پوکی اقتصاد
آیا توقف سرمایه‌گذاری چالش جدید اقتصاد ایران است؟
مجید حیدری: از نگاه پزشکان، پوکی استخوان از بیماری‌هایی است که علائم و نشانه‌های متعددی ندارد و پس از ابتلا به این بیماری و در زمانی که یک شکستگی رخ دهد، آنالیز بدن نشان می‌دهد که فرد به این بیماری مبتلا شده است. بنابراین رشد این بیماری به شکل پنهان و تدریجی بوده که با یک نشانه بزرگ آشکار می‌شود. این موضوع باعث می‌شود اسکلت‌بندی بدن انسان با یک تهدید بزرگ روبه‌رو شود. از نگاه کارشناسان، اسکلت رشد اقتصادی را سرمایه‌گذاری تشکیل می‌دهد، بنابراین افت سرمایه‌گذاری به تدریج باعث خواهد شد که اسکلت رشد در سال‌های آینده با یک خطر پنهان روبه‌رو شود. اقتصاددانان معتقدند توقف سرمایه‌گذاری چالش جدید اقتصاد ایران است، چالشی که می‌تواند آینده اقتصاد ایران را حتی سخت‌تر از شرایط فعلی کند. اما سوال مشخص این است که نقش سرمایه‌گذاری در اقتصاد ایران چیست و این روند در آینده چه اثری می‌تواند در اقتصاد کشور بگذارد؟ کارشناسان معتقدند اصولاً در کشورهای مختلف رشد اقتصادی از سه طریق ایجاد می‌شود: انباشت سرمایه، بهره‌وری و نوآوری. مروری بر روند تاریخی کشورها نشان می‌دهد که این عامل انباشت سرمایه بوده که تولید ناخالص داخلی کشورها را رقم زده است. به عقیده کارشناسان، اقتصاد ایران باید مسیری را طی می‌کرد که پس از افزایش سرمایه‌گذاری در یک دوره مشخص، بهره‌وری و نوآوری به عنوان موتورهای شتاب‌دهنده رشد روشن می‌شدند، این در حالی است که اقتصاد کشور همچنان در مرحله اول درجا می‌زند.
آمارهای جدید نشان می‌دهد رشد تشکیل سرمایه ثابت ناخالص در سه فصل پایانی سال 1397 منفی بوده است. بر اساس این بررسی‌ها، رشد تشکیل سرمایه در تابستان، پاییز و زمستان سال قبل به ترتیب معادل منفی 6 /5 درصد، منفی 3 /6 درصد و منفی 7 /10 درصد بوده است. روندی که نشان می‌دهد در این سه فصل، از رشد منفی سرمایه‌گذاری کاسته شده است. عموماً از نگاه کارشناسان اقتصادی، کاهش رشد سرمایه‌گذاری اثر خود را با یک وقفه بر رشد اقتصادی خواهد گذاشت. بنابراین این موضوع باعث شده که بسیاری از صاحب‌نظران نسبت به وقوع یک چالش جدید در اقتصاد کشور هشدار دهند. اصولاً سرمایه‌گذاری در اقتصاد از دو محل سرمایه‌گذاری داخلی و خارجی تغذیه می‌شود. در سال‌های گذشته، تحریم‌های ظالمانه آمریکا باعث شده که سرمایه‌گذاری خارجی در ایران روند نزولی داشته باشد و از این حیث، مساله ورود سرمایه‌گذاری خارجی به اقتصاد ایران فراموش شود. از سوی دیگر، افزایش قیمت دارایی‌های غیرمولد و همچنین افت درآمدهای خانوار باعث شده رشد سرمایه‌گذاری داخلی نیز با تهدید روبه‌رو شود. در نتیجه می‌توان عنوان کرد که رشد اقتصادی کشور در سال‌های آینده با یک تهدید مشخص روبه‌رو می‌شود. این در حالی است که تجربه کشورهایی نظیر کره جنوبی، آلمان و ژاپن نشان می‌دهد رشد سرمایه‌گذاری پیش‌نیاز این رشد اقتصادی پایدار و بلندمدت بوده است.
