پارادوکس افزایش جمعیت
کشور برای ازدیاد جمعیت باید چه سیاست‌هایی در پیش بگیرد؟
سیاست «فرزند کمتر زندگی بهتر» که بعد از انفجار جمعیتی در ایران بعد از جنگ هشت‌ساله مدام تبلیغ می‌شد، چند سالی است با افت جمعیت جوان و فرارسیدن میانسالی و پیش‌بینی پیری جمعیت ایران و تبعات سیاسی و اقتصادی آن تغییر کرده و ایران اکنون سیاست تشویق و ازدیاد جمعیت را در دستور کار قرار داده است. حالا حتی در بزرگراه‌ها تبلیغ فرزندآوری بیشتر می‌شود اما اجرای سیاست رشد فرزندآوری و افزایش جمعیت نیاز به حضور شاخص‌هایی شناخته‌شده دارد.
جواد حیدریان: سیاست «فرزند کمتر زندگی بهتر» که بعد از انفجار جمعیتی در ایران بعد از جنگ هشت‌ساله مدام تبلیغ می‌شد، چند سالی است با افت جمعیت جوان و فرارسیدن میانسالی و پیش‌بینی پیری جمعیت ایران و تبعات سیاسی و اقتصادی آن تغییر کرده و ایران اکنون سیاست تشویق و ازدیاد جمعیت را در دستور کار قرار داده است. حالا حتی در بزرگراه‌ها تبلیغ فرزندآوری بیشتر می‌شود اما اجرای سیاست رشد فرزندآوری و افزایش جمعیت نیاز به حضور شاخص‌هایی شناخته‌شده دارد.
انتشار فهرست بهترین کشورهای دنیا برای رشد فرزندان در سال 2020 نشان می‌دهد، ایران حتی جزو 70 کشور اول جهان هم نیست. وب‌سایت « U.S. News & World Report» لیست رده‌بندی کشورها از نظر رشد فرزندان را در سال 2020 منتشر کرده و بر اساس آن در لیست 10 کشور برتر رده‌بندی امسال، بیشتر کشورهای اسکاندیناوی و شمال اروپا دیده می‌شوند. این لیست با ارزیابی هشت شاخص برابری درآمدی، آموزش عمومی توسعه‌یافته، احترام به حقوق بشر، برابری جنسیتی، نظام مراقبت بهداشتی پیشرفته، امنیت، روابط دوستانه خانوادگی و شاخص شادی به رده‌بندی کشورها پرداخته است. 10 کشور برتر دنیا از نظر بهترین فضای رشد و تربیت برای فرزندان به ترتیب شامل دانمارک، سوئد، نروژ، کانادا، هلند، فنلاند، سوئیس، نیوزیلند، استرالیا و اتریش می‌شوند. این رده‌بندی از میان 73 کشور دنیا انجام شده و ایالات‌متحده آمریکا در این لیست در رده هجدهم قرار دارد و آخرین کشور این لیست «قزاقستان» است.
اخیراً ولادیمیر پوتین رئیس‌جمهوری روسیه، طرح‌هایی را برای تشویق مردم این کشور برای بچه‌دار شدن اعلام کرده است. میانگین نرخ زاد و ولد برای زنان روس در حال حاضر کمتر از 5 /1 بچه است و قرار است تا چهار سال آینده به 7 /1 برسد. اعلام کاهش نرخ زاد و ولد در روسیه و اعمال معافیت‌های مالیاتی برای خانواده‌هایی که فرزند بیشتری بیاورند، نشان می‌دهد در کشورهایی مثل روسیه نیز سیاست جمعیتی و تشویق به فرزندآوری بر اساس شاخص‌های اقتصادی و برنامه‌ریزی هدفمندی است که نهایتاً می‌تواند غالب جامعه را برای این سیاست همراه سازد.
به نظر می‌رسد رعایت شاخص‌های جهانی افزایش جمعیت در ایران نیز باید مورد توجه قرار گیرد وگرنه اعلام خود به خودی افزایش جمعیت بدون رعایت برنامه‌ریزی اقتصادی و حقوقی نمی‌تواند به سیاست‌های بلندمدت کشور برای مقابله با رشد منفی جمعیت کمک کند. جمعیت ایران اکنون حدود 83 میلیون نفر است، اما به نظر می‌رسد به‌رغم الزامات سیاسی و پیش‌بینی درست فرا رسیدن بحران جمعیتی، سرزمین ما به دلیل درگیری با چالش‌ها و ابرچالش‌های زیست‌محیطی و چشم‌انداز ناروشن اقتصادی آماده ازدیاد جمعیت نیست. با این حال بر اساس اعلام دفتر جمعیت مرکز آمار ایران، جمعیت کشور در سال ۹۸ به حدود ۸۳ میلیون نفر رسیده و رشد 24 /1درصدی داشته است. همچنین نرخ رشد جمعیت سالمند کشور نیز 62 /3 درصد را نشان می‌دهد.
