واگرایی بازارها

بازار سهام طی هفته اخیر به‌طور میانگین معاملاتی نوسانی را پشت سر گذاشت. به‌طوری که شاخص کل هفته گذشته را با عملکرد منفی 24 /0 درصد سپری کرد و کار خود را در سطح یک میلیون و 410 هزار واحد به پایان رساند. این در حالی است که بازار سهام طی روزهای گذشته میزبان گزارش عملکرد ماهانه شرکت‌ها بود. گزارش‌هایی که در دل آن تحولات افزایش نرخ ارز و اتفاقات بورس کالا و مواردی از این دست دیده می‌شود. چرا که در شرایط کنونی گزارش‌های ماهانه احتمالاً می‌توانند به حفظ قیمت‌ها و کف‌سازی برخی از سطوح قیمتی که فضای تردید را برای برخی سهامداران به وجود آورده‌اند، کمک کنند و آنها را از تحولات ارزندگی قیمت مطمئن سازند. از طرفی همزمان با انتشار گزارش‌های ماهانه همواره این چشم‌انداز روشن سودآوری و سودسازی شرکت‌هاست که تقویت شده و در فضایی که بازار کمی از ریسک فاصله بگیرد و به دنبال برگشت باشد، تحولات گزارش‌های ماهانه ابزار خوبی برای تحلیلگران در بازار خواهد بود. از این‌رو می‌توان گفت این موضوع، موجبات کف‌سازی و کم‌ریسک کردن معاملات بازار را فراهم خواهد کرد. اما به‌طور کلی برآیند معاملات در هفته گذشته نشان می‌دهد که جریان پول به بازار خوش‌بین است و این موضوع می‌تواند، نشان‌دهنده این باشد که به تدریج با تکمیل فرآیند اصلاح زمانی و قیمتی و البته حجم معاملات احتمالاً بازار برای یک موج دیگر می‌تواند آماده شود. اما در واقع به نظر می‌رسد جریان پول هم تحت تاثیر ریسک‌های موجود در بازار، بعد از رشد اخیر منتظر است تا جریان بودجه و ریسک‌های مرتبط با شرکت‌ها و صنایع پشت سر گذاشته شود و کمی اوضاع آرام شود و دوباره به بازار بازگردد.

این در حالی است که بورس از ابتدای هفته گذشته تحت تاثیر ریسک‌های متعدد نسبتاً منفی و پرفشار ظاهر شد. به‌طوری که ریسک معاملات تحت تاثیر سه عامل ریسک‌های سیاسی داخلی، تحولات سیاسی بین‌المللی و روند معاملات بازارهای جهانی تا حد زیادی افزایش یافت. اولین عاملی که نمی‌توان آن را نادیده گرفت، اعتراضات مردمی است که حالا دیگر رنگ دیگری به خود گرفته و فضای پرخشونت‌تری را رقم زده است. این موضوع و پیچیدگی‌های آن موجب افزایش ریسک بازار در فضای کنونی شده و با خارج شدن وضعیت از کنترل احتمالاً تبعات آن آواری است که بر سر اقتصاد و سپس بازار سرمایه خراب خواهد شد. عامل دوم تحولات سیاسی بین‌المللی است که خود را در صدور قطعنامه‌های متعدد علیه ایران به‌خصوص قطعنامه آژانس نشان داد که این تحولات همواره موجب افزایش ریسک‌های سیاسی و سیستماتیک بازار می‌شوند. عامل سوم هم که به نظر می‌رسد برای فعالان بازار اهمیت بیشتری دارد، روند معاملات بازارهای جهانی بوده که به شکل جدی‌تری خود را در معاملات بازار نشان می‌دهد.

ضمن اینکه برخی از کارشناسان معتقدند تحولات سیاسی همواره موجب افزایش و تقویت نرخ ارز شده و سپس در مرحله بعدی حرکت بازار سهام را رقم می‌زند. اما مدت‌هاست که بازار سرمایه برخلاف این امر عمل می‌کند، به‌طوری که ریسک تحولات سیاسی در نوسانات قیمتی ارز کاملاً مشهود است، ولی در تحولات ارزی در قیمت سهام دیده نمی‌شود یا به عبارت دیگر سرعت این دو با هم متناظر نیست. اما اگر سناریویی را در نظر بگیریم که تاکید می‌کرد بازار بعد از یک رشد با طی کردن دوران استراحت و سپری شدن ۹ تا ۱۳ روز کاری کندل ساید و نوساناتی محدود دوباره انرژی جذب کرده و به سمت بالا حرکت خواهد کرد، به نظر می‌رسد بستر آن در بازار فراهم باشد. ضمن اینکه به‌طور کلی عواملی که شاید بتوانند بازار را از محدوده کنونی بعد از چند روز دست‌به‌دست شدن، کمی بهبود ببخشند، جریان نرخ ارز و خبرهای وابسته به آن و دیگری تحولات بودجه و نرخ دلار نیماست. از طرف دیگر جریان سیاسی و بازگشت آرامش، به‌طور ویژه در شکل‌گیری این‌روند تاثیرگذار خواهد بود. البته برخی هم معتقدند عامل دیگری به نام گزارش‌های ماهانه نیز می‌تواند در این موضوع اثرگذار باشد. اما نباید از این نکته غافل شد که بازار مدت‌هاست که به گزارش‌ها وزن قوی نمی‌دهد، هر چند به نظر می‌رسد همین گزارش‌ها بستری برای رشد اخیر بازار را رقم زدند.

بازار سهام اولین روز معاملاتی هفته را در ادامه روند کاهشی هفته گذشته در مدار منفی باقی ماند. به‌طوری که نماگر اصلی بازار در روز شنبه هفته گذشته با کاهش 44 /1 درصدی مواجه شد و کار خود را در سطح یک میلیون و 393 هزار واحد به پایان رساند. همچنین ارزش معاملات خرد در این روز به میزان دو هزار و 222 میلیارد تومان رقم خورد. در این میان برای هشتمین روز متوالی خروج نقدینگی حقیقی به ارزش 580 میلیارد تومان را از این بازار شاهد بودیم. این مهم در حالی است که شدت خروج در روز یادشده نسبت به روزهای گذشته افزایش یافته به‌طوری که برای چهارمین مرتبه در آبان‌ماه رقمی بالغ بر 500 میلیارد تومان خروج نقدینگی حقیقی از بازار به ثبت رسیده است.

نماگر اصلی تالار شیشه‌ای پس از افت شدید 44 /1درصدی در نخستین روز معاملاتی هفته، روز یکشنبه اندکی از کاهش اخیر را معادل 82 /0 درصد جبران کرد. به این ترتیب شاخص کل روز یکشنبه هفته اخیر با افزایش بیش از 11 هزار واحد مجدداً به ابرکانال 4 /1 میلیون واحد قدم گذاشت و کار خود را در سطح یک میلیون و 404 هزار واحد به پایان رساند. علاوه بر این شاخص هم‌وزن در روز یادشده رشد بیشتری نسبت به دیگر نماگرهای بازار داشت. همچنین بورس تهران پس از 9 روز متوالی خروج پول حقیقی‌های بازار، در این روز شاهد ورود پول 180 میلیاردتومانی سرمایه‌گذاران خرد بود. بازار سهام در روز بعدی نیز بر مدار صعودی باقی ماند.

 نماگر اصلی بازار روز دوشنبه با رشد 32 /0درصدی همراه شد و کار خود را در سطح یک میلیون و 409 هزار واحد به پایان رساند. در این میان ارزش معاملات خرد به میزان دو هزار و 557 میلیارد تومان بوده است. گفتنی است که با وجود ورود پول حقیقی در روز یکشنبه به میزان 180 میلیارد تومان، این‌روند پایدار نماند و در جریان معاملات روز یادشده به میزان 165 میلیارد تومان خروج پول حقیقی از بازار صورت گرفت. ضمن اینکه بررسی‌های آماری صورت‌گرفته نشان می‌دهد بازار سرمایه در آبان ماه توانست بازدهی مثبت 65 /7 را به ثبت برساند، بر این اساس پیش‌بینی می‌شود نماگر اصلی از محدوده یک میلیون و 308 هزار واحد در اول آبان به یک میلیون و 409 هزار واحد در پایان ماه برسد.

شاخص کل بورس اوراق بهادار تهران طی معاملات روز سه‌شنبه نیز در ساعات ابتدایی بازار با افت همراه بود. اما این ‌روند در ساعات پایانی بازار متعادل شد و بخش اندکی از کاهش مذکور را جبران کرد. بر این اساس نماگر اصلی بورس روز گذشته با عقب‌نشینی 07 /0درصدی در سطح یک میلیون و 407 هزار واحد به کار خود پایان داد. اما در این میان شاخص کل هم‌وزن، در روز یادشده با رشد 25 /0 درصدی همراه بود. علاوه بر این حقیقی‌های بازار در این روز توانستند خالص خریدی مثبت معادل 16 میلیارد تومان را که کمترین مقدار ورود پول سرمایه‌گذاران خرد از 24 مرداد سال جاری بود به ثبت برسانند. نهایتاً در جریان معاملات روز چهارشنبه نماگر اصلی بازار با افزایش 18 /0درصدی معادل دو هزار و 533 واحد رو به رشد و در سطح یک میلیون و 410 هزار واحد قرار گرفت. نماگر هم‌وزن بازار نیز همگام با شاخص کل با رشد 45 /0درصدی در سطح 407 هزار واحد قرار گرفت. ضمن اینکه در چهارشنبه مجموع ارزش معاملات خرد سهام مجدداً در سطحی کمتر از دو هزار میلیارد تومان قرار گرفت و رقم هزار و 917 میلیارد تومان  را ثبت کرد.

ضمن اینکه بورس طی هفته اخیر میزبان اتفاق مهم دیگری بود. بر این اساس طبق اعلام مسوولان سازمان بورس، عرضه پژو ۲۰۷ آغاز ورود سایر خودروهای عمومی و پرتیراژ در بورس کالاست و متقاضیان خودرو می‌توانند به جای امتحان کردن شانس خود در سیستم قرعه‌کشی، از بورس خودرو بخرند. بنابراین با عرضه خودرو ۲۰۷ در بورس کالا به نظر می‌رسد شاهد رقابت احتمالی میان خریداران این خودرو خواهیم بود. طبق وعده‌های دولت مبنی بر کنار گذاشتن قیمت‌گذاری دستوری و تاکیدات وزیر اقتصاد برای حذف سایه قیمت‌گذاری از صنعت خودرو، آمارها نشان می‌دهد که روند عرضه و فروش خودرو در بورس کالا در حال افزایش است. آمارها حاکی از آن است که از ابتدای عرضه نخستین خودرو در بورس تاکنون در مجموع پنج هزار و ۲۳۶ دستگاه خودرو روی تابلو معاملات رفته است و در نهایت چهار هزار و ۸۰ دستگاه از این خودروها مورد معامله قرار گرفته است. اما با در نظر گرفتن این نکته که هدف عرضه خودرو در بورس کالا، کشف قیمت است که قیمت عادلانه و بدون دستکاری کشف شود احتمالاً سقف گذاشتن مجدد روی قیمت خودرو و موارد این‌چنینی نظم این بازی را برهم خواهد زد.

پلکان صعودی دلار

دلار در بازار آزاد، هفته گذشته را با روندی نزولی پشت سر گذاشت. به‌طوری که این اسکناس آمریکایی با پایداری در کانال 35 هزار تومان و در قیمت 35 هزار و 170 تومان معامله شد. بر این اساس ارز یادشده توانست عملکرد منفی معادل 49 /1 درصد در کارنامه هفتگی خود به ثبت برساند. این در حالی است که دلار نیمایی با ثبت معاملاتی خنثی بدون تغییر باقی ماند و در قیمت 27 هزار و 908 تومان نرخ‌گذاری شد. گفتنی است با نگاه به رفتار گذشته دلار، می‌توان این نتیجه را گرفت که این ارز پس از رشدهای چشمگیر برای مقاطعی در ادامه روند خود نوسانات محدودتری داشته باشد.

تعلل سکه طلا

بازار طلا و سکه مانند نرخ دلار در بازار آزاد، هفته گذشته را با تمایلات صعودی سپری کرد. به‌طوری که سکه امامی بازدهی هفتگی مثبت 24 /0درصدی به ثبت رساند. به‌طوری که سکه امامی طی روز چهارشنبه در قیمت 16 میلیون و 397 هزار تومان داد‌و‌ستد شد. این رشد قیمت در حالی رخ داد که نرخ دلار در بازار آزاد نسبتاً ثابت بود و بهای طلا در بازار جهانی رشد قابل‌توجهی داشت که محرک مثبتی برای نوسان قیمت مسکوک یادشده بود. به این ترتیب فاصله ارزش ذاتی و بازاری سکه مذکور بار دیگر به محدوده دو میلیون تومان نزدیک شد. عده‌ای از کارشناسان این بازار معتقدند با توجه به قرار گرفتن بهای سکه در سطوح بالا و افزایش ریسک سرمایه‌گذاری آن، باز هم به دلیل بالا بودن انتظارات تورمی و پناهگاه امن بودن طلا، تقاضای سرمایه‌گذاری همچنان وجود دارد.

افت‌وخیز طلای جهانی

به‌طور کلی طلای جهانی در نزدیکی پایین‌ترین سطح دوهفته‌ای خود باقی ماند. زیرا سیگنال‌های سختگیرانه از سوی برخی اعضای فدرال‌رزرو از شاخص دلار حمایت کردند و مانعی برای رشد بیشتر طلا شدند. به این ترتیب هر اونس طلا در روز چهارشنبه (تا لحظه نگارش این گزارش) در بازار جهانی در قیمت 1735 دلار معامله شد. برخی از تحلیلگران این حوزه بر این باور هستند که با توجه به اینکه تورم هنوز بسیار بالاتر از هدف دودرصدی فدرال‌رزرو است، بازارها این احتمال را نیز در نظر گرفته‌اند که بانک مرکزی به افزایش نرخ‌ها برای مدت طولانی‌تر از حد انتظار ادامه دهد. از این‌رو چنین سناریویی می‌تواند برای طلا محرک نزولی به حساب آید. همچنین در این میان گفته می‌شود که برای سخت‌تر کردن سیاست‌های پولی و کاهش تورم باید کارهای بیشتری انجام شود و تاثیر واقعی این افزایش نرخ‌های اخیر احتمالاً بیشتر طول خواهد کشید.

طلای سیاه در مدار نزولی

طلای سیاه نخستین روز معاملاتی هفته گذشته خود را در حالی پشت سر گذاشت که با حدود یک دلار کاهش به پایین‌ترین سطح در دو ماه اخیر رسید. بر این اساس در روز دوشنبه هفته قبل قیمت نفت خام برنت در سطح قیمتی 86 دلار و 82 سنت دادوستد شد. قیمت نفت آمریکا در روز سه‌شنبه هفته یاد‌شده نیز به دنبال تعهدات عربستان سعودی و سازمان کشورهای صادرکننده نفت (اوپک) به کاهش عرضه افزایش یافت، اگرچه نگرانی‌ها در مورد کند شدن تقاضا در کشور چین و رکود  ایالات متحده باعث شد افزایش قیمت محدود شود. این در حالی است که رهبر اوپک شایعه‌های منتشر‌شده مبنی بر اینکه این کارتل برای افزایش عرضه در ماه دسامبر برنامه‌ریزی کرده است را به‌طور کلی رد کرد و آنها را نادرست دانست. اما نکته مهم در این است که در بحبوحه نگرانی‌ها مبنی بر اینکه قرنطینه‌های ناشی از کووید در چین و رکود ایالات متحده باعث کاهش تقاضا می‌شود، قیمت‌ها همچنان پایین‌تر از بالاترین حد خود باقی ماندند. به این ترتیب نهایتاً هر بشکه نفت خام برنت روز چهارشنبه در قیمت 89 دلار و نفت ‌WTI نیز در قیمت 81 دلار و 56 سنت معامله شد.

ابهام مسکن

اوراق تسهیلات بانک مسکن مورد معامله در فرابورس هفته گذشته را نسبتاً نوسانی پشت سر گذاشتند. به‌طوری که تسه 9912 با افزایش 33 /2درصدی در قیمت پایانی 105 هزار تومان به معاملات خود خاتمه داد. این در حالی است که عده‌ای از کارشناسان و فعالان این حوزه معتقدند بالاتر بودن تورم مسکن نسبت به تورم عمومی به معنای افزایش بیشتر هزینه مسکن نسبت به سایر هزینه‌هاست؛ این موضوع به معنای کاهش سهم سایر کالاها به‌ویژه مواد مفید خوراکی در سبد خانواده است و باعث کاهش رفاه خانواده می‌شود. همچنین گفته می‌شود در حالی ساخت مسکن ملی وقفه‌ای جدی را تجربه می‌کند که ساختمان‌سازی طی یک سال گذشته با افزایش انواع هزینه‌ها روبه‌رو بوده است. همین امر می‌تواند در بلندمدت عامل دیگری بر رشد قیمت‌ها آن هم در صورت عدم بهبود این زیرساخت‌ها شود.