زیر‌آب غذا
آیا ایران بعد از سیلاب با چالش تامین مواد غذایی روبه‌رو است؟
کمبود مواد غذایی از گذشته‌های دور تا همین دوران معاصر، همیشه همزاد بشر بوده است. کمبود منابع و فقر و در نهایت بحران‌های اجتماعی و اقتصادی رابطه مستقیمی با هم دارند.
جواد حیدریان: کمبود مواد غذایی از گذشته‌های دور تا همین دوران معاصر، همیشه همزاد بشر بوده است. کمبود منابع و فقر و در نهایت بحران‌های اجتماعی و اقتصادی رابطه مستقیمی با هم دارند. در سال‌های اخیر علاوه بر کمبود منابع و فقر سرزمینی، مساله تحریم و فشارهای سیاسی، امنیت غذایی را وارد دوره تازه‌ای از تعاریف علمی خود کرده است. امنیت غذایی حالا به نوعی پدافند برای کاهش ریسک و آسیب‌پذیری تبدیل شده است. ایران کشوری متاثر از بلایای طبیعی، کشوری در معرض پایدار تحریم‌ها در چند دهه گذشته و سرزمینی خشک و کم‌آب، بیش از هر زمانی به اهمیت امنیت غذایی پی برده است. البته رویه‌های افراطی در این زمینه مثل همه اموری که در آنها افراط صورت می‌گیرد قابل نقد است اما آنچه اهمیت دارد این است که امنیت غذایی در ایرانِ آسیب‌پذیر از سیل و خساراتی شبیه به آن، در اولویت ساختارهای مدیریتی کشور است.
بنابر تعریف بانک جهانی، امنیت غذایی به معنای «دسترسی همگان، در همه‌وقت به غذای کافی و متنوع برای داشتن یک زندگی سالم» است. بر اساس این تعریف و بعد از وارد آمدن خسارت سنگین به زمین‌های کشاورزی و باغات در 19 استان ایران در آغاز سال جدید شمسی، به نظر می‌رسد ایران در این سال‌ها با موقعیت متفاوتی برای تامین مواد کشاورزی مواجه است با چراکه «بر اساس رویکرد سازمان جهانی غذا، تامین امنیت غذایی یک روند طولانی‌مدت است که از مرحله تولید تا مرحله مصرف را شامل می‌شود. مواد غذایی از زمان کشت تا مصرف یک زنجیره غذایی را طی می‌کند و بر این اساس رعایت ایمنی غذا موجب می‌شود تولید غذا، عرضه و مصرف آن در طول این زنجیره سالم بماند». با این همه نگاهی به آمارهای خسارت سیلاب می‌تواند نحوه آمادگی و نگاه کوتاه‌مدت مدیریت منابع غذایی در ایران را به بوته ارزیابی بگذارد. با این آگاهی باید به این پرسش پاسخ داد که آیا در سال جاری یا سال آینده تامین امنیت غذایی در ایران با مشکل مواجه می‌شود؟
بر اساس آمارها ۹۰۰ هزار هکتار از اراضی کشاورزی و ۱۱۰ هزار هکتار از باغات کشور در ۱۹ استان سیل‌زده، بین ۱۰ تا صددرصد خسارت دیده‌اند. ۷۶ درصد خسارت اخیر مربوط به استان‌های گلستان، خوزستان، مازندران و لرستان بوده که بیشترین سیلاب را تجربه کرده‌اند.
بر اساس برآورد انجام‌شده سیل تا نیمه فروردین ۱۳۰هزار میلیارد ریال به بخش‌های مختلف کشاورزی کشور خسارت زد. از رقم خسارت 130 هزار میلیارد ریال فقط ۷۵۰ میلیارد تومان بیمه بوده است و بر این اساس تنها ۲۰ درصد از زمین‌های زراعی کشور بیمه هستند.
