هیجان دلار در روزهای پاییز

 مجید حیدری: پاییز، برای دلار زمان آرامش نیست. این موضوع را آمار سال‌های گذشته نشان می‌دهد. در نیمه دوم هفته گذشته نیز سمت و سوی بازار افزایشی بود و تنها در روز چهارشنبه 16 تومان به بهای دلار در بازار آزاد افزوده شد. فعالان انتظار دارند که نرخ دلار در پاییز امسال کانال‌شکنی کند و تابوی نرخ چهار هزارتومانی را بشکند. اما سیاستگذار ارزی نیز با عرضه مناسب، از نوسان قیمتی بالا، جلوگیری خواهد کرد. در بازار داخلی شاخص بهای بورس هفته گذشته را با روند منفی پشت سر گذاشت. در بازارهای جهانی، روند صعودی نفت متوقف شد. فعالان بازار از افزایش عرضه و فعال شدن تولیدکنندگان نفت شیل، ابراز نگرانی کردند. روندی که می‌تواند با افزایش بهای نفت به سطح 60 دلار تشدید شود. در بازار اونس و دلار جهانی، تغییر و تحولات احتمالی در راس فدرال‌رزرو، باعث گمانه‌زنی در خصوص آینده بازارها شده است.

بازگشت نفت از قله

هفته گذشته بهای نفت مسیر بازگشت از قله را طی کرد. بهای نفت برنت در تاریخ 3 مهر با ثبت رقم 58 دلار برای هر بشکه به بیشترین مقدار طی دو سال اخیر رسیده بود. نفت خام آمریکا نیز بیشترین رشد فصل سوم سال ظرف ۱۰ سال گذشته را به ثبت رساند و به مرز ۵۲ دلار به ازای هر بشکه نزدیک شد. با این حال نفت آمریکا در هفته گذشته نسبت به اوج خود بیش از سه درصد و نفت برنت نیز نزدیک به شش درصد کاهش قیمتی را تجربه کردند.

به اعتقاد کارشناسان بازار نفت بخشی از این افت قیمتی به معاملات بازار آتی و شناسایی سود معامله‌گران بعد از رشد شدید قیمتی هفته گذشته بازمی‌گردد؛ چرا که قیمت نفت در دو هفته اخیر رشد خیره‌کننده‌ای را تجربه کرد که بخشی از آن به افزایش ریسک‌های ژئوپولتیک در خاورمیانه بازمی‌گردد. به دنبال برگزاری رفراندوم اقلیم کردستان عراق، ترکیه تهدید کرد مسیر صادرات نفت این منطقه را که از خاک این کشور می‌گذرد و از بندر جیحان بارگیری می‌شود، مسدود خواهد کرد. به دنبال این واقعه و همچنین احتمال افزایش درگیری در خاورمیانه به‌عنوان قطب تولید نفت جهان، قیمت‌ها رشد شدیدی را تجربه کردند. احتمال افزایش قیمت‌ها موجب شد که حجم خالص قراردادهای اختیار خرید (Net Long Position) در بازار آتی افزایش یابد که این خود پتانسیلی را برای افت قیمت‌ها ایجاد کرد. چرا که برخی سرمایه‌گذاران بازار نفت با نقد کردن برخی قراردادهای اختیار خرید در بازار آتی نفت، سودگیری کرده و در موقعیت‌های جدید سرمایه‌گذاری می‌کنند. از این‌رو اصلاح قیمت‌ها در همه بازارها از جمله نفت بعد از رشدهای شدید قیمتی تا حدودی طبیعی به نظر می‌رسد.

به گزارش بانک مرکزی روز دوشنبه، افزایش حفاری در آمریکا به همراه تولید بیشتر اوپک موانعی برای تداوم افزایش بهای نفت محسوب شد. بدین ترتیب، بهای نفت از بیشترین میزان رشد قیمتی در سه‌ماهه سوم که در 13 سال اخیر بی‌نظیر بود؛ عقب‌نشینی کرد و با کاهش بیش از یک دلار در هر بشکه به کار خود ادامه داد. عراق اعلام کرد صادرات این کشور در ماه سپتامبر افزایش داشته است. بررسی رویترز نشان داد افزایش تولید نفت عراق و لیبی (کشور معاف از توافق کاهش تولید)، عامل اصلی افزایش تولید نفت اوپک در ماه گذشته بوده است. همچنین، طبق آمار شرکت خدمات انرژی بیکرهیوز؛ با افزایش شش حلقه چاه نفت در آمریکا در هفته منتهی به 29 سپتامبر، شمار چاه‌های این کشور به 750 عدد رسید. بر این اساس، تولیدکنندگان نفت خاورمیانه نگران هستند که افزایش بهای نفت، تولیدکنندگان نفت شیل آمریکا را به حفاری بیشتر ترغیب کرده و به دنبال آن بهای نفت مجدد دچار افت شود. هرچند تولیدکنندگان اصلی اوپک معتقدند بهای بالاتر از 60 دلار تولیدکنندگان نفت شیل را به افزایش تولید ترغیب می‌کند. روز دوشنبه، شرکت ملی نفت لیبی طی نامه‌ای اعلام کرد وضعیت تحویل نفت از میدان نفتی شرارا را (بزرگ‌ترین میدان نفتی این کشور) در حالت اضطراری قرار دارد. در پایان وقت معاملات روز دوشنبه، بهای نفت برنت و بهای نفت آمریکا به ترتیب 67 سنت و 09 /1 دلار کاهش یافت.

نگرانی از اضافه عرضه

با وجود رشد شدید قیمت‌ها در سه ماه گذشته، سایه نگرانی از مازاد عرضه به خصوص با افزایش تولید نفت شیل بر بازار نفت سنگینی می‌کند و معامله‌گران نمی‌توانند این احتمال را که با نزدیک شدن قیمت‌ها به مرز ۶۰ دلار تولیدکنندگان شیل قدرت بسیاری برای افزایش تولید می‌یابند، نادیده بگیرند. آن‌طور که آمار اداره اطلاعات انرژی آمریکا نشان می‌دهد میزان تولید نفت این کشور در هفته آخر ماه سپتامبر به ۵۵ /۹ میلیون بشکه رسیده است. این در حالی است که در اولین هفته از این ماه به دنبال توفان هاروی که اواخر ماه آگوست سواحل خلیج مکزیک را درنوردید، میزان تولید این کشور به کمتر از ۸ /۸ میلیون بشکه در روز رسیده بود. اما گزارش EIA نشان می‌دهد تاثیر توفان بر تولید نفت آمریکا خیلی زود از بین رفته، به‌طوری‌که ظرف سه هفته تولید به بیش از سطح پیش از توفان رسیده است. قبل از توفان تولید نفت این کشور ۵۳ /۹ میلیون بشکه در روز بوده است.

روز سه‌شنبه هفته گذشته، به دنبال فروش‌های سوداگرانه برای دومین روز پس از رشد قابل توجه قیمت نفت در سه‌ماهه سوم و همچنین، به دلیل بروز نگرانی‌ها از افزایش تولید نفت شیل (به دلیل افزایش قیمت نفت)، بهای نفت کاهش یافت. همچنین در پی اظهارات محمد بارکیندو، دبیرکل اوپک مبنی بر وجود سطح بالای هماهنگی کشورهای عضو اوپک و غیر عضو برای کاهش تولید نفت، بهای نفت اندکی تقویت شد. بارکیندو گفت؛ اوپک به دنبال تقویت همکاری با روسیه است. پس از پایان معاملات، موسسه نفت آمریکا اعلام کرد؛ به دلیل کاهش واردات، ذخایر نفت آمریکا در هفته گذشته کاهشی فراتر از انتظار داشت. همچنین، ذخایر بنزین افزایش و ذخایر نفت حرارتی کاهش یافت. این گزارش افزود؛ ذخایر نفت آمریکا در هفته منتهی به 29 سپتامبر با کاهش 1 /4 میلیون بشکه‌ای (در مقایسه با انتظارات تحلیلگران برای کاهش 765 هزار بشکه) به 4 /465 میلیون بشکه رسید. در پایان وقت معاملات روز سه‌شنبه، بهای نفت برنت و بهای نفت آمریکا به ترتیب 12 و 16 سنت کاهش یافت.

روز چهارشنبه نیز روند نزولی نفت تداوم یافت. وله هانسن، تحلیلگر بازار نفت در این باره گفت: «عوامل بنیادین بازار هنوز به اندازه کافی قوی نیست که بتواند از ادامه رشد قیمت پشتیبانی کند.» به گفته فعالان در حال حاضر یک روند برقراری توازن مجدد در بازار در جریان است و این بدان معناست که تقاضا دیگر از میزان عرضه موجود کمتر نیست. این توازن مجدد نتیجه مصرف بالا و همچنین تلاش‌های اوپک و برخی دیگر از تولیدکنندگان برای کاهش روزانه 8 /1 میلیون بشکه از تولید خود از بازار بوده است. ویلیام او لافلین، تحلیلگر سرمایه‌گذاری در موسسه ریوکین سکیوریتیز استرالیا گفت: «میزان تبعیت اوپک از توافق کاهش تولید در ماه آگوست بالای 100 درصد بود و میزان ذخایر نفت خام آمریکا اکنون چند ماهی است که رو به کاهش گذاشته است.» اما افزایش میزان تولید نفت آمریکا که بخشی از توافق کاهش تولید نیست، مانع از رشد بیشتر قیمت‌ها شده است.

سایه تغییرات فدرال‌رزرو در بازارها

هفته گذشته، نوسان در بازار طلا افزایش یافت. روز دوشنبه، انتشار آمارهای قوی اقتصادی آمریکا و احتمال تعیین رئیس جدید فدرال‌رزرو طرفدار افزایش نرخ‌های بهره، منجر به بروز انتظارات پیرامون افزایش مجدد نرخ‌های بهره آمریکا شد. بدین ترتیب، نرخ بازده اوراق قرضه 10ساله آمریکا به بالاترین سطح از اواسط جولای رسید و شاخص دلار تقویت شد. از سوی دیگر، نگرانی‌ها پیرامون درگیری‌های ناشی از همه‌پرسی استقلال کاتالونیا از اسپانیا موجب تضعیف یورو شد. عوامل فوق موجب شد بهای نقدی طلا پس از رسیدن به کمترین سطح طی هفت هفته گذشته (1270 دلار در هر اونس) در نهایت 4 /0 درصد تضعیف شود. شاخص دلار در صبح سه‌شنبه از ۶۲ /۹۳ به ۸۳ /۹۳ رسید. تحلیلگران دلیل تقویت شاخص دلار را انتشار گزارش مربوط به شاخص مدیران خرید آمریکا می‌دانند. گزارش ماهانه PMI از سوی سرمایه‌گذاران و شرکت‌های بزرگ اقتصادی رصد می‌شود. دید کلی که این گزارش از وضعیت عرضه و تقاضا در بازار ارائه می‌دهد، بر سازوکار معاملات بازار موثر است. تغییر در قیمت مواد اولیه‌ای که در صنعت استفاده می‌شود نیز می‌تواند گمانه‌زنی‌هایی درباره نرخ تورم ایجاد کند. توقف روند تقویت دلار فضا را برای نفس کشیدن طلا باز کرد. روز سه‌شنبه، تضعیف شاخص دلار، کاهش بازده اوراق قرضه آمریکا و خرید فیزیکی طلا توسط صندوق‌های معاملات با پشتوانه طلا موجب تقویت بهای طلا از کمترین سطح هفت هفته اخیر شد. شاخص دلار در بازار صبح چهارشنبه در 57 /93 باز شد و تا بعد از ظهر به 30 /93 رسید. هرچند دلار کاهش چشمگیری نداشت اما همراهی آن با تقویت یورو بر بازار جهانی فلزات تاثیر گذاشت. افزایش نرخ برابری یورو به دلار بازار را از مسیر تکراری چند روز گذشته منحرف کرد. اونس طلا که صبح روز چهارشنبه در 1272 دلار باز شده بود تا ساعت 17 عصر این‌روز به 1278 دلار رسید.

بیشترین نوسان ارزی در انتهای هفته

دو روز ابتدای هفته گذشته به دلیل ایام سوگواری تاسوعا و عاشورا، بازار ارز و سکه تعطیل بود. اما از روز دوشنبه، بهای دلار روند صعودی را در پیش گرفت. در اولین روز کاری از دومین هفته مهرماه، دلار وارد محدوده 3920 تومان شد و روز دوشنبه سه تومان افزایش را تجربه کرد. این افزایش در شرایطی صورت گرفت که معامله‌گران ارزی پیش از شروع بازار باور داشتند، در صورتی ‌که قیمت دلار از محدوده 3920 تومان عبور کند، روند قیمت بسیار نوسان خواهد داشت. روز سه‌شنبه، شاخص بازار ارز چهار تومان افزایش را به ثبت رساند و به بهای 3924 تومان رسید. به گفته برخی فعالان بازار، بالا بودن ارزش دلار در کشورهای همسایه از جمله هرات افغانستان و کردستان عراق در کنار افزایش تقاضای معامله‌گران فنی دو عاملی بودند که زمینه‌ساز رشد این ارز در بازار داخلی شدند. برخی معامله‌گران نیز به بالا بودن نرخ حواله درهم اشاره داشتند که در انتهای محدوده 1070تومانی قرار داشت. در پنجمین روز هفته، دلار با 16 تومان افزایش وارد محدوده 3940 تومان شد. این بیشترین رشد روزانه دلار در یک ماه گذشته بود و موجب شد که انتظارات بازیگران ارزی تا حدی تغییر کند. برخی معامله‌گران با اذعان به رشد روز چهارشنبه از احتمال تغییر سبک رشد شاخص ارزی سخن گفتند. به گفته آنها، در روزهای ابتدایی مهرماه نیز قیمت دلار روند افزایشی داشت، ولی دامنه نوسان کم بود و قیمت هرگز نوسان روزانه دو رقمی را تجربه نکرد. قیمت دلار از تاریخ 3 تا 10 مهر، شش افزایش را در روزهای کاری به ثبت رسانده بود، با این حال، نوسان هیچ کدام بالای هشت تومان نبود. به این ترتیب، نوسان دو رقمی روز چهارشنبه برای برخی معامله‌گران نقش نقطه برشی داشت که انتظار داشتند روند قیمت پس از آن تغییر کند. این دسته جهت نشانه‌ها و دلایلی را نیز برای تغییر سبک افزایش قیمت مطرح کردند. به گفته افزایشی‌ها، هر چقدر در فصل پاییز به سوی جلو حرکت کنیم، میزان تقاضا در بازار افزایش بیشتری پیدا می‌کند و این موضوع می‌تواند تحرک معامله‌گران برای افزایش قیمت را بالاتر ببرد.

بی‌رمقی بازار سهام

در هفته منتهی به 12 مهرماه، شاخص کل بورس تهران نیم درصد کاهش را تجربه کرد و به سطح 85 هزار و 430 واحد رسید. البته در هفته گذشته دو روز ابتدایی هفته به دلیل تاسوعا و عاشورای حسینی تعطیل بود و عملاً سه روز هفته معامله‌گران به فعالیت پرداختند در نتیجه می‌توان یکی از دلایل کاهش جزئی شاخص را تعطیلات و عدم حضور معامله‌گران دانست.

براساس آمار منتشرشده در سایت بورس و اوراق بهادار، شاخص کل بورس تهران با افت نیم‌درصدی در هفته منتهی به 12 مهرماه، در محدوده 85 هزار و 430 واحد متوقف شده است. این در حالی است که شاخص فرابورس در مدت مذکور یک درصد کاهش داشته و به سطح 951 واحدی رسیده است. شاخص کل هم‌وزن نیز در هفته گذشته 3 /1 درصد از ارزش خود را از دست داد و در سطح 17 هزار و 770 واحد ایستاد.

در هفته منتهی به 12 مهرماه، گروه‌ها چندان عملکرد درخشانی از خود نشان ندادند اما در میان صنایع فعال در بازار سرمایه، گروه حمل و نقل با رشد دودرصدی بهترین عملکرد را به خود اختصاص داده است. پس از آن گروه مخابرات رشد 9 /1‌درصدی را ثبت کرد و در جایگاه دوم قرار گرفت. شاخص گروه فنی و مهندسی نیز در هفته گذشته 9 /0 درصد افزایش داشت و در لیست بهترین صنایع این هفته قرار گرفت.

از سوی دیگر، گروه استخراج نفت، با افت هفتگی 7 /4‌درصدی بیشترین کاهش را ثبت کرد و عنوان بدترین گروه از لحاظ عملکرد هفتگی را به خود اختصاص داد. گروه خودرو نیز عملکرد چندان مناسبی نداشت و شاخص آن 2 /4 درصد از ارزش خود را از دست داد. گروه کاشی و سرامیک نیز با افت 8 /3‌درصدی شاخص جایگاه سوم را در لیست بدترین عملکردهای هفتگی به دست آورد.

بهترین‌ها و بدترین‌ها در بازار

هفته گذشته، در میان نمادهای فعال در بازار سهام، شرکت تولید محور خودرو در نماد معاملاتی «خمحور» 5 /13 درصد به قیمتش افزوده شد و بیشترین سود را نصیب سهامداران خود کرد. پس از آن، شرکت فولاد امیرکبیر کاشان، از گروه فلزات اساسی 1 /13 درصد رشد قیمتی را تجربه کرد. همچنین، شرکت فرآوری مواد معدنی ایران در نماد معاملاتی «فرآور» 2 /10 درصد سودآور بود و جایگاه سوم را در میان نمادهای پربازده هفته گذشته به خود اختصاص داد. فرآور نیز در گروه فلزات اساسی قرار دارد و در هفته مذکور شاخص آن در مقابل کاهش مقاومت کرده است.

در مقابل، شرکت سرمایه‌گذاری توسعه صنعتی ایران، در نماد معاملاتی «وتوصا»، 8 /12 درصد از ارزش خود را از دست داد و بیشترین ضرر را به سهامداران خود تحمیل کرد. شرکت لبنیات کالبر نیز در نماد «غالبر» افت 6 /10‌درصدی را تجربه کرد و در لیست بدترین بازدهی هفتگی قرار گرفت. شرکت کاشی الوند با نماد «کلوند» از گروه کاشی و سرامیک نیز افت هفتگی 10 درصد را تجربه کرد.

در بازار پایه نیز، نماد شرکت ساختمان اصفهان از گروه انبوه‌سازی، 9 /19 درصد رشد قیمتی را در هفته گذشته تجربه کرد و این بازار بهترین بازدهی را داشت. پس از آن شرکت رهشاد سپاهان در نماد «حرهشا» و شرکت تولید و صادرات ریشمک در گروه مواد و محصولات دارویی، به ترتیب بازدهی 1 /16 درصد و 8 /15 درصد را به دست آوردند. از سوی دیگر در بازار پایه، شرکت پرمیت از گروه سایر محصولات کانی غیرفلزی با افت قیمتی در حدود 6 /26 واحد بدترین عملکرد را در این بازار به خود اختصاص داد. پس از آن شرکت سرمایه‌گذاری معیار صنعت پارس با نماد «معیار» نیز 3 /10 درصد کاهش قیمت را تجربه کرد. شرکت گسترش صنایع پیام از گروه ساخت دستگاه‌های ارتباطی و شرکت ایرانیت از گروه محصولات کانی غیرفلزی نیز به ترتیب 10 درصد و 3 /9 درصد از ارزش خود را از دست دادند و بدترین بازدهی هفتگی را در بازار پایه به خود اختصاص دادند.

هفته گذشته، سهام شرکت‌های وب مطابق با وعده‌های سهامدار عمده در روز دوشنبه متعادل شده و با حجم‌های بالا مورد معامله واقع شده و نهایتاً روز چهارشنبه با ثبت بازده هفتگی چهاردرصدی و صف خرید تقریباً 10میلیونی به کار خود پایان داد. لازم به ذکر است که ریشمک هنوز متعادل نشده هرچند سهامدار عمده طی چند مرحله چهار میلیون سهم عرضه کرده است. بازارگردانی در این نماد از روز شنبه هفته آیند آغاز می‌شود و دامنه نوسان 10 درصد خواهد بود.

اخبار کدال

در گروه خودرویی، شرکت نصیر ماشین سود هر سهم سال مالی جاری را ۵۶ درصد کاهش داد. «خنصیر» که با سرمایه ۷ /۱۲ میلیارد‌تومانی، سود هر سهم سال مالی اسفند جاری را ۴۴۲ ریال پیش‌بینی کرده بود، در آخرین گزارش ارسالی خود روی سامانه کدال، این متغیر مهم را به ۱۹۴ ریال کاهش داد. در عین حال این شرکت در سه ماه اول سال قادر به پوشش ۳۳‌درصدی معادل ۶۴ ریال شد. با این رویداد در حالی نماد این شرکت بسته شد که مدیران این شرکت اعلام کردند تغییرات در اطلاعات بر مبنای آخرین نرخ فروش بوده و اگر تغییرات دیگری صورت پذیرد حتماً در گزارش شش‌ماهه لحاظ و اعلام می‌شود. همچنین طبق آخرین اطلاعات بودجه سال 13۹۶، شرکت نصیر ماشین تمامی تلاش خود را برای افزایش قیمت کرده ولی با توجه به سیاست‌های خودروسازان این امر تاکنون میسر نشده است. از همین رو تعدیل حاضر انجام شده و چنانچه تغییری درخصوص افزایش قیمت صورت پذیرد به اطلاع سهامداران رسانده می‌شود. در گروه سیمانی شرکت سیمان دورود با سرمایه ثبت‌شده ۶۴۱ میلیارد و ۶۹۷ میلیون ریال گزارش فعالیت ماهانه یک ماه منتهی به پایان شهریور ۹۶ را منتشر کرد. سیمان دورود در شهریورماه ۱۱۲ هزار و ۴۰۶ تن انواع محصول تولید کرده است. از میان انواع محصولات تولیدی این شرکت در شهریورماه کلینکر تیپ دو بیشترین حجم تولید را داشته است. مبلغ فروش انواع محصولات سیمان دورود در شهریورماه ۶۵ میلیارد و ۹۴۰ میلیون ریال اعلام شده است. همچنین این شرکت اعلام کرده است در نیمه اول سال جاری ۶۶۳ هزار و ۷۶۳ تن انواع محصول تولید کرده است که کلینکرتیپ دو با تولید ۳۱۹ هزار و ۹۴۷ تن بیشترین حجم تولید را داشته است. مبلغ فروش انواع محصولات این شرکت در شش ماه ابتدایی سال جاری ۴۰۱ میلیارد و ۵۶۹ میلیون ریال بوده است. در گروه برقی، برنامه افزایش سرمایه ۲۴۰۰‌درصدی سرمایه‌گذاری نیرو رسماً اعلام و با اظهارنظر حسابرس، فرآیند آن آغاز شد.