تله فساد

 مرضیه محمودی: پارلمان ایتالیا در سال 1993 تحقیقی درباره دلایل شیوع فساد مالی انجام داده بود. نتایج آن نشان می‌داد اعتقاد به اینکه دیگران هم مرتکب فساد مالی می‌شوند اصلی‌ترین عامل در جهت شیوع فساد مالی است. این همان نکته‌ای است که محمود صادقی، نماینده مجلس هم در نطق خود در مجلس بر آن تاکید کرد و از گرفتاری ایران در تله فساد گفت. نماینده تهران در نطق جنجالی خود گفته بود بعضی همکاران می‌گویند «فایده ندارد» اگر به فاسدها دست بزنیم کارها می‌خوابد. دچار «تله فساد» شده‌ایم. فساد، فساد می‌آورد همانند «تله فقر» که فقر، فقر می‌آورد. صادقی در این نطق بر خاصیت مسری بودن فساد تاکید کرده بود و اینکه اراده جدی در مجلس برای برخورد با مفسدان اقتصادی وجود ندارد. او گله کرده بود که چرا با مفسدان همکاری می‌کنیم و از افشای نام بدهکاران کلان هراس داریم؟ بدهکارانی که به گفته او 130 هزار میلیارد تومان بدهی معوقه بانکی دست آنان است و نمایندگان به‌‌رغم داشتن اسامی، نام آنها را افشا نمی‌کنند. شفافیت، آن چیزی است که محمود صادقی در این نطق بر آن تاکید دارد. نسخه‌ای که هم او برای حل مشکل فساد در ایران می‌پیچد و هم دیگر مسوولان. نسخه‌ای که مشکل فساد را در بسیاری از کشورها درمان کرده اما در ایران عزمی برای   آن دیده نمی‌شود. حمیدرضا شرکا در گفت‌وگو با هفته‌نامه تجارت فردا1 گفته بود «ماهاتیر محمد، نخست‌وزیر پیشین مالزی، حدود 15 سال پیش ظرف شش ماه دولت مالزی را الکترونیک کرد. ما سال‌هاست از دولت الکترونیک صحبت می‌کنیم، اما همچنان درجا می‌زنیم. چرا؟ چون عده‌ای در این ارتباط رودررو منافعی دارند و نمی‌خواهند آن را کاهش دهند. یا کشور افغانستان که در همسایگی ما، سازمان مبارزه با فساد ایجاد کرده و چند وقت پیش برای 150 نفر از کارکنان شهرداری کابل پرونده تشکیل داده و از کار اخراج‌شان کرد. اما هزینه فساد در کشور ما آنقدر پایین آمده که کسی نسبت به عواقب کاری که انجام می‌دهد، نگران نیست.» اما تنها هزینه پایین فساد، عامل شیوع آن نیست. محمود صادقی می‌گوید خیراندیشی و مصلحت‌اندیشی‌ها گاه مانع برخورد نمایندگان با مفسدان می‌شود. دغدغه حضور در دوره‌های بعدی مجلس یا به خطر افتادن برخی از منافع مانعی جدی برای مقابله با فساد است. اما راه مقابله با این فساد چیست؟ فسادی که به گواه برخی از آمارها به ازای هر یک دلار ارزش ایجاد شده توام با فساد، 67 /1 دلار هزینه بر اقتصاد تحمیل می‌کند و هر یک درصد افزایش در سطح فساد، رشد اقتصادی را حدود 72 /0 درصد کاهش می‌دهد. فرخ قبادی، مترجم کتاب «تبهکاران اقتصادی» در گفت‌وگو با تجارت فردا2 در پیشنهاد راهی برای مقابله با فساد گفته بود: اگر فرهنگ فساد فراگیر باشد، تغییر قوانین به خودی خود برای اصلاح امور کفایت نخواهد کرد. در این شرایط اصلاح‌طلبان با دیوار بلندی از مقاومت روبه‌رو می‌شوند که سنگ و ملاط آن را خود مجریان قانون تشکیل می‌دهند. در کشورهایی که وجدان عمومی جامعه، فساد و رشوه‌خواری را امری غیرعادی تلقی نمی‌کند، نه‌تنها چماق مقابله با خلافکاران باید سنگین‌تر و هویج آن شیرین‌تر باشد، بلکه تلاش برای اصلاحات فرهنگی نیز باید به گونه‌ای جدی در دستور کار قرار گیرد.