ارزش پول خود را حفظ کنند. در واقع زمانی که برای گروهی از متقاضیان، خرید خانه در تهران تبدیل به آرزوی محال شد، تقاضای خود را به سوی حومه تهران بردند. جنس این تقاضا در سال گذشته بیشتر حالت مصرفی داشت ولی در سال 99 به نظر می‌رسد سمت و سوی سرمایه‌گذاری نیز گرفته است. در هر صورت مسکن نسبت به سایر بخش‌ها، سرمایه امن‌تر و کم‌ریسک‌تری است و همین مساله در جلب توجه بسیاری از خانوارها موثر است.

 ورود تقاضای سرمایه‌گذاری به اطراف تهران را می‌توان در روند قیمتی نیز مشاهده کرد. در سال 95 تقریباً میانگین قیمت مسکن در حومه یک‌چهارم میانگین قیمت مسکن در پایتخت بود ولی این نسبت در حال حاضر به حدود یک‌سوم رسیده است. در واقع هر چقدر به جلو حرکت کرده‌ایم، فاصله قیمت مسکن بین حومه و مرکز کاهش پیدا کرده است. البته این کاهش فاصله با روندی منظم صورت نگرفته و افزایش قیمت در پرند و پردیس با تاخیر انجام شده است. به عنوان مثال، در سال 97 زمانی که بازار مسکن تهران با شیب شدیدی در حال افزایش بود، رشد قیمت مسکن در پرند آرام‌تر بود. در نیمه اول سال 98 قیمت در شهرهای اقماری افزایش پیدا می‌کند، بعد کمی تعدیل می‌شود و بار دیگر از بهمن‌ماه شروع به اوج‌گیری می‌کند.

قیمت مسکن به عنوان مثال در شهر پرند در اردیبهشت 99 بر اساس معاملات انجام‌شده به حدود متری چهار میلیون و 500 هزار تومان رسید. این در حالی بود که میانگین قیمت در خرداد 97 در همین منطقه جغرافیایی حدود یک میلیون و 500 هزار تومان بود. در سال‌های 95 و 96 نیز قیمت مسکن در این شهر عمدتاً زیر یک میلیون تومان قرار داشت.

با این حال تغییرات شدید بهای مسکن از سال 97 شرایط را تغییر داده است؛ افرادی که توان خرید مسکن در پایتخت را داشتند، کاهش پیدا کرده‌اند و ورود آنها به بازار حومه موجب شده عمق رکود مسکن در این مناطق به اندازه تهران نباشد. نشانه‌های ورود به بازار حومه را می‌توان از طریق مقایسه میانگین قیمتی نیز به دست آورد. به عنوان مثال، میانگین قیمت مسکن در پاییز 98 در شهر پرند حدود دو تا دو و نیم میلیون تومان بود، حال آنکه در اردیبهشت 99 بر اساس معاملات انجام‌شده به چهار میلیون و 500 هزار تومان رسیده بود. عده‌ای باور دارند افزایش ارزش مسکن در پرند، پردیس و... حبابی و مقطعی خواهد بود و این شهرها به دلیل امکانات محدودتری که نسبت به تهران دارند، نمی‌توانند تقاضا را بیشتر از حد خاصی تحریک کنند. البته این موضوع را نیز نمی‌توان نادیده گرفت که با کاهش قدرت خانوار، آنها ناچارند یا خانه‌های کوچک‌تر را برای خرید انتخاب کنند یا اینکه در درون شهر تهران جابه‌جا شوند و در غیر این صورت، مهاجرت به سوی شهرهای حاشیه تهران را ادامه دهند.