بیم آتیه

 فاطمه شیرزادی: رواج زندگی مدرن یا دست‌کم پایان یافتن زندگی سنتی در ایران تحولات بسیاری به همراه داشته و به اقتضای این تحولات، رفتار اقتصادی مردم نیز تغییر کرده است. یکی از این اقتضائات تغییر در نحوه مواجهه افراد با نگرانی از آینده و مشکلات مالی است که در دوران بیماری و سالمندی افراد را تهدید می‌کند. تا همین چند دهه پیش فرزندان عصای دست والدین لقب می‌گرفتند و افراد علاوه بر پس‌انداز به شیوه‌های سنتی و تمرکز بر خرید دارایی‌های واقعی، به نوعی با بزرگ کردن فرزند، نگرانی از روزگار پیری و ناتوانی‌های جسمی و مالی این دوران را از خود دور می‌کردند، امروز کمتر کسی با چنین توقعاتی فرزندپروری می‌کند، شیوه‌های سنتی پس‌انداز و خرید دارایی‌های واقعی نیز کم‌کم با گرایش به بازارهای مالی جایگزین می‌شوند. بیمه‌های مختلفی که مردم برای رفع نگرانی از مسائل دوران بیماری و سالمندی به آن تکیه می‌کنند، یکی از این جایگزین‌هاست. البته در کشور ما بیمه‌های زندگی و بیمه عمر کمتر از بعضی از انواع دیگر بیمه طرفدار دارد. بیمه عمر در ایران بیشتر به عنوان اندوخته‌ای شناخته می‌شود که با مرگ فرد، مانند ودیعه‌ای به خانواده‌اش تعلق می‌گیرد. شاید همین تصور نه‌چندان درست و نبود شناخت کامل از بیمه‌های زندگی و بیمه عمر یکی از عوامل استقبال اندک ایرانیان از این بیمه باشد. اما عوامل اصلی این موضوع چیست؟ محمد وصال، استادیار دانشکده مدیریت و اقتصاد دانشگاه صنعتی شریف، نظام بازنشستگی سخاوتمندانه و تورم بالا را از عوامل رواج نیافتن بیمه عمر در ایران می‌داند. او در گفت‌وگویی با تجارت فردا همچنین «قوانین محدودکننده بیمه مرکزی» را از دیگر موانع رواج بیمه عمر در کشورمان ذکر می‌کند و معتقد است شاید همه این قوانین ضروری نباشد و حتی به منزله مداخله بیش از حد قلمداد شود.

اما حال که رئیس کل بیمه مرکزی از افزایش اقبال مردم به بیمه‌های عمر خبر داده، این پرسش مطرح می‌شود که چه عامل یا عواملی تغییر کرده که به این افزایش استقبال منجر شده است؟ عبدالناصر همتی، رئیس کل بیمه مرکزی، اعلام کرده است: «شرکت‌های بیمه در نیمه اول امسال با فروش ۲۲ هزار میلیارد ریال بیمه عمر رشد ۳۵درصدی این بیمه‌نامه را در شش‌ماهه اول نسبت به شش‌ماهه مشابه در سال گذشته تجربه کردند.» اما اخیراً چه تحولاتی در اقتصاد ایران و بیمه‌های عمر ایجاد شده که رشد این بیمه‌ها را به دنبال داشته است؟ آیا در نیمه نخست امسال سیاست جدیدی اجرا شده که در این رشد تاثیر داشته است؟ چقدر می‌توان به تداوم این رشد و ادامه روند صعودی در این بازار امیدوار بود؟ اساساً افزایش فروش شرکت‌های بیمه در بخش بیمه عمر چه پیامی برای بازار بیمه دارد؟ شرکت‌های بیمه باید با ذخایر حاصل از بیمه‌های زندگی در بخش‌های مناسب اقتصادی سرمایه‌گذاری کنند تا در آینده با مشکلاتی مشابه مسائل صندوق‌های بازنشستگی مواجه نشوند، اما آیا این شرکت‌ها سرمایه‌گذاری مناسبی دارند و در آینده خواهند توانست به تعهدات خود عمل کنند؟