گفت‌وگوهای بدون معاهده

شهر جبالیا در شمال غزه که قبلاً سکونتگاه 200 هزار نفر بود، اکنون به سرزمینی متروکه شامل ساختمان‌های مخروبه و انبوهی از گل‌ولای تبدیل شده است. سربازان نیروی دفاعی اسرائیل که در حال انجام سومین ماموریتشان پس از آغاز جنگ غزه در اکتبر سال 2023 هستند نمی‌دانند قرار است چه زمانی آنجا را ترک کنند. سرهنگ عمر، فرمانده یک گروه پیاده‌نظام می‌گوید، «ماموریت ما هنوز تمام نشده است. تک‌تیراندازان حماس در گوشه‌وکنار پنهان شده‌اند و حملات غافلگیرکننده انجام می‌دهند». شاید این افسران و سربازان جوان هنوز به ماموریتشان باور داشته باشند، اما فرمانده قبلی آنها آقای گالانت -وزیر دفاعی که در نوامبر از کار برکنار شد- در محافل خصوصی می‌گوید که سربازان نیروی دفاعی هیچ هدف نظامی در غزه ندارند. سربازان گاه‌وبیگاه با آوارگان غیرنظامی روبه‌رو می‌شوند و آنها را مجبور می‌کنند به سمت سرزمینی پر از فلاکت در جنوب بروند؛ جایی که 5 /1 میلیون نفر از آوارگان غزه اسکان دارند. عملیات جبالیا چهارمین ماه خود را سپری می‌کند، اما ممکن است تا بی‌نهایت ادامه یابد یا اینکه ظرف چند روز پایان پذیرد. همه‌چیز بستگی به پذیرش آتش‌بسی دارد که مذاکرات آن در قاهره و دوحه در جریان است.

فقط چندهزار غیرنظامی در نوار شمالی غزه باقی مانده‌اند. برخی سیاستمداران راست‌گرا و ژنرال‌های اسرائیلی می‌گویند آوارگانی که قبلاً در آنجا زندگی می‌کردند هیچ‌گاه نباید به خانه‌هایشان بازگردند. دیگران اصرار دارند که در صورت توافق با حماس، حضور نظامی در منطقه موقتی خواهد بود. اما چنین توافقی هم بعید به نظر می‌رسد.

احتمال آتش‌بس با وضعیت کنونی غزه ارتباطی ندارد. حداقل 45 هزار نفر که بیش از نیمی از آنان غیرنظامی بودند در جنگ کشته شده‌اند. سیاست‌ها نیز نه به اهداف نظامی اسرائیل و نه به درد و رنج‌های مردم غزه ارتباطی پیدا نمی‌کنند. مردم آواره غزه دومین زمستان را در یک منطقه پرازدحام بشردوستانه می‌گذرانند. چندین کودک از سرما جان داده‌اند، اما ملاحظات اصلی هر دو طرف فقط سیاسی هستند. مبانی پیمان آتش‌بس پیشنهادی که روی میزه مذاکره قرار دارد از زمان تدوین اولیه در ماه می تغییر نکرده‌اند. طبق آن، اسرائیل به صورت مرحله‌ای از غزه عقب‌نشینی می‌کند و در مقابل 98 گروگان اسرائیلی که گمان می‌رود نیمی از آنها زنده باشند آزاد خواهند شد. اما بنیامین نتانیاهو، نخست‌وزیر اسرائیل، علناً می‌گوید که جنگ تا زمان دستیابی به پیروزی کامل بر حماس ادامه خواهد یافت. جایگاه حماس فرو‌ پاشیده است، اما باز هم هیچ انعطافی از خود نشان نمی‌دهد و تا قبل از تضمین خروج اسرائیل گروگان‌ها را آزاد نخواهد کرد. 

متحدان راست افراطی آقای نتانیاهو او را زیر فشار گذاشته‌اند و اصرار دارند که شهرک‌هایی در غزه ساخته شود. پایان جنگ می‌تواند به معنای پایان دولتش و رویارویی با افکار عمومی باشد. امری که تاکنون از آن اجتناب کرده است. رهبران حماس هم می‌خواهند همچنان بر ویرانه‌های غزه حکومت کنند و تعدادی از گروگان‌ها را به عنوان ابزار چانه‌زنی نگه دارند.  آنتونی بلینکن، وزیر امور خارجه آمریکا، در 8 ژانویه گفت، «ما به آتش‌بس و توافق بر سر گروگان‌ها بسیار نزدیک شده‌ایم». اما افراد نزدیک به مذاکرات می‌گویند احتمال آتش‌بس و توافق تا قبل از شروع دولت ترامپ بعید است. ممکن است شمار اندکی از گروگان‌ها در ازای یک پیمان چندهفته‌ای آزاد شوند. در حال حاضر، حتی یک دوره کوتاه تنفس هم می‌تواند برای غزه مایه امیدواری باشد.