خودترمیمی

  زینب موسوی: «دولت اگر بخواهد در جنگ اقتصادی پیروز شود باید به ترمیم تیم اقتصادی اقدام کند»؛ این اظهارنظر محمدجعفر منتظری دادستان کل کشور درباره راه حل خروج ایران از بحران‌های احتمالی پس از بازگشت تحریم‌هاست. او خطاب به حسن روحانی رئیس‌جمهور تاکید کرده که نسبت به بازنگری و ترمیم تیم اقتصادی خود با توجه به شرایط جنگ اقتصادی اقدام کند.

شاید یکی از مهم‌ترین دلایلی که این روزها اغلب افراد، از مسوولان گرفته تا عامه مردم به اظهارنظر در حوزه‌های تخصصی و غیرتخصصی به ویژه مشکلات اقتصادی می‌پردازند آن است که این مشکلات حالا اثرات ملموس خود را در معیشت عموم نشان می‌دهد. با این حال شاید در مقایسه با آنچه این روزها ایران را از منظر اقتصادی تهدید می‌کند، موضوعی فرعی باشد.

آنچه از میانه اظهارنظرهای منتقدانه مردم، کارشناسان و برخی مسوولان قابل بررسی است، توجه به بازخوردهای اجتماعی منفی ناشی از نارسایی‌های موجود در سیستم اقتصادی کشور است؛ بازخوردهایی که بیش از همه کارآمدی دولت در حوزه اقتصادی را زیر سوال می‌برد و بر اصلاح کارآمدی و کارایی دولت از طریق ترمیم کابینه، به عنوان مهم‌ترین راه می‌نگرد.

در همین راستا، بسیاری بر این باورند که گستردگی مشکلات اقتصادی و تبدیل شدن این موضوع به عنوان اصلی‌ترین چالش بحران‌زای ایران، طی یک سال گذشته، از سرمایه اجتماعی دولت حسن روحانی کاسته است.

حال سوال این است که دولت‌ها در تجربه‌های خود چگونه با این پدیده مقابله کرده‌اند؟ تجربه نشان می‌دهد دولت‌های مدرن از آنجا که به سرمایه اجتماعی به عنوان نوعی علاج برای همه مشکلات می‌نگرند، هر زمان با کاهش محبوبیت و سرمایه اجتماعی روبه‌رو شده‌اند، دست به خودترمیمی زده و آرایش مهره‌های خود را در کابینه تغییر داده‌اند؛ فارغ از آنکه این کاهش سرمایه اجتماعی ناشی از عملکرد وزیران و کارگزاران دولت بوده یا تحت تاثیر فضای تبلیغی و رسانه‌ای رقیبان یا آنکه منتج به نتیجه مطلوب شده یا خیر.

در موضوع ایران امروز هرچند نمی‌توان ضرورت ترمیم تیم اقتصادی دولت را که در دوران ریاست‌جمهوری حسن روحانی همواره یکی از اصلی‌ترین نقاط انتقاد به عملکرد اجرایی او بوده، نادیده گرفت اما به نظر می‌رسد تنها نباید حل معضلات اقتصادی در شرایط امروز کشور را درترمیم کابینه جست. در پرونده حاضر، به بررسی این موضوع پرداخته‌ایم؛ آنکه در شرایطی که جنگ اقتصادی خوانده می‌شود، ترمیم کابینه و تیم اقتصادی دولت تا چه اندازه ضروری است و اگر این موضوع برای عبور از بحران اقتصادی لازم است، کدام بخش‌های تیم اقتصادی، برای کارآمدتر شدن دولت، نیازمند ترمیم یا تغییر هستند؟