فردای گرگ و میش صنعت

  معین حسین‌پور: شاخص مدیران خرید (PMI) در ماه خرداد صعود کرد؛ اما صعودی خفیف. در واقع فعالان اقتصادی معتقدند که در خرداد نیز روند صنعت بیشتر به سمت رونق تمایل داشته است تا به رکود. عدد شامخ معادل 66 /50 واحد ثبت شده است که نشان می‌دهد صنعت کاملاً در مرز رکود و رونق حرکت می‌کند. در اردیبهشت ماه، شاخص «انتظارات تولید در ماه آینده» عدد 43 /59 واحد را نشان می‌داد، یعنی فعالان معتقد بودند که به احتمال 60 درصد، تولید در ماه خرداد بیشتر از اردیبهشت‌ماه خواهد شد. اما در عمل شاخص «مقدار تولید محصولات» در خردادماه، در عدد 2 /50 واحد ایستاد تا نشان دهد میزان تولیدات در ماه سوم سال، مطابق انتظارات فعالان حرکت نکرده است. در کنار اینها، «میزان به‌کارگیری نیروی انسانی» به 43 /53 واحد رسید که عددی مطلوب برای این شاخص به حساب می‌آید. چراکه در تمامی ماه‌ها در بازه مهر 97 تا فروردین 98، به‌کارگیری نیروی انسانی روند نزولی را طی کرده بود تا اینکه این روند در ماه دوم امسال شکسته شد. البته رشد اردیبهشت نسبت به فروردین، بیشتر می‌تواند ناشی از تعطیلات زیاد در ماه اول سال باشد. اما رشد خردادماه در این شاخص معنادار است. آیا رشد به‌کارگیری نیروی انسانی در صنعت می‌تواند در تناسب با دیگر شاخص‌ها باشد؟ «میزان سفارش‌های جدید» در ماه گذشته به زیر 50 واحد رسید تا خبر از کمبود مشتری برای تولیدکنندگان بدهد. بدترین وضعیت را نیز درر بین شاخص‌های اصلی، «موجودی مواد اولیه» داشته است که با ثبت عدد 36 /42 واحد، بیشترین افت را نسبت به ماه قبلش تجربه کرده است. در طول 9 ماه گذشته، همواره موجودی مواد اولیه نسبت به ماه قبلش کمتر شده است که این مساله، می‌تواند یکی از چالش‌های اصلی تولید داخل در شرایط تحریمی را منعکس کند. قوی‌ترین عاملی که باعث شد شامخ در ماه گذشته به زیر 50 سقوط نکند، «مدت زمان انجام و تحویل سفارش» است. این شاخص اثر 15درصدی در شاخص کل داشته و به عدد 69 /58 واحد رسیده است. اما در کنار شاخص‌های اصلی، شاخص‌های فرعی که در تعیین عدد شامخ اثری هم ندارند، فضای گرگ‌ومیش صنعت را تشدید می‌کنند. «صادرات محصولات» در 9 ماه گذشته کاملاً روند نزولی داشته است. یعنی با وجود رشد نرخ ارز که مزیت قیمتی برای کالاهای ایرانی ایجاد کرده، اما صادرات در یک روند نزولی حرکت کرده است. چرا این‌طور است؟ در کنار آن، «موجودی انبار» در ماه گذشته نسبت به اردیبهشت‌ماه، با رشد همراه شد و در مقابل، «فروش محصولات» با افت. در نتیجه دو فرضیه می‌تواند برای توضیح این پدیده محتمل باشد؛ نخست آنکه با افت فروش، محصولات در انبار تلنبار شده و رکود در حال تشدید است. اما فرضیه دوم می‌تواند این باشد که انتظارات تولیدکنندگان این است که محصولاتشان را با قیمت بیشتر در ماه‌های آینده به فروش برسانند. در نتیجه آنها حاضر به فروش محصولات با قیمت‌های فعلی نیستند. اما کدام فرضیه می‌تواند به واقعیت نزدیک‌تر باشد؟ در این پرونده با استفاده از نظر صاحب‌نظران، این ابهامات بررسی خواهد شد.