شیر یا خط

 رضا طهماسبی: یک هفته تا روز تعیین تکلیف ادامه مسیر ایالات‌متحده در توافق هسته‌ای با ایران بیشتر باقی نمانده است. دونالد ترامپ، رئیس‌جمهور آمریکا، باید تا روز 22 اردیبهشت‌ماه، 12 ماه می، تداوم تعلیق تحریم‌های کنگره علیه ایران را به مدت شش ماه دیگر امضا کند یا آن‌طور که نشان داده از امضای آن سر باز زند و راه خروج یک‌طرفه از توافقی را در پیش بگیرد که آن را احمقانه می‌داند. با این حال خروج از توافق بعید است برای آمریکا عایدی خاصی داشته باشد؛ در عین اینکه حتماً هزینه‌های سیاسی هم در عرصه داخلی و هم در حوزه بین‌الملل برای ایالات‌متحده دربر دارد. با این حال ترامپ ممکن است برای نشان دادن چهره خشمگین، مصمم و البته غیرقابل‌پیش‌بینی خودش، دست به این کار بزند.

با این حال او غیرقابل‌پیش‌بینی است و در حال حاضر هدف پرسروصداتری در تیررس دارد. توافق با کره شمالی و رهبر دیکتاتور این کشور، که ناگهان از این‌رو به آن‌رو شده است، احتمالاً برای ترامپ وسوسه‌برانگیزتر است. او می‌خواهد به کره شمالی، حداقل لب مرزش، برود و با کیم جونگ اون دیدار کند؛ برای رئیس‌جمهور آمریکا لحظه دست دادن با رهبر کره شمالی تصویری تاریخی و به یاد ماندنی است. احتمالاً او حاضر شده است برای جلب ‌نظر اون و کشاندنش به پای امضای توافق‌نامه، تعهدش به قراردادها را نشان دهد و ماندن در برجام می‌تواند یک نشانه از این تعهد باشد. نشانه اینکه جان بولتون، که دائماً از لزوم خروج آمریکا از برجام سخن‌پراکنی می‌کرد، حالا می‌گوید ترامپ هنوز درباره خروج از برجام تصمیم نگرفته است.

احتمال ماندن یا رفتن آمریکا از برجام تقریباً به یک اندازه است، چون درباره هیچ‌کدام نشانه محکمی وجود ندارد. انگار که سکه‌ای بالا افتاده و در حال چرخ‌زدن به دور خودش است... تا بچرخد و پایین بیاید، احتمال اینکه شیر باشد یا خط، نصف‌نصف است. با این حال شیر آمدن یا خط آمدن برای اقتصاد ایران می‌تواند تفاوت‌های زیادی داشته باشد. تحریم‌ها در هر صورت از طرف آمریکا اعمال می‌شود و فشارها ادامه دارد، اما لغو برجام می‌تواند از نظر روانی، و البته اجرایی، فشار زیادتری به اقتصاد ایران و شرکایش وارد کند؛ آن هم در زمانه عسرت کارآفرینان.