دولت مراقب گرانی‌ها باشد
نقد سیاست‌های اقتصادی دولت در گفت و گو با دری نجف آبادی
آیت‌الله قربانعلی دری نجف‌آبادی می‌گوید: انتظار است که دولت با تک‌نرخی کردن ارز جلوی رانت‌های ناشی از دو نرخی بودن را بگیرد. وقتی حادثه‌ای شبیه نوسان بازارهای سکه و ارز به وجود می‌آید مردم انتظار دارند مسوولان حواسشان جمع باشد و اجازه ندهند میلیارد‌‌ها پول به جیب عده‌ای گرگ گرسنه برود.
آیت‌الله قربانعلی دری نجف‌آبادی از جمله روحانیون آگاه به مسائل اقتصادی است که گاه و بیگاه لب به انتقاد از سیاست‌های اقتصادی دولت می‌گشاید. او در حال حاضر امام جمعه مردم اراک است اما پیش ازاین، داستان کل کشور، وزیر اطلاعات و در چند دوره، نماینده مجلس شورای اسلامی بوده است. آقای دری نجف‌آبادی چیزی حدود 10 سال ریاست کمیسیون برنامه و بودجه مجلس را برعهده داشت و درحال حاضر در مجمع تشخیص مصلحت نظام عضویت دارد.
♦♦♦
حتما از گرانی‌ها و وضعیت قیمت‌ها در بازار آگاه هستید. در خطبه‌های نماز جمعه به این مسائل اشاره می‌کنید؟
من اهل نقد هستم اما از تخریب دوری می کنم. خطبه‌های نماز جمعه جای نظرهای شخصی نیست بنابراین تا آن جا که مصلحت نظام وکشور ایجاب کند، هم نقد می‌کنیم وهم دفاع. سخن گفتن از تورم و گرفتاری‌های مردم و توجه دولت را به این نکته جلب کردن که گرفتاری‌ها دارد از توان مردم خارج می‌شود و فشار زیادی بر خانواده‌های تنگدست می‌آورد لازم و ضروری است. اما درهمین موضوع هم باید جانب عدالت حفظ شود. به این جهت که حرف عالم دینی و حرف امام جمعه باید مستند و مبتنی بر دلیل و مدرک باشد. من همیشه به آمارهای دولت هم تکیه دارم و نمی‌خواهم سخنی که بر زبان می آورم، یک طرفه و برخلاف سیره مومنان باشد. البته این به این معنی نیست که به حرف مردمی که سفره دل خود را برای امام جمعه باز کرده‌اند بی توجه هستم اما به مصداق عدالت بزرگان دین، نمی‌خواهم یک طرفه قضاوت کنم. لذا روزی که احساس می کنم مردم زیر بار تورم کمر خم کرده‌اند، نگاهی به مستندات دولت می اندازم و بعد تصمیم می گیرم در نماز جمعه یا در جمع مردم و خبرنگاران نسبت به مشکلات جامعه تذکر بدهم.
اخیراً انتقادهای مراجع نسبت به گرانی کالاها و عملکرد دولت افزایش پیدا کرده است. فکر می‌کنید دلیل هم‌زمانی انتقاد مراجع عظام به سیاست‌های دولت چیست؟ براساس آمار و ارقام، آیا وضعیت اقتصادی کشور را نگران‌کننده می‌دانید؟
مراجع اهل حمله به این دولت و آن دولت نیستند. مراجع و علما هرگاه احساس کنند که باید به سیاست‌های دولت نقد کنند، بدون اهداف سیاسی نقد می‌کنند. دلیل این که نقدها همزمان می‌شود، حتما اتفاقی است وهیچ برنامه‌ای پشت آن نیست. وضعیت اقتصاد کشور در ذات خود هیچ بحرانی ندارد. اما باید گفت بخش‌هایی از کشور با مشکلاتی مواجه است که درایت و تمهید بیشتر مدیران کشور را طلب می‌کند. حوزه قیمت‌ها و تورم یکی از این بخش‌ها است که نیاز دارد توجه بیشتری به آن داشته باشند. درکنار رسیدگی به کار مردم و پاسخ‌گویی به مسائل مذهبی منطقه، مطالعه در حوزه اقتصاد یکی از علایق من است واعتقاد دارم دراین زمینه هم ضعف زیادی در مدیریت کشور وجود دارد. درحقیقت برخی عزیزان در دولت، بی‌آنکه به تجربیات گذشته کشور توجه کنند، سعی در ابداع برخی روش‌های جدید دارند که این روش‌ها بعضا در کشور مشکل‌ساز شده است. تجربه نظام بانکی بیش از دو دهه پیش روی مسوولان قرار داشت اما دولت به آن بی‌توجهی کرد و نقدینگی را در جامعه رواج داد. در حالی که کارشناسان بارها هشدار دادند که خلق پول و نقدینگی در جامعه تلاطم ایجاد می‌کند اما به این هشدار بی‌توجهی شد. بازی سکه و ارز بازی کوچکی نبود که راه افتاد و خیلی‌ها از آن بهره بردند و خیلی‌ها که بیشتر مردم بودند، از این بازی ضربه خوردند. دشمن هم از این بازی بهره‌ای برد و خواست نشان بدهد که مدیریت از دست دولت وبانک مرکزی خارج شده اما در هر صورت غائله به پایان رسید. صحبت ما این است که می‌توانیم کاری کنیم که این نوع مشکلات به حداقل برسد. تحریم‌ها، فشارها و توطئه‌های دشمنان وجود دارد، اما بعضی‌ها به این مسائل دامن می‌زنند، همه باید هوشیار باشند که بحران به وجود نیاید. می‌خواهم بگویم دولت در حال حاضر با کمبود ارز و ریال مواجه نیست. درست است که تحریم شده‌ایم اما مشکلی برای تامین ارز نداریم. ذخایر ما قابل توجه است اما متأسفانه دچار مشکل هستیم و نمی‌توانیم به شکل مناسب ارز و ریال را به تولید اختصاص دهیم. من واقعا به این رویه اعتراض کردم. گفتم چرا ارز کشور باید خرج واردات وسایل بازی وعروسک باربی وانگور اسپانیایی شود؟ گفتند چرا گفته‌ای؟ گفتم خوب کرده‌ام که گفته‌ام مگر اشتباه گفته‌ام؟ ما هرچه ضربه خورده‌ایم، از این بوده که برخی حرف‌های غیرمستند زده‌اند و هیچ‌کس نگفته سند حرف‌هایت کو؟ فساد و رانت‌خواری مگر وجود ندارد؟ اینها هست و اگر فردی معتقد بود نیست، حتما باید حواسش را به اشتباهش جمع کرد. هرکجا رانت و صف و کمبود و مدیریت بد وجود داشته باشد، فساد هم هست بنابراین اگر وزیر اطلاعات فعلی هم بیاید از پشت بلندگو نام افراد اندک سود جو را ببرد یا نام گرگ‌های همیشه گرسنه را اعلام کند، چیزی حل نمی‌شود. باید به فکر حل وفصل ریشه‌ای مسائل بود.
اینها کاملاً درست است اما وقتی از جمع کوچکی صحبت می‌کنید که می‌توانند بازی راه بیندازند و سودهای کلان ببرند، با توجه به اطلاع شما ناخودآگاه یاد گروه‌هایی می‌افتیم که به صورت مافیایی عمل می‌کنند و...
همیشه در کنار گردش پول و سرمایه عده‌ای از افراد وجود دارند که از این جریان سوءاستفاده می‌کنند. اصلاً نظر من گروه مشخص و شناسنامه‌دار نیست. نظر من انگل‌هایی هستند که در سایه اقتصادهای رانتیر خون می‌مکند و بزرگ می‌شوند. به همین دلیل است که وقتی اتفاقاتی نظیر نوسان‌های سکه وارز اتفاق می‌افتد، انتظار است که دولت با تک‌نرخی کردن ارز جلوی رانت‌های ناشی از دو نرخی بودن را بگیرد. وقتی حادثه‌ای شبیه نوسان بازارهای سکه و ارز به وجود می‌آید مردم انتظار دارند مسوولان حواسشان جمع باشد و اجازه ندهند میلیارد‌‌ها پول به جیب عده‌ای گرگ گرسنه برود و در کنارش طبقات و قشر ضعیف فشار بیشتری را متحمل شوند.
اخیراً جهت انتقاد مراجع عظام به ضعف مدیریت در برخی بخش‌های دولت نشانه رفته است. آیا کشور با ضعف مدیریت مواجه است؟
اعتقاد من این است که در مدیریت نقدینگی ریالی و ارزی دچار ضعف هستیم. اجازه بدهید یک خاطره از دورانی تعریف کنم که واقعاً از نظر تامین منابع دچار مشکل بودیم. در جریان تصویب برنامه اول من با پیشنهاد آیت‌ا.. خامنه‌ای و حکم امام (ره) مسوول مجمع مشورتی بازسازی کل کشور شدم. در این مجمع 9 وزیر نیز عضویت داشتند در مجمع بحث‌های مهمی در مورد برنامه‌ریزی برای بازسازی کشور مطرح می‌شد و در جریان تکمیل برنامه ما از خصوصی‌سازی، آزاد‌سازی و مشارکت بخش خصوصی حمایت کردیم. آن زمان وضعیت ما از نظر تامین نیازهای ارزی به‌گونه‌ای بود که نمی‌توانستیم منابع مورد نیاز را برای تامین نیازهای اولیه برطرف کنیم. هم قیمت نفت پایین آمده بود، هم مشغول جنگ بودیم. اما می‌توانستیم از طریق افزایش صادرات، منابع جدیدی ایجاد کنیم. شرایط طوری بود که با صد میلیون دلار می شد 10 پروژه نیمه تمام را به اتمام رساند. یک بار آقای آقازاده پیش من آمد و گفت آقای دری من در وزارت نفت به شدت با کمبود منابع مواجه هستم. اگر شما کمک کنید که بتوانید 200 میلیون دلار تحت عنوان فاینانس یا بای‌بک یا در هر شکل دیگری منابع ارزی در اختیار داشته باشیم من می‌توانم 8 طرح بزرگ را به بهره‌برداری برسانم. آقازاده وعده داد که شمع پالایشگاه آبادان را روشن کند. من گفتم درود بر تو آقای آقازاده. من صد در صد به تو کمک می‌کنم، همین کار را هم کردم و چند ماه بعد پالایشگاهی که در طول سال‌ها زیر بمباران بود اول با 150 هزار بشکه تولید نفت در روز آغاز به کار کرد و بعد تا 450 هزار بشکه هم افزایش یافت. می خواهم بگویم با مدیریت ضعیف، صدها میلیارد دلار برای اداره کشور کم می آوریم اما با مدیریت قوی و با دید توسعه‌ای، با چندمیلیون دلار هم می‌توان کارهای بزرگ کرد.
