بارون‌های اقتصادی

شبکه‌های حامی‌پروری مبتنی‌بر تمایز خودی و غیرخودی همواره یکی از ابزارهای حکمرانی در ایران بوده‌اند اما با آغاز تحریم‌ها، وزن و کیفیت اثرگذاری آنها بر سیاست و اقتصاد، هر دو، دستخوش تغییرات عمیق شده است.

تحریم‌ها، ساختار اقتصاد ایران را به‌طور اساسی تغییر داده ‌و با انتقال منابع از بخش‌های رسمی به بخش‌های غیررسمی، دامنه فعالیت‌های غیرقانونی و غیرمولد را گسترش داده‌اند. این اختلال‌ در سازمان اقتصاد مهم‌ترین کانالی است که کاسبان تحریم را به برندگان جدید چهارچوب جدید تعارض منافع در جامعه ایران بدل کرده است: آنها می‌توانند تحریم‌ها را دور بزنند و نفت بفروشند؛ آنها می‌توانند به‌عنوان واسطه بین بازیگران مختلف عمل کنند و منابع مالی را منتقل کنند؛ به‎طور خلاصه، آنها همان مزایایی را ارائه می‌کنند که کشور در مواجهه با یک جنگ اقتصادی به آنها نیاز دارد. تراژدی آنجاست که منافع اقتصادی و تجاری این بازیگران ذی‌نفوذ جدید با بازسازی روابط بین‌المللی و تقویت بخش‌های رسمی اقتصاد در تضاد است. البته این الگوی اقتصاد سیاسی تحریمی نشان‌دهنده یک گسست در پویایی‌های پیشین اقتصاد سیاسی ایران نیست بلکه روایت‌کننده یک چرخش راهبردی در جایگزینی شبکه‌های سنتی حامی‌پروری با «بارون‌های اقتصادی» است.