صندلی‌های خالی
بازار کار چگونه برای زنان نامهربان شد؟
عاطفه چوپان: وضعیت نامطلوب کمی و کیفی بازار کار برای زنان در ایران آثار اجتماعی و اقتصادی فراوانی را در پی دارد.
آلبر کامو جایی در کتاب طاعون می‌نویسد: «بلا مقیاس انسانی ندارد. انسان با خود می‌گوید که بلا حقیقت ندارد و خواب آشفته‌ای است که می‌گذرد. اما نمی‌گذرد و انسان‌ها هستند که از خواب آشفته‌ای به خواب آشفته دیگر دچار می‌شوند.»
در حالی که پیش از کرونا در خواب آشفته دیگری بودیم، حال با گذشت بیش از دو سال از این پاندمی آثار مخرب اقتصادی یکی پس از دیگری نمایان می‌شود. بار تامین امرارمعاش بیش از گذشته بر دوش خانوار سنگینی می‌کند و با وجود این سهم مردان و بیش از آن زنان از بازار کار آب رفته است. مشاغلی که در شرایط نامطلوب اقتصادی و گویا فقط برای ارتقای آمار طی سال‌های 93 تا 98 ایجاد شد به یک‌باره و با شروع همه‌گیری کرونا در دو سال گذشته از بین رفت و در این میان سهم زنان در از دست دادن این مشاغل بیش از مردان بود، به‌طوری که طبق آخرین آمارهای اعلام‌شده از سوی مرکز آمار ایران در زمستان 1400 سهم زنان از شغل‌های موجود در اقتصاد ایران به کمتر از 15 درصد افت کرده است. این سهم در زمستان 1397 بالای 17 درصد بود.
کارشناسان معتقدند هزینه حضور زنان در بازار کار آنقدر زیاد است که آن دسته از زنانی که با وجود همه مشکلات به ماندن در بازار کار تمایل داشتند، در نهایت عطای کار بیرون از خانه را به لقایش می‌بخشند و خانه‌نشین می‌شوند. زنانی که در شرایط نامناسب معیشتی نیاز مبرمی به حضور آنان در بازار کار احساس می‌شود، زنانی که تعدادی از آنها سرپرست خانوار هستند و این تعداد طی دو سال گذشته و با وجود همه‌گیری کرونا افزایش نیز داشته در نهایت آنقدر در بازار کار تحت فشار قرار می‌گیرند که به مشاغل غیررسمی روی می‌آورند.
قابل توجه اینکه در حالی شاهد ادامه روند کاهشی رغبت و همچنین حضور زنان در بازار کار هستیم که آمارها نشان می‌دهد حضور زنان در صندلی‌های دانشگاه همچنان روند افزایشی دارد. اما چرا در اقتصادی که در نهایت زنان نمی‌توانند سهم مناسبی از بازار کار آن داشته باشند تحصیل این افراد همچنان ادامه دارد؟ بازار کار نامهربان با زنان و عدم تعادل جنسیتی شدید در بازار کار چه پیامدهایی برای اقتصاد بیمار ایران دارد؟ و در نهایت آثار اجتماعی بازار کار نامهربان برای زنان چه خواهد بود؟
البته تاکید بر این نکته همچنان ضروری است که زمانی شرایط در بازار کار برای همه و بالطبع زنان مطلوب خواهد شد که اقتصاد مسیر توسعه را پیش گیرد. یک اقتصاد فلج نمی‌تواند چرخ بازار کار را از نظر کیفی و کمی بگرداند.
