گسترش جنگ تجاری
ورود کشورهایی که قبلاً مشارکت نداشتند
جنگ تجاری که در سال 2018 و با اعمال تعرفه‌های متقابل بین واشنگتن و پکن آغاز شد اکنون هفت سال است که جریان دارد. انتظار می‌رود با انتخاب مجدد دونالد ترامپ در ایالات‌متحده این جنگ در سال 2025 شدت گیرد. اما حوزه جغرافیایی جنگ نیز در حال گسترش است. شمار کشورهایی که به جنگ تجاری با چین کشیده می‌شوند مرتب افزایش می‌یابد و دولت‌ها را در معرض تصمیم‌های دشوار قرار می‌دهد.
ترامپ پیشنهاد داد تا برای واردات از سرتاسر دنیا به آمریکا تعرفه 10 تا 20درصدی گذاشته شود. واردات از چین با تعرفه سنگین‌تر 60درصدی روبه‌رو خواهد شد. تعرفه کنونی حدود 12درصدی آمریکا در مقابل آن ناچیز به نظر خواهد رسید. تعرفه پنج‌برابری برای محصولات چینی باعث می‌شود بسیاری از آن کالاها برای خریداران آمریکایی بیش از حد گران باشند. در سال 2023 مقدار صادرات چین به آمریکا به حدود 500 میلیارد دلار رسید. طبق تحلیل‌ها، اگر تعرفه‌ها به‌طور کامل اجرا شوند مقدار آن صادرات تا 85 درصد کاهش خواهد یافت. تعرفه‌ها علاوه بر اینکه بر تجارت دو کشور اثر می‌گذارند باعث می‌شوند کشمکش تجاری در سال پیش‌رو به دیگر نقاط جهان سرریز کند. احتمال دارد سیاست‌گذاران چین ارزش یوآن را پایین آورند تا میزان اثرات منفی بر تولیدکنندگانشان را کاهش دهند. این امر هزینه کالاهای چینی را در سرتاسر نقاط جهان پایین می‌آورد. کشورهایی که در گذشته سعی می‌‌کردند از دعوا دور بمانند کم‌کم به داخل آن کشیده می‌شوند. آنها در سال 2025 مجبور می‌شوند با اعمال محدودیت‌های خودشان به اوضاع واکنش نشان دهند.
تصمیمات دولت چین هم مخاطرات را افزایش می‌دهد. بین ماه‌های ژانویه و سپتامبر 2014 میزان سرمایه‌گذاری در املاک نسبت به دوره مشابه سال قبل تا 1 /10 درصد کمتر شد. بازار مسکن زمانی موتور اصلی رشد چین به‌شمار می‌رفت و اینک سه سال است که بحران آن ادامه دارد.
بازارهای بورس چین در اواخر ماه سپتامبر و در پی امیدواری به ارائه بسته‌های محرک اقتصادی بیشتر دولت رونق گرفتند. اما تاکنون هیچ سیاستی که محرک هزینه‌کرد مصرف‌کننده باشد معرفی نشده است و صادرات منبع معتبرتری برای رشد اقتصادی اخیر بوده است. در 9 ماه اول سال، سرمایه‌گذاری در بخش تولید 2 /9 درصد افزایش یافت و اندکی از نگرانی‌ها کاست. ترکیب اقتصاد داخلی ضعیف و عدم دسترسی محصولات چین به بازارهای آمریکا باعث می‌شود که موج سرمایه‌گذاری به سمت آن دسته از کالاهای صنعتی جریان یابد که مقاصد خارجی دیگری را هدف گرفته‌اند.
صنعت خودروهای برقی در سرتاسر جهان یکی از کانون‌های اصلی تنش‌آفرینی بوده است و انتظار می‌رود که حالاحالاها رشد کند. چین در سال 2018 حدود یک میلیون خودرو صادر می‌کرد و آن صادرات نقش مهمی در جنگ تجاری اولیه نداشت. صادرات خودرو چین در سال 2024 به پنج میلیون رسید و این کشور به لطف تخصصش در تولید خودروهای برقی ارزان‌قیمت به بزرگ‌ترین صادرکننده خودرو در جهان تبدیل شد. برخی کشورها موانع بزرگی بر سر راه واردات خودروهای چینی گذاشته‌اند. پیشنهاد وزارت بازرگانی آمریکا برای ممانعت از استفاده از نرم‌افزارهای چینی در خودروها عملاً باعث می‌شود که خودروهای چینی از خیابان‌های آمریکا برچیده شوند. دولت کانادا در ماه آگوست برای خودروهای برقی ساخت چین تعرفه 100درصدی گذاشت. در اروپا هنوز این موضوع عامل اختلافات سیاسی است. پیشنهاد کمیسیون اروپا برای اعمال تعرفه 45درصدی بر خودروهای برقی ساخت چین با مخالفت دولت‌های آلمان و مجارستان روبه‌رو شد هرچند فرانسه، ایتالیا و لهستان از آن حمایت کردند. دلیل مخالفت خودروسازی آلمان با آن پیشنهاد ترس از اقدامات تلافی‌جویانه چین است که بزرگ‌ترین بازار خارجی این صنعت آلمانی به‌شمار می‌رود. اما تنش‌ها از جهان ثروتمند هم فراتر می‌روند. بسیاری از کشورهای دارای درآمد متوسط مزایا و معایب پذیرش کالاهای ارزان‌قیمت و سرمایه‌گذاری چینی از یک‌سو، و محافظت از تولیدکنندگان داخلی، از سوی دیگر را با هم می‌سنجند. برزیل، شیلی و مکزیک در ماه آوریل تعرفه‌های واردات فولاد از چین را بالا بردند. کشورهای جنوب شرق آسیا هم به این کشمکش کشیده می‌شوند. وزیر تجارت اندونزی در ماه جولای تهدید کرد که برای واردات کالاهایی از قبیل سرامیک، منسوجات و کفش تعرفه 200درصدی وضع خواهد کرد. دولت مالزی هم اعمال عوارض ضددامپینگ علیه فولاد چین را بررسی می‌کند. کشورهای جهان، چه ثروتمند و چه فقیر، نمی‌توانند به آسانی از اثرات جنگ جهانی دور بمانند به‌ویژه اگر دولت جدید ترامپ دیوار تعرفه‌ها را بالاتر برد. دوری از این مناقشه را دیگر نمی‌توان جزو گزینه‌های پیش‌رو دانست.
