لب خط

  مرضیه محمودی: پیش‌بینی‌ها از افزایش جمعیت فقیر در جامعه حکایت دارد و سناریوهای بدبینانه می‌گوید درصد جمعیت زیر خط فقر در سال جاری به 50 می‌رسد. یعنی از هر دو نفر، یکی زیر خط فقر است درحالی‌که رئیس‌جمهوری وعده داده بود تا پایان دولت دوازدهم فقر مطلق را ریشه‌کن کند. اما حالا آمارها می‌گوید دولت مسیر معکوس را طی کرده. بر اساس گزارش اخیر مرکز پژوهش‌های مجلس «در سال 1396، حدود 16 درصد از جمعیت کشور در زیر خط فقر مطلق قرار داشته‌اند و پیش‌بینی می‌شود تا پایان سال 1397 با سناریوهای مختلف برای وضعیت درآمدی خانوار، 23 تا 35 درصد جمعیت زیر خط فقر مطلق بروند».

این آمار نشان می‌دهد روحانی نه‌تنها به وعده‌ای که شهریور 96 داده، نزدیک نشده و نتوانسته فقر مطلق را کاهش دهد، بلکه درصد جمعیت زیر خط فقر مطلق در سال 97 نسبت به سال 96، در سناریوی خوش‌بینانه 5 /1 برابر و در سناریوی بدبینانه 2 برابر شده است. این احتمالاً بدترین رکوردی است که در چند سال اخیر در حوزه فقرزدایی دولتی به نام خود ثبت کرده است.

آمار بی‌سابقه فقر، نیاز جدی و فوری به اجرای یک سیاست حمایتی به‌خصوص از گروه‌های آسیب‌پذیر را نشان می‌دهد. دولت در سال 97 و همزمان با آغاز جهش نرخ ارز، سیاست جدیدی وضع کرد؛ تخصیص ارز ارزان برای واردات کالاهای اساسی. تا با این کار مانع سقوط خانوارها به زیر خط فقر شود و تنها دستاورد اقتصادی دولتش -تورم تک‌رقمی- را حفظ کند. مرکز پژوهش‌های مجلس در این گزارش اعلام کرده که دولت در سال 97 بیش از 14 میلیارد دلار برای واردات کالاهای اساسی تخصیص داده. اما این تخصیص بی‌نتیجه بوده چراکه کالاهای اساسی مصرف‌کننده و تولیدکننده از اسفند 1396 تا بهمن 1397 به ترتیب 53 و 47 درصد رشد افزایش قیمت داشته‌اند.

آمارهای بانک مرکزی از این هم جالب‌تر است. این آمارها نشان می‌دهد دولت در یک سال و یک ماه گذشته (سال 97)، ۷ /۲۸ میلیارد دلار ارز دولتی و ۸ /۹ میلیارد دلار ارز نیمایی برای واردات کالاهای اساسی تخصیص داده؛ یعنی مجموعاً 5 /38 میلیارد دلار یارانه ارزی که معادل ریالی آن 217 هزار میلیارد تومان است. به عبارتی دولت برای حمایت از اقشار کم‌درآمد، یارانه 217 هزارمیلیاردی پرداخت کرد که معادل نیمی از منابع بودجه عمومی، یک و نیم برابر درآمدهای نفتی، پنج برابر یارانه نقدی در سال ۹۸ و سه برابر بودجه عمرانی است که در قانون بودجه سال 98 تصویب شده.

اما حاصل چه بود؟ به گزارش مرکز آمار ایران نرخ تورم نقطه‌به‌نقطه در اسفندماه 1397 به بیش از 47 درصد رسیده است و پیش‌بینی می‌شود روند صعودی تورم ادامه داشته باشد و به گزارش مرکز پژوهش‌ها، 23 تا 35 درصد جمعیت زیر خط فقر مطلق قرار گرفته‌اند.

پول‌پاشی برای رفع فقر و اشتغال‌زایی، ابداع جدید دولت دوازدهم نیست. این نسخه‌ای تکراری است که دولت‌ها مدام آن را تجویز می‌کنند. یکی با ارز ارزان می‌خواهد رفاه ایجاد کند و دیگری با وام ارزان، خواستار ایجاد اشتغال است. راه‌ها متفاوت است؛ اما نتیجه یکسان است. این پول‌پاشی تنها به توزیع رانت منجر می‌شود و فسادی که می‌بینیم.