موشک‌های پیونگ‌یانگ

توس طهماسبی/پژوهشگر روابط بین‌الملل

روز هفتم فوریه 2016 (18 بهمن 1394) اعلام شد که کره شمالی در منطقه‌ای در شمال غربی این کشور دست به آزمایش موشکی زده است. وزارت دفاع آمریکا و سخنگوی دولت کره جنوبی این آزمایش را تایید کردند. موشک پرتاب‌شده از آسمان جزایر اکیناوا در جنوب ژاپن عبور کرده است. پیونگ‌یانگ پیشتر به سازمان ملل متحد اعلام کرده بود بنا دارد ماهواره‌ای به فضا پرتاب کند اما ناظران غربی معتقدند پرتاب ماهواره پوششی است که کره شمالی از آن برای آزمایش پروژه موشک قاره‌پیمای خود استفاده می‌کند. شورای امنیت پیشتر کره شمالی را از پیشبرد هرگونه آزمایش هسته‌ای و آزمایش موشک‌های بالستیک منع کرده است. پیشینه برنامه موشکی کره شمالی به اواخر دهه 60 میلادی باز می‌گردد که این کشور راکت‌های بالستیک کوتاه‌برد فراگ-7 ساخت شوروی را از طریق مهندسی معکوس تولید کرد. پس از آن در دهه 70 میلادی، کره شمالی از طریق مصر تعداد محدودی موشک روسی اسکاد-بی به دست آورد که یک موشک بالستیک سوخت مایع تک‌مرحله‌ای با برد 300 کیلومتر بود. پیونگ‌یانگ در سال‌های آغازین دهه 80 میلادی توانست موشک اسکاد-بی را از طریق مهندسی معکوس با نام هواسونگ-5 تولید کند. کره شمالی با این موشک می‌توانست بخشی از خاک کره جنوبی از جمله سئول پایتخت این کشور را هدف قرار دهد. در مرحله بعد این کشور با خرید تعداد محدودی موشک اسکاد-سی از شوروی با برد 550 کیلومتر، این موشک را کپی و با نام هواسونگ-6 تولید کرد. کره شمالی این موشک را در سال 1991 عملیاتی کرد و توان تولید سالانه 30 فروند از این نوع موشک را به دست آورد. اما این برای هیات حاکمه پیونگ‌یانگ به هیچ‌وجه کافی نبود. آنها می‌خواستند به موشک‌هایی دست یابند که برد لازم برای هدف قرار دادن ژاپن و پایگاه‌های آمریکا در جزایر گوام را داشته باشد. فروپاشی شوروی و بلوک کمونیست، انگیزه کره شمالی را برای پیشبرد برنامه موشکی‌اش بیشتر کرد. این کشور که می‌خواست همچنان سیاست تبدیل جامعه به یک اردوگاه مطیع، قطع رابطه اتباعش با جهان و خصومت با نظم بین‌المللی را ادامه دهد، در جهان پس از جنگ سرد احساس ناامنی شدید می‌کرد. از آنجا که پیونگ‌یانگ توان اقتصادی و فنی تدارک یک نیروی هوایی پیشرفته را نداشت، تنها انتخاب موشک‌های بالستیک بود. بر همین اساس برنامه موشکی پونگ با تولید موشک نودونگ-1 با برد 1300 کیلومتر وارد مرحله جدیدی شد. این موشک با کمک‌های فنی قابل توجه چین ساخته شد. نودونگ-1 امکان هدف قرار دادن خاک ژاپن را فراهم می‌کرد. مرحله بعد تلاش برای دسترسی تهاجمی به پایگاه‌های آمریکا در جزایر گوام بود. در سال 1998 کره شمالی موشک دومرحله‌ای تائه‌پودونگ-1 را آزمایش کرد که بسته به وزن کلاهک دو تا سه هزار کیلومتر برد داشت. پس از تیره‌شدن بیشتر روابط پیونگ‌یانگ با ایالات متحده پس از 11 سپتامبر و حمله به عراق، کره شمالی به دنبال ساخت سلاح اتمی و نیز طراحی موشک‌هایی قاره‌پیما با توان هدف قرار دادن خاک آمریکا رفت. در سال‌های 2006 تا 2012 دو موشک بحث‌برانگیز تائه‌پودونگ-2 و ان‌کا 08 آزمایش شدند که سه‌مرحله‌ای و دارای برد پنج تا شش هزار کیلومتر بودند. اما موشک‌های بالستیک در بردهای بیش از 500 کیلومتر سلاح‌های دقیقی نیستند و موشک‌های دوربرد کره شمالی خطایی بین دو تا چهار هزار متر دارند و بنابراین ارزش نظامی آنها بسیار محدود می‌شود چرا که قادر به حمله موثر به اهداف راهبردی نیستند. بنابراین قابل پیش‌بینی بود که پیونگ‌یانگ به دنبال ساخت سلاح اتمی برود. در سال 2006 این کشور اولین آزمایش اتمی خود را انجام داد. بمبی که آزمایش شد، 2 /3 کیلوتن قدرت داشت که به نسبت کلاهک‌های اتمی امروزی، یک بمب اتمی خیلی کوچک به شمار می‌آمد اما به هر حال به پیونگ‌یانگ قدرت بازدارندگی جدیدی می‌داد. موشک‌های فعلی کره شمالی تنها قادرند به آلاسکا برسند و توان رسیدن به سرزمین اصلی آمریکا را ندارند. به نظر می‌رسد آزمایش موشکی جدید، تلاشی دیگر برای ساخت موشکی قاره‌پیماست که توان هدف قرار دادن خاک آمریکا را داشته باشد.