جزیره ثبات

اندونزی چهارمین کشور پرجمعیت جهان و پرجمعیت‌ترین کشور مسلمان است. این کشور بزرگ‌ترین کشور در آسیای جنوب شرقی است که حداکثر ابعاد آن از شرق به غرب حدود 5100 کیلومتر و وسعت آن از شمال به جنوب 1800 کیلومتر است. این کشور در بخش شمالی بورنئو با مالزی و در مرکز گینه نو با پاپوآ گینه نو مرز مشترک دارد. اندونزی در اواخر قرن بیستم با فقر شدید مواجه بود اما در چند دهه گذشته رشد اقتصادی قابل توجهی را تجربه کرده و فقر را کاهش داده است. این تحول نتیجه ترکیبی از عوامل از جمله پایداری سیاسی، اصلاحات اقتصادی، افزایش سرمایه‌گذاری خارجی و برنامه‌های توسعه استراتژیک است. با وجود رشد قابل توجه اقتصادی اما درآمد خانوار در این کشور چندان بالا نیست و خطر اسلام‌گرایی افراطی نیز آینده و ثبات سیاسی بزرگ‌ترین دموکراسی مسلمان جهان را تهدید می‌کند. بررسی عوامل رشد اقتصادی اندونزی می‌تواند به درک بهتر این موضوع کمک کند که این کشور چطور از تله فقر خارج شده و به کشوری رو به رشد تبدیل شد.

زمینه تاریخی

برای درک مسیر اندونزی به سوی کاهش فقر باید ابتدا چالش‌های تاریخی این کشور را شناخت. در میانه قرن بیستم اندونزی کشوری جوان بدون ثبات سیاسی بود، در توسعه اقتصادی ناکام بود و با فقر گسترده می‌جنگید. جزایر گسترده این کشور چالش‌های لجستیکی ایجاد می‌کرد و تنوع نژادی و فرهنگی مدیریت کشور را پیچیده کرده بود. اندونزی از 17500 جزیره تشکیل شده است که بیش از هفت‌هزار جزیره خالی از سکنه هستند. تقریباً سه‌چهارم مساحت اندونزی را سوماترا، کالیمانتان و غرب گینه نو دربر گرفته است. سلبس، جاوا و مولوکاس بیشتر مساحت کشور را تشکیل می‌دهند. تاریخ اندونزی بر اساس موقعیت جغرافیایی، منابع طبیعی، مهاجرت‌ها، جنگ‌ها و فتوحات، گسترش اسلام از جزیره سوماترا در قرن هفتم میلادی و تاسیس پادشاهی‌های اسلامی شکل گرفته است. با وجود پیچیدگی‌ها اما این کشور توانست از میانه قرن بیستم به سمت دموکراتیزه شدن قدم بردارد و امروزه به گفته برخی تحلیلگران بزرگ‌ترین دموکراسی مسلمان جهان است. دهه‌ها پس از استقلال اندونزی از هلند در سال 1945، این کشور با چالش‌های اقتصادی و اجتماعی مواجه شد.  اما از دهه‌های 1980 و 1990 به ویژه پس از اصلاحات اقتصادی و تغییرات سیاسی اقتصاد اندونزی شروع به رشد و پیشرفت کرد.

 پایداری سیاسی

اندونزی اغلب به عنوان بزرگ‌ترین دموکراسی مسلمان جهان شناخته می‌شود. با وجود تنوع نژادی و قومی در این کشور و تجربه سال‌های استثمار، اندونزی در دهه‌های گذشته به عنوان کشوری دموکراتیک شناخته می‌شود. یکی از عوامل حیاتی در کاهش فقر اندونزی نیز دستیابی به پایداری سیاسی بود. وقتی حکومت استبدادی رئیس‌جمهور سوهارتو در سال 1998 پایان یافت، اندونزی تحول مهمی را در حوزه سیاسی تجربه کرد. این گذار به سمت دموکراسی مسیر را برای افزایش شفافیت، پاسخگویی و شایسته‌سالاری باز کرد و محیطی مناسب برای رشد اقتصادی ایجاد کرد. ثبات سیاسی همچنین یکی از مهم‌ترین عواملی بود که اندونزی را در مسیر دموکراسی نگه داشت. این پایداری سیاسی در اندونزی در دوره‌های مختلف به شکل‌های متفاوتی تجربه شده است و دلایل متفاوتی دارد. یکی از این دلایل دموکراتیک بودن نظام سیاسی بود.

اندونزی یک کشور دموکراتیک است که انتخابات عمومی را برای انتخاب رئیس‌جمهور و مجلس نمایندگان برگزار می‌کند. انتخابات منظم و دوره‌ای به مردم این امکان را می‌دهد تا نمایندگان خود را انتخاب کرده و در فرآیند سیاست‌سازی شرکت کنند. در طول تاریخ اندونزی، انتقال قدرت از یک رئیس‌جمهور یا حکومت به دیگری به‌طور صلح‌آمیز انجام شده است. این انتقال‌ها معمولاً به شکل منظم و بدون خشونت انجام گرفته و از ایجاد ناسازگاری‌های سیاسی جلوگیری کرده است. حضور احزاب گوناگون نیز به این روند کمک کرده است. اندونزی دارای یک سیستم چندحزبی است که به احزاب مختلف اجازه می‌دهد تا در فرآیند سیاستگذاری شرکت کنند. این تنوع سیاسی به مردم انتخاب‌های بیشتری می‌دهد. در دهه‌های اخیر، اندونزی اصلاحات سیاسی اساسی را نیز اجرا کرده است تا به افزایش شفافیت، پاسخگویی به مردم و اصلاحات در نظام قضایی و اداری کمک کند.

اندونزی به‌طور منظم انتخابات رقابتی ملی و محلی برگزار می‌کند که باعث می‌شود این کشور به عنوان یک مورد موفق از یک دموکراسی مسلمان باثبات مورد ستایش قرار گیرد. با وجود این افزایش و بی‌ثبات‌سازی اسلام‌گرایی در سال‌های اخیر محققان را به بررسی مجدد دموکراسی اندونزی وا داشته است.

رشد اقتصادی

رشد اقتصادی اندونزی در دهه‌های اخیر بسیار چشمگیر و مثبت بوده و این کشور تبدیل به یکی از بزرگ‌ترین اقتصادهای جهان شده است. این رشد اقتصادی نتیجه‌ای از ترکیبی از عوامل متعدد و استراتژی‌های اقتصادی موفق است. یکی از مهم‌ترین این عوامل اصلاحات اقتصادی بود.

اندونزی اصلاحات اقتصادی گسترده‌ای را اجرا کرده است. این اصلاحات شامل خصوصی‌سازی بخش‌هایی از صنعت، کاهش تعرفه‌ها و موانع تجاری، بهبود محیط کسب‌وکار و ترویج سرمایه‌گذاری خارجی می‌شود. این اصلاحات به کشور امکانات لازم برای جذب سرمایه‌گذاری خارجی و توسعه صنایع مختلف را فراهم کرده است. این اصلاحات اقتصادی که در برخی موارد به عنوان «اصلاحات شریف» نیز شناخته می‌شوند موجب رشد اقتصاد اندونزی شده‌اند.

یکی از اصلی‌ترین اقدامات اندونزی در اصلاحات اقتصادی، خصوصی‌سازی بخش‌های دولتی اقتصادی بوده است. این روند شامل فروش یا انتقال به مدیریت خصوصی بخش‌های مختلف مانند بانک‌ها، شرکت‌های نفتی، و زیرساخت‌های حمل‌ونقل می‌شود. اندونزی سیاست‌هایی را اجرا کرده تا تعرفه‌ها و موانع تجاری را کاهش دهد و تجارت بین‌المللی را تشویق کند. این اقدامات باعث افزایش صادرات و واردات شده و به تنوع اقتصادی کشور کمک کرده است. ترویج سرمایه‌گذاری خارجی هم یکی از عوامل تاثیرگذار در رشد اقتصادی اندونزی است. این کشور سیاست‌هایی را اجرا کرده تا سرمایه‌گذاری خارجی را تسهیل و تشویق کند. این سیاست‌ها شامل ارائه تسهیلات مالی به سرمایه‌گذاران خارجی، تسهیلات ویژه برای پروژه‌های خارجی و حفاظت از حقوق مالکیت معنوی سرمایه‌گذاران خارجی می‌شود. اندونزی اقداماتی را هم در زمینه اصلاحات مالی و بانکی انجام داده است تا بانک‌ها و موسسات مالی را بهبود دهد و پایداری مالی کشور را تقویت کند. ترویج کسب‌وکارهای کوچک و متوسط نیز بخشی از این اصلاحات اقتصادی بوده است. اندونزی تلاش کرده است تا کسب‌وکارهای کوچک و متوسط را تشویق و پشتیبانی کند. این اقدامات به ایجاد اشتغال و تنوع اقتصادی منجر شده و به کاهش فقر کمک کرده است. این کشور سیاست‌هایی را هم به منظور افزایش سطح اشتغال و بهبود وضعیت کارگران اجرا کرده است. توسعه زیرساخت‌های حمل‌ونقل مانند جاده‌ها، بنادر، و فرودگاه‌ها به بهبود نقل‌وانتقال کالا و افراد و نیز توسعه اقتصادی کشور کمک کرده است. اصلاحات اقتصادی اندونزی به منظور تسریع در توسعه اقتصادی، جلب سرمایه‌گذاری، و کاهش فقر و توسعه پایدار انجام شده و به کشور کمک کرده‌اند تا به یکی از بزرگ‌ترین اقتصادهای جهان تبدیل شود.

 صنعت گردشگری یکی از دلایل رشد اندونزی است.

این کشور به دلیل زیبایی طبیعی، تاریخی و فرهنگی خود به عنوان یک مقصد گردشگری معروف است. جذب گردشگران از سراسر جهان به مناطقی مانند بالی و جاوا به ایجاد درآمد و ایجاد اشتغال در کشور کمک کرده است.

اما در راستای رسیدن به یکی از قطب‌های مهم گردشگری در جهان، اندونزی تلاش فراوانی کرده است. شکوفایی صنعت گردشگری در اندونزی به دلایل متعددی برمی‌گردد.

اندونزی دارای یک طبیعت بکر و زیبا با جزایر، سواحل، کوه‌ها، جنگل‌ها، و پارک‌های ملی فراوان است. این مناظر طبیعی به همراه تاریخ و فرهنگ غنی کشور، گردشگران را جذب می‌کنند.

اندونزی همچنین دارای تنوع فرهنگی غنی با بیش از 300 گروه قومی و بیش از 700 زبان محلی است. این تنوع فرهنگی باعث جذب گردشگران جهانی به تجربه‌های متنوع در زمینه آداب و رسوم، هنر، موسیقی، و غذا می‌شود.

اندونزی همچنین دارای جاذبه‌های تاریخی و مذهبی بسیاری است که جذابیت زیادی برای گردشگران دارند. بناهای تاریخی معروف مانند بروبودور و پرامبانان تماشاگران زیادی را جذب می‌کنند.

این کشور همچنین دارای پارک‌های ملی فراوان و مناطق حفاظت‌شده‌ای است که حیات وحش غنی و گوناگونی را در خود جای داده‌اند. این پارک‌ها با برخورداری از حیوانات و گیاهان وحشی بر جذابیت اندونزی می‌افزایند. در کنار همه اینها اندونزی در توسعه صنعت گردشگری با سازمان‌ها و شرکت‌های بین‌المللی هم همکاری می‌کند. این همکاری‌ها به ترویج و تبلیغ گردشگری اندونزی به عنوان مقصد جذاب کمک می‌کند. سیاست‌های فراگیر دولت برای توسعه صنعت گردشگری شامل افزایش تسهیلات و خدمات برای گردشگران خارجی، تبلیغات فراوان در داخل و خارج از کشور و تسهیلات ویژه برای شرکت‌های گردشگری و هتل‌ها می‌شود.

اندونزی برای شهروندان بسیاری از کشورها معافیت از ویزا ارائه می‌دهد، که مسوولیت‌های مربوط به ورود به کشور را تسهیل می‌کند و جذابیت کشور را برای گردشگران افزایش می‌دهد.

این عوامل به ترکیب خاصی از جذابیت‌های طبیعی، فرهنگی، تاریخی، و مذهبی اندونزی افزوده شده و باعث شکوفایی صنعت گردشگری در این کشور شده است.

رشد اقتصادی اندونزی البته عوامل دیگری هم دارد. از جمله این عوامل معدن‌ها و منابع طبیعی، توسعه زیرساخت‌ها و تنوع اقتصادی است.

اندونزی دارای منابع طبیعی غنی از جمله زغال‌سنگ، نفت، گاز طبیعی، و فلزات قابل استخراج مانند طلا و مس است. استخراج و صادرات این منابع به توسعه اقتصادی کشور کمک کرده است.

سرمایه‌گذاری در زیرساخت‌های حمل‌ونقل مانند جاده‌ها، بنادر، و فرودگاه‌ها به بهبود نقل و انتقال کالا و افراد در سراسر کشور کمک کرده است. این توسعه زیرساخت‌ها به مناطق روستایی امکان دسترسی به بازارها و فرصت‌های اقتصادی بیشتری را می‌دهد.

اندونزی با تنوع اقتصادی خود از طریق صنایع مختلف از جمله کشاورزی، معدن، صنعت، خدمات مالی و گردشگری منابع درآمد تولید می‌کند، که به این کشور پیشرفت و رشد پایدار می‌بخشد.

در کل، رشد اقتصادی اندونزی یکی از موفق‌ترین نمونه‌های توسعه در منطقه جنوب‌شرق آسیا و جهان به شمار می‌آید. این رشد از مدیریت مناسب اقتصادی و سیاست‌های استراتژیک کشور ناشی شده است و انتظار می‌رود که ادامه داشته باشد.

هرچند اندونزی در مسیر رشد اقتصادی راه طولانی را طی کرده اما برای رسیدن به امنیت اقتصادی مسیری نه‌چندان ساده در پیش دارد.

راه‌های رسیدن به امنیت اقتصادی

اندونزی پیشرفت چشمگیری در کاهش فقر داشته و فقر شدید اساساً در این کشور ریشه‌کن شده است. اما بسیاری از دشواری‌ها همچنان برای مردم این کشور برقرار است.

کشاورزی و خدمات با ارزش افزوده پایین، مهم‌ترین محرک‌های کاهش فقر باقی مانده‌اند اما مشاغلی با مهارت بالا در اندونزی کمیاب هستند و مسیرهای امنیت اقتصادی را محدود می‌کنند.

مهاجرت کم به شهرها دستاوردهای بهره‌وری را محدود می‌کند، زیرا کارگران کمتری می‌توانند از مزیت‌های مثبت تراکم استفاده کنند. بسیاری از زنان به دلیل هنجارهای فرهنگی و مسوولیت‌های مراقبت در منزل از نیروی کار کنار گذاشته شدند، در نتیجه فرصت‌های معیشتی برای خانوارها محدود شده است.

بیش از یک‌سوم اندونزیایی‌ها از نظر اقتصادی ناامن هستند. آنها می‌توانند در اثر شوکی مانند کووید 19 یا بلایای طبیعی که فراوانی و شدت آنها به دلیل تغییرات آب‌وهوایی افزایش می‌یابد، به سمت فقر کشیده شوند.

در مسیر رسیدن به درآمدهای بالا، سیاست‌های کاهش فقر اندونزی باید از طریق رویکردی چندجانبه گسترش یابد. ایجاد فرصت‌های بهتر، محافظت از خانواده‌ها در برابر فقر، و تمرکز منابع مالی بر سرمایه‌گذاری‌های حامی فقرا از آن جمله است. ترکیبی از کمک‌های اجتماعی، بیمه اجتماعی و سرمایه‌گذاری‌های زیرساختی مقاوم می‌تواند به دور نگه داشتن خانوارها از فقر کمک کند.

خطر اسلام‌گرایی افراطی

در کنار رشد و پیشرفت این کشور شرق آسیایی اما خطری بزرگ در کمین است که امنیت آن را تهدید می‌کند.

اندونزی یک کشور با جمعیت بسیار بزرگ و تنوع فرهنگی و مذهبی بالاست و به عنوان یک کشور با جمعیت اغلب مسلمان، مسائل مرتبط با اسلام، از جمله اسلام‌گرایی افراطی، دارای اهمیت ویژه‌ای است. این مسائل به شکل‌های مختلفی می‌توانند بر این کشور تاثیر داشته باشند.

اندونزی تجربه‌های مختلفی از جریان‌های اسلامی افراطی داشته است. این گروه‌ها ممکن است به اندازه‌ای تلاش کنند تا ایدئولوژی‌های افراطی و خشونت‌آمیز خود را پخش کنند که به امنیت و استقرار اجتماعی کشور آسیب بزند.

تنوع فرهنگی و مذهبی در اندونزی می‌تواند به تعارض‌های اجتماعی و مذهبی منجر شود. اسلام یکی از مذاهب اصلی در اندونزی است، اما در این کشور مذاهب دیگری نیز وجود دارد. اندونزی تلاش می‌کند تا تعادل و تعامل مذهبی را حفظ کند، اما اختلافات ممکن است به تنش‌های اجتماعی منجر شود.

برخی از جریان‌های اسلامی افراطی در اندونزی ممکن است تحت تاثیر جریان‌های خارجی همچون داعش قرار بگیرند و ایدئولوژی‌های ترویجی افراطی را پذیرفته و انتشار دهند.

اندونزی به عنوان کشوری پرجمعیت جایگاه خاصی در منطقه جنوب شرق آسیا دارد و هرگونه نفوذ اسلام‌گرایی افراطی در این کشور می‌تواند به امنیت منطقه‌ای و جهانی آسیب برساند و بر رشد و شکوفایی اقتصادی، سیاسی و اجتماعی این کشور تاثیر بگذارد.