جهش بورس، آرامش ارز و سکه
بازارهای جهانی چشم انتظار مذاکرات چین و آمریکا باقی ماندند
صحبت از دور جدید مذاکرات چین و آمریکا باعث شده که بازارهای جهانی به این مذاکرات امیدوار شوند، اگرچه انتشار آمارهای اقتصادی چین، نگرانی را از کاهش رشد اقتصادی این کشور تشدید کرده است.
مجید حیدری: صحبت از دور جدید مذاکرات چین و آمریکا باعث شده که بازارهای جهانی به این مذاکرات امیدوار شوند، اگرچه انتشار آمارهای اقتصادی چین، نگرانی را از کاهش رشد اقتصادی این کشور تشدید کرده است. در این خصوص قیمت نفت نیز که نتوانست به روند صعودی ماه‌های قبل ادامه دهد، افزایش کم‌دامنه را ثبت کرده است. در بازار داخلی، آرامش به بازار ارز و سکه بازگشته است و شاخص بازار بورس بازدهی 5 /6درصدی را طی یک هفته ثبت کرده است. از سوی دیگر، گزارش‌ها حاکی از آن است که سیاست تشویقی برای تمدید سپرده‌های مدت‌دار نیز باعث تداوم کاهش نوسان قیمتی در بازار ارز و سکه خواهد شد.
پس‌لرزه جنگ تجاری در بازار نفت
بررسی‌ها نشان می‌دهد عوامل موثر بر رشد قیمت نفت، کمرنگ شده است. مطابق این بررسی‌ها جنگ تجاری اقتصادهای بزرگ دنیا، چشم‌انداز قیمتی در طلای سیاه را به سمت کاهش سوق داده است.
دو هفته پیش، شاخص برنت برای سومین هفته متوالی با کاهش مواجه شد حال آنکه نفت خام آمریکا در پی نگرانی‌هایی در رابطه با کاهش رشد اقتصادی و افزایش تنش‌های تجاری بین چین و آمریکا برای هفت هفته متوالی کاهش قیمت را تجربه کرد.
به گزارش رویترز، معامله‌گران بازار می‌گویند بازگشت تحریم‌های نفتی آمریکا علیه ایران در حال حاضر تبدیل به عامل حمایت‌کننده از قیمت‌ها شده است. این در حالی است که افزایش تنش‌های تجاری میان ایالات‌متحده آمریکا و چین و ضعف در بسیاری از اقتصادهای نوظهور، نگرانی بازار نفت در سمت تقاضا را برانگیخته است. به گزارش بلومبرگ، در حال حاضر ترمیم قیمت نفت از یک‌سو و افت ارزش پول در بازارهای در حال توسعه با یکدیگر ترکیب شده و به قدرت خرید مشتریان ضربه زده است. جولیان لی در این گزارش می‌نویسد: نتیجه چنین وضعیتی می‌تواند کاهشی شدید در رشد اقتصادی کشورهایی باشد که انتظار می‌رفت موتور محرک رشد جهانی اقتصاد باشند. به این ترتیب می‌توان انتظار داشت تقاضای نفت خام در آینده‌ای نه‌چندان دور رو به سردی بگذارد.
با این حال تحریم‌های یک‌جانبه آمریکا علیه صنعت نفت ایران، فعلاً بر این نگرانی سایه افکنده و نقش آن را در بازار نفت کمرنگ‌تر کرده است. در کنار نگرانی از کاهش عرضه از سمت ایران، صادرات نفت خام لیبی نیز بار دیگر در پی اعتراضات داخلی در معرض کاهش قرار گرفته است. همچنین ثابت ماندن دکل‌های حفاری در آمریکا نیز انتظارها برای افزایش عرضه را تا حدودی کاهش داده است. از طرفی تلاش برای مذاکره میان چین و آمریکا نیز که قرار است در این ماه صورت گیرد، عاملی برای آرامش بازار بوده است.
جنگ تجاری میان چین و آمریکا به‌عنوان دو غول اقتصادی، در ماه‌های اخیر نگرانی بسیاری از کارشناسان نسبت به کند شدن رشد اقتصادی در دنیا را برانگیخت. این نگرانی زمانی شدیدتر شد که ترامپ تهدیدهای تعرفه‌ای خود را علاوه بر چین، علیه کشورهایی چون کانادا، مکزیک، ترکیه و کشورهای اتحادیه اروپا نیز به کار برد. با این حال چین و ایالات‌متحده آمریکا در ماه جاری میلادی مذاکرات تجاری خواهند داشت. به گزارش رویترز، پکن و واشنگتن هفته گذشته اعلام کرده‌اند «هر دو کشور در تلاش هستند تا راهکاری برای حل و فصل جنگ تعرفه‌ای پیدا کنند زیرا با تداوم این جنگ، ممکن است تمام معاملات تجاری این دو اقتصاد بزرگ تحت تاثیر این جنگ قرار گیرد».
تلاش برای برگزاری این مذاکرات و یافتن راه‌حلی برای اختلافات تجاری میان چین و آمریکا در حالی در جریان است که در این میان لری کودلو، مشاور اقتصادی کاخ سفید به پکن هشدار داده است تصمیم دونالد ترامپ را مبنی بر «نبرد برای از بین بردن تعرفه‌ها و موانع غیرتعرفه‌ای و سهمیه‌ها» دست‌کم نگیرد. با وجود تلاشی که از سمت دو غول اقتصادی برای حل مشکلات تجاری مشاهده می‌شود، فعالان بازار عقیده دارند داده‌های صنعتی ناامیدکننده از سمت چین و همچنین نگرانی‌هایی که از سمت اقتصادهای نوظهور با مرکزیت ترکیه وجود دارد، باعث فشار بر بازارهای کالایی مختلف از جمله نفت شده است. نشانه‌های این نگرانی در حال حاضر خود را به شکل رشد ضعیف تقاضا به ویژه در بازارهای چین و هند نشان داده است.
از سوی دیگر، رشد یا کاهش تعداد دکل‌های حفاری نفت خام در آمریکا همواره تاثیری عکس بر قیمت نفت داشته زیرا رشد دکل‌ها به معنای افزایش تولید و فشار بر قیمت‌هاست و کاهش آنها نیز به معنای کاهش عرضه و رشد قیمت‌ها. به عقیده کارشناسان، کاهش اخیر در قیمت‌ها می‌تواند سرعت رشد اکتشاف و تولید در صنعت نفت را کاهش دهد و در مجموع به کاهش رشد تولید منجر شود.
آمریکا روز دوشنبه اعلام کرد که 11 میلیون بشکه از ذخایر استراتژیک نفتی خود را برای تحویل در اول اکتبر تا 30 نوامبر به بازار تزریق می‌کند. آزادسازی این میزان نفت از ذخایر استراتژیک آمریکا با هدف جبران کمبود احتمالی نفت در بازار پس از اجرای تحریم نفتی ایران در ماه نوامبر صورت می‌گیرد. بانک فرانسوی بی ان پی پاریبا اعلام کرد، به دلیل تحریم‌ها، انتظار می‌رود تولید نفت اوپک که ایران یکی از اعضای مهم آن است، از 1 /32 میلیون بشکه در سال 2018 به 7 /31 میلیون بشکه در سال 2019 کاهش یابد.
انتشار آمار ناامیدکننده چین
به موجب روی آوردن سرمایه‌گذاران به خرید دلار به دلیل نگرانی‌ها پیرامون کاهش رشد اقتصادی چین و سرایت مشکلات اقتصادی ترکیه به کشورهای اروپایی، در هفته‌های گذشته شاخص دلار روند صعودی را طی کرده است، رشد خرده‌فروشی تولیدات کارخانه‌ای و بهبود بهره‌وری کارگران آمریکا از تقویت دلار و چشم‌انداز تثبیت رشد اقتصادی این کشور حمایت کرد. در مقابل انتشار آمار ناامیدکننده از اقتصاد چین و احتمال مداخله بانک مرکزی این کشور یا ارائه محرک‌های مالی برای تقویت پول ملی کشور، نرخ یوآن را در برابر دلار تضعیف کرده است. به دلیل اقدامات بانک مرکزی ترکیه، از تضعیف لیر مقابل دلار جلوگیری شد.
همان‌طور که عنوان شد قرار است آمریکا و چین طی ماه جاری مذاکرات سطح پایینی را در زمینه حل مشکلات تجاری خود برگزار کنند که این مساله از سوی دو کشور تایید شد. وال‌استریت ژورنال گزارش داده است این مذاکرات فردا و پس‌فردا و تنها کمی مانده به آغاز اعمال تعرفه واردات بر ۱۶ میلیون دلار کالا از چین و همچنین آغاز اعمال تعرفه‌های تقابلی علیه کالاهای آمریکایی توسط چین انجام خواهد شد.
به گزارش فارس، بازارهای آسیایی نیز به این اخبار واکنش مثبت نشان داده به گونه‌ای که شاخص MSCI آسیا و اقیانوسیه خارج از ژاپن یک درصد رشد کرد. دیوید مادن، کارشناس موسسه CMCمارکتز لندن می‌گوید: قرار است مذاکرات تجاری آمریکا با چین طی ماه جاری از سر گرفته شود و معامله‌گران به صورت محتاطانه‌ای خوش‌بین هستند. البته صرف برگزاری مذاکرات به این معنی نخواهد بود که اتفاق خوبی رخ خواهد داد.
وی گفت: برخی معامله‌گران بر این باورند که افت اخیر بورس‌ها در چین و همچنین یوآن این کشور نشان‌دهنده این است که پکن در این مذاکرات تعاملی‌تر عمل خواهد کرد. در معاملات امروز بازار جهانی ارز، لیر ترکیه نیز 8 /1 درصد کاهش یافت و هر دلار مجدداً به بیش از شش لیر رسید. اخیراً موسسات رتبه‌بندی مودیز و S&P گلوبال رتبه اعتباری ترکیه را کاهش دادند. همچنین شلیک چند گلوله به سفارت آمریکا در آنکارا مناقشه سیاسی بین آمریکا و این کشور را بیشتر کرده است.
به نظر می‌رسد در هفته‌ای که اطلاعات اقتصادی کمی به بازار تزریق شده است، سرمایه‌گذاران و معامله‌گران سهام بیشتر معطوف به اطلاعات ارائه‌شده از سوی بانک مرکزی بودند. قرار است چهارشنبه اعضای هیات‌مدیره بانک مرکزی فدرال آمریکا نشستی را برگزار کرده و احتمالاً تصمیماتی را درباره بالا بردن نرخ بهره در این کشور با توجه به روند اقتصادی آن بگیرند.
جروم پاول، رئیس فدرال رزرو آمریکا و دیگر اعضای هیات‌مدیره این بانک قرار است در شهر جکسون هول ایالت وایومینگ آمریکا با یکدیگر دیدار کرده و درباره نرخ تورم پایین و پایین بودن حداقل دستمزد و رشد پایین تولید در این کشور گفت‌وگو کنند.
ویراج پاتل، کارشناس موسسه NIG می‌گوید: مشکل اینجاست که نه‌تنها بانک مرکزی فدرال آمریکا آسیب‌پذیری بانک‌های نوظهور را تایید می‌کند، بلکه سیاستگذاری خود این بانک نقش مهمی را در بدتر کردن شرایط در بازارهای جهانی دارد.
بازگشت آرامش به بازار ارز و سکه
بررسی‌ها نشان می‌دهد که طی دو هفته گذشته، آرامش به بازار ارز و طلا رسیده است. هفته گذشته به دلیل تعطیلی‌های آخر هفته و همچنین فضای بازار پس از بسته ارزی، نوسان قیمت ارز و طلا به شدت کاهش یافت. در روز شنبه، دلار نوسان قابل توجهی نداشت و به آرامی به زیر 10 هزار و 500 تومان عقب‌نشینی کرد. در این روز سکه تمام بهار آزادی در انتهای روز با سه میلیون و ۷۸۰ هزار تومان به کار خود پایان داد که ۳۰ هزار تومان بالاتر از قیمت بسته‌شده روز پنج‌شنبه قبل از آن بود. برخی از کارشناسان اعتقاد دارند؛ درصورتی‌که بازارساز بتواند تا اواخر شهریورماه مانند هفته گذشته دامنه نوسانات را مدیریت کند، آرامش نسبتاً پایداری مانند سال‌های ۹۳ تا ۹۶ بر بازار حکمفرما خواهد شد.
روز یکشنبه، مسیر کاهشی بازار سکه و دلار، با انعکاس یک خبر از مجلس، افزایشی شد. سکه که در اواسط روز تا کانال سه میلیون و ۶۶۰ هزار تومان عقب‌نشینی کرده بود، با خبر «اعلام وصول طرح عادی ممنوعیت واگذاری این فلز گرانبها در مجلس» به یکباره صعودی شد. سکه تحت تاثیر جوسازی و نگرانی معامله‌گران تا مرز سه میلیون و ۸۰۰ هزار تومان پیشروی کرد. دلار نیز که در ابتدای روز تحت تاثیر سه متغیر، تعطیلی پیش روی بازارهای همسایه، کاهش تقاضای احتیاطی در بازار و روان‌تر شدن جریان عرضه تحت فشار نزولی بود، پس از انتشار خبر مجلس تغییر مسیر داد. روز دوشنبه، قیمت دلار روی عدد ۱۰ هزار و ۴۵۰ تومان قرار گرفت؛ سکه نیز عدد سه میلیون و ۸۲۰ هزار تومان را در مقابل خود دید که به معنای رشد ۲۰ هزارتومانی نسبت به روز یکشنبه بود. کارشناسان معتقدند در روزهای آتی در صورتی که قیمت دلار نوسان زیادی را تجربه نکند، ممکن است به‌تدریج تحت تاثیر افزایش تحویل سکه‌های پیش‌فروش با موج کاهشی مواجه شود. دلار نیز در روزهای اخیر بیشتر از متغیرهای افزایشی تحت تاثیر نیروهای کاهشی قرار داشت؛ اما بازگشت جزئی تقاضای احتیاطی به بازار موجب شده است متغیرهای دیگر فعلاً کم‌اثرتر شوند. روز سه‌شنبه، قیمت دلار با کمی افزایش به میزان 10 هزار و 580 تومان و قیمت سکه نیز در این روز سه میلیون و 850 تومان گزارش شد. این آمار در مجموع تایید می‌کند، روند نوسان قیمتی هفته گذشته نیز نسبت به هفته‌های قبل کاهش قابل توجهی داشته است.
رشد 9درصدی تسهیلات‌دهی چهارماهه
بانک مرکزی هفته گذشته، آمار تسهیلات‌دهی در بازار پول نیز را به روز کرده است. بر اساس آمار منتشرشده تسهیلات پرداختی بانک‌ها طی چهار ماهه سال ۱۳۹۷ به بخش‌های اقتصادی مبلغ ۱۶۷ هزار میلیارد تومان است که در مقایسه با دوره مشابه سال قبل مبلغ ۸ /۱۳ هزار میلیارد تومان معادل ۹ درصد افزایش داشته است. گزارش بانک مرکزی از تسهیلات داده‌شده در چهار ماه ابتدایی سال ۹۷ در پنج بخش اقتصادی نشان می‌دهد که بیشترین تسهیلات داده‌شده با رقم ۲ /۶۹ هزار میلیارد تومان متعلق به بخش خدمات بوده است. در واقع بخش خدمات سهم ۴ /۴۱درصدی از کل تسهیلات داده‌شده در شبکه بانکی کشور را به خود اختصاص داده است. این در حالی است که به جز گروه صنعت و معدن که حجم حدود ۸ /۴۶ هزار میلیارد تومان و سهم ۲۸درصدی از بازار تسهیلات را به خود اختصاص داده است سایر گروه‌های بازرگانی، مسکن و ساختمان و کشاورزی در مجموع سهم ۳۱درصدی داشته‌اند. به این ترتیب، سهم تسهیلات دریافتی گروه بازرگانی ۱ /۲۵ هزار میلیارد تومان، گروه مسکن ۱۵ هزار میلیارد تومان و گروه کشاورزی حدود ۹ /۱۰ هزار میلیارد تومان بوده است. مقایسه تسهیلات داده‌شده به گروه‌های اقتصادی در چهار ماه نخست امسال با مدت مشابه سال گذشته نشان می‌دهد که تسهیلات داده‌شده در بخش مسکن و ساختمان رشد حدود ۴ /۳۲درصدی داشته که بیشترین رشد در میان سایر گروه‌ها بوده است. از سوی دیگر تسهیلات داده‌شده به گروه بازرگانی نیز به نسبت سال گذشته رشد ۲ /۱۵درصدی داشته است. در گروه خدمات و گروه صنعت و ساختمان نیز رشد به ترتیب ۳ /۱۰ درصد و ۱ /۲ درصد را شاهد هستیم. اما در گروه کشاورزی میزان تسهیلات داده‌شده به نسبت سال گذشته با کاهش مواجه بوده است. آمارهای بانک مرکزی نشان می‌دهد که میزان تسهیلات داده‌شده به بخش کشاورزی در چهار ماه نخست امسال حدود ۹ /۱۰ هزار میلیارد تومان بوده است که نسبت به مدت مشابه سال گذشته حدود ۳ /۵ درصد کاهش نشان می‌دهد.
رکورد جدید شاخص بورس
شاخص بورس تهران در هفته آخر مردادماه با رشد 8434 واحدی به سطح 138 هزار و 6 /910 واحد رسید و بازدهی هفتگی 5 /6درصدی را ثبت کرد. شاخص کل فرابورس نیز در هفته مورد بررسی با رشد 5 /3درصدی به سطح 1553 واحد رسید. از سوی دیگر شاخص کل هم‌وزن نیز در هفته گذشته با رشد 8 /4 درصدی مواجه و وارد کانال 20 هزارتایی شد. همگرایی این سه شاخص نشان می‌دهد که بازار در هفته گذشته به صورت یکنواختی با اقبال عمومی همراه بوده است. البته چالش نرخ خوراک پتروشیمی‌ها در چارچوب بسته جدید ارزی یکی از دلایل ابهام بازار در هفته گذشته بوده است.
بهترین‌های صنایع در پنج ماه
شاخص بورس تهران در پنج ماه نخست سال جاری بیش از 44 درصد بازدهی داشته است. بررسی صنایع نشان می‌دهد که در این مدت گروه استخراج نفت و گاز بیشترین بازدهی را کسب کرده است. این گروه که شامل تک‌سهم حفاری شمال با نماد معاملاتی «حفاری» است بازدهی بیش از 155درصدی را نصیب سهامداران خود کرده است. پس از گروه استخراج نفت که در صدر جدول قرار دارد، گروه کانه‌های فلزی با رشد 8 /89درصدی در جایگاه دوم قرار دارد. شاخص گروه فلزات اساسی نیز در پنج ماه نخست سال جاری حدود 4 /84 درصد کسب کرده است و سومین جایگاه در میان 38 صنعت را به خود اختصاص داده است.
پتروشیمی‌ها و پالایشی‌ها نیز سهامداران خود را بی‌نصیب نگذاشتند و در بازه زمانی موردنظر رشد قابل توجه 2 /49 درصد و 4 /54 درصد را ثبت کرد. بررسی جدول بازدهی صنایع بورسی در سال گذشته نیز وضعیتی مشابه را نشان می‌دهد. در این سال روند مطلوب قیمت فلزات در بازارهای جهانی به رشد پرشتاب قیمت سهام شرکت‌های وابسته به بازارهای کالایی انجامید. در سال‌جاری نیز با وجود تثبیت قیمت‌های جهانی اما روند شتابنده نرخ دلار در بازار آزاد و تاثیر آن بر افزایش سودآوری شرکت‌های کالایی، بر روند قیمتی این سهام منعکس شد تا صنایع مزبور در صدر جدول بازدهی پنج ماه نخست سال ۹۷ قرار گیرند.
از سوی دیگر برخی صنایع از رالی رشد جا ماندند و تا پایان مردادماه ضررده بودند. بررسی‌ها نشان می‌دهد که در این مدت شاخص گروه حمل‌ونقل با بازدهی منفی 9 درصد بدترین عملکرد را به خود اختصاص داده است. گروه ارتباطات نیز در مدت مورد بررسی بازدهی منفی 4 /5درصدی را کسب کرد. در این گروه شرکت داده‌گستر عصر نوین با نماد معاملاتی «های‌وب» قرار دارد که در هفته گذشته پس از هشت ماه بازگشایی شد. سومین صنعت با بازدهی منفی نیز گروه وسایل ارتباطی است که در این مدت رشد منفی 7 /3 درصد داشته است. این گروه شامل تک‌سهم پارس الکتریک است که در این مدت نوسانات زیادی را تجربه کرده است. البته مقایسه صنایع بورسی که عملکرد مثبت داشته‌اند در مقابل آنهایی که عملکرد منفی داشته‌اند نشان می‌دهد که جو بازار به صورتی بوده است که عموماً شرکت‌ها با بازدهی بالایی روبه‌رو بوده‌اند که این جو حتی بر شرکت‌های با عملکرد ضعیف نیز تاثیر گذاشته و از شدت بازدهی منفی آنها کاسته است.
گروه بانکی در ابهام
یکی از گروه‌هایی که در پنج ماه نخست سال جاری بازدهی قابل توجهی نداشته است، گروه بانکی است که در این مدت شاخص آن 8 /5 درصد مثبت بوده که به دلیل عدم بازگشایی نمادهای این گروه بوده است. در گروه بانکی با وجود گذشت یک ماه از مهلت برگزاری مجامع، ۱۲ بانک تاکنون صورت مالی خود در سال ۹۶ را منتشر نکرده‌اند و فقط شش بانک مجوز برگزاری مجمع عمومی سالانه را از بانک مرکزی دریافت کرده‌اند. از مجموع ۱۹ بانک و دو موسسه اعتباری بورسی، تا این لحظه هیچ بانکی به غیر از بانک انصار مجمع عمومی خود را برگزار نکرده است. البته مجمع عمومی بانک انصار هم بدون هیچ‌گونه تصمیم‌گیری خاصی برگزار شد و پایان یافت. از طرف دیگر، تاکنون بانک‌های حکمت ایرانیان، سامان، پاسارگاد، دی، شهر، قرض‌الحسنه رسالت، مهر اقتصاد، اقتصاد نوین، سرمایه، ایران زمین، موسسه اعتباری کوثر و موسسه اعتباری ملل صورت مالی حسابرسی‌شده سال ۹۶ را آماده و منتشر نکرده‌اند و به تبع آن نمی‌توانند مجمع عمومی را برگزار کنند. در این بین، بانک‌های سینا و کارآفرین صورت مالی حسابرسی‌شده سال ۹۶ را منتشر کرده‌اند اما هنوز مجوز برگزاری مجمع عمومی را از بانک مرکزی دریافت نکرده‌اند.
