بازگشت بازارها به ماراتن رشد

بازار سهام در حالی در روند صعودی خود پایدار است که به نظر می‌رسد جهش نرخ دلار مهم‌ترین عامل این رشد بوده است. به‌طوری‌که بورس تهران در جریان معاملات هفته منتهی به 18 آبان نیز در مدار صعودی باقی ماند و میانگین رشد شاخص کل نیز در این هفته عدد 97 /1 درصد را به ثبت رساند. بر این اساس نماگر اصلی تالار شیشه‌ای هفته اخیر از سطح یک میلیون و 328 هزار واحد فاصله گرفت و کار خود را با رشد هفتگی 19 /10 درصد در سطح یک میلیون و 414 هزار واحد به پایان رساند. علاوه بر این، پس از افت شدید دودرصدی بازار سهام در چهارم آبان‌ماه و انتشار اخباری مبنی بر تصمیم حمایت از بورس، حال 10 روز متوالی است که شاخص کل بورس تهران در روند صعودی پایدار است.

روند معاملات بورس تهران طی روزهای گذشته به‌واسطه تحولات خاص نرخ ارز شرایط ویژه‌ای پیدا کرده است. این در حالی است که همواره با دلار مسیر همسو و همگرایی داشته و از نظر موج روانی نیز رشد نرخ دلار به‌طور طبیعی رشد بازار را به همراه داشته است. به‌طوری‌که همیشه دلار و شاخص کل با هم حرکت می‌کردند و هم‌اکنون نیز تقدم و تاخری در مسیر دلار و بورس وجود دارد اما به نظر می‌رسد که آنها نهایتاً هم‌مسیر خواهند شد. در نگاهی دقیق‌تر حدود دو ماه بود که به‌رغم صعودی بودن نرخ دلار، بورس تهران در روند نزولی دست‌وپا می‌زد اما همزمان با آغاز شدن روند افزایشی دلار از تاریخ 7 آبان 1401 بازار سهام نیز طی روزهای گذشته سیر صعودی خود را آغاز کرد و تقاضا برای بازار افزایش نسبی پیدا کرد.

ضمن اینکه بسیاری از کارشناسان معتقدند یکی از دلایلی که می‌تواند موجبات یک کف‌سازی نسبی را در نقاط کنونی شاخص فراهم کند، رشد دلار بوده که شجاعت خریداران را بیشتر می‌کند و تمایل فروشندگان را به فروش کاهش می‌دهد. اما همچنان اختلاف‌نظر در مورد اینکه بازار تغییر مسیر داده و به روند صعودی بازگشته است یا خیر وجود دارد. چراکه بسیاری از تحلیلگران معتقدند رشد کنونی بازار سرمایه هیجانی بوده و بسیاری از مولفه‌های لازم برای بازگشت بورس تهران همچنان در بازار وجود ندارند. در مقابل عده‌ای از تحلیلگران با استناد به اینکه P /E تاریخی بورس و سابقه تاریخی این عدد به کمترین میزان طی سال 96 تاکنون رسیده است بر این باورند که بازار از نظر روانی و آماری در کف جدی قیمتی قرار دارد.

به تفکیک روزهای معاملاتی هفته، بورس تهران در جریان معاملات روز شنبه جهشی چشمگیر را به ثبت رساند. بر این اساس، نماگر اصلی بورس تهران در روز شنبه با افزایش 49 /3‌درصدی تا محدوده یک میلیون و 328 هزار واحد پیشروی کرد و بیشترین مقدار رشد روزانه از 25 بهمن سال 99 را به ثبت رساند. این در حالی است که شاخص کل پس از 9 روز نوسان در کانال 2 /1 میلیون واحد به بالای سطح 3 /1 میلیون‌واحدی دست یافت. نماگر هم‌وزن بازار نیز در این روز با ثبت رشد 47 /2‌درصدی در سطح 374 هزار و 784 واحد قرار گرفت. ضمن اینکه در روز یاد‌شده مجموع ارزش معاملات خرد سهام بیشترین مقدار از 26 مرداد سال جاری را ثبت کرد و در سطح دو هزار و 534 میلیارد تومان قرار گرفت. در این میان، نکته قابل‌توجه در معاملات اولین روز معاملاتی هفته این است که بازار سرمایه، در جریان معاملات روز شنبه پس از 24 روز متوالی خروج پول، سرانجام با ورود 288 میلیارد‌تومانی سرمایه حقیقی همراه شد و بیشترین جذب نقدینگی از 14 فروردین سال جاری را به ثبت رساند.

روند معاملات بازار سهام در حالی پانزدهمین روز از آبان ماه را آغاز کرد که نماگر اصلی تالار شیشه‌ای با گذشت حدود ۱۵ دقیقه از بازار حدود شش هزار و ۹۷۹ واحد افزایش داشت و توانست کانال یک میلیون و ۳۳۵ هزار‌واحدی را پس بگیرد. نماگر هم‌وزن بازار نیز در مدت زمان یاد‌شده حدود هزار و 28 واحد رشد داشت. این در حالی است که تا نیمه معاملات بورس روز یکشنبه شاخص کل با افزایشی بیش از 11 هزار و 389 واحد در محدوده یک میلیون و 339 هزار‌واحدی قرار گرفت. ضمن اینکه در معاملات روز یکشنبه مجموع ارزش معاملات خرد سهام با کاهش 4 /11‌درصدی در مقایسه با روز گذشته رقم دو هزار و 245 میلیارد تومان را به ثبت رساند. علاوه بر این بازار سهام مجدداً با خروج پول مواجه شد و در ادامه روند خروج نقدینگی از بازار حدود 81 میلیارد تومان سرمایه از بورس تهران خارج شد. نهایتاً در پایان معاملات روز یکشنبه دماسنج بازار با افزایش 16 هزار و 351 واحد همراه بود و ارتفاع یک میلیون و 344 هزار‌واحدی را به دست آورد. به دنبال این امر شاخص هم‌وزن نیز به سبب موج خوش‌بینی حاکم بر بازار و فضای مثبتی که معاملات را تحت تاثیر خود قرار داده است، رشدی 36 /1‌درصدی به ثبت رساند.

شاخص کل بورس اوراق بهادار تهران در معاملات روز دوشنبه با بیش از 45 هزار و 73 واحد افزایش در محدوده یک میلیون و 389 هزارواحدی به معاملات خود پایان داد و در سطح 23 شهریور 1401 قرار گرفت. این در حالی است که رشد 35 /3‌درصدی نماگر اصلی بازار سهام در روز یادشده، دومین رشد بیش از سه درصد روزانه شاخص از ابتدای آبان 1401 و تنها رشد بیش از سه درصد شاخص کل در سال جاری بود. شاخص کل هم‌وزن نیز در این روز بر مدار صعودی باقی ماند. به‌گونه‌ای که ورود جریان نقدینگی به رشد 49 /3‌درصدی این پارامتر بورسی منجر شد. در سومین روز کاری هفته جاری 444میلیارد تومان سرمایه سهامداران خرد وارد بازار سهام شد. به هر روی ارزش معاملات خرد بورس تهران (سهام و حق تقدم) درنهایت رقم سه هزار و 517 میلیارد‌تومانی را به خود اختصاص داد که به لحاظ آماری بیشترین مقدار ارزش معاملات از 8 خرداد سال جاری در این روز معاملاتی به ثبت رسید.

روز سه‌شنبه شاخص کل بورس اوراق بهادار تهران وارد کانال 4 /1 میلیون‌واحدی شد. در معاملات روز سه‌شنبه نماگر اصلی بازار سهام با رشد 29 /1‌درصدی همراه شد و درنهایت توانست پس از مدتی نوسان در کانال‌های 2 /1 و 3 /1 میلیون‌واحدی به‌طور مجدد تا سطح یک میلیون و 407 هزار واحدی پیشروی کند.  شاخص کل هم‌وزن هم در این روز با افزایش 79 /0‌درصدی همراه شد که این مهم در جای خود از اقبال شرکت‌های کوچک و متوسط در شرایط فعلی حکایت دارد. ارزش معاملات خرد بورس در روز سه‌شنبه به رقم چهار هزار و 503 میلیارد تومان رسید که درواقع بیشترین مقدار ارزش معاملات خرد از دوم خردادماه سال جاری تاکنون، در این روز معاملاتی ثبت شد. علاوه بر این، خالص تغییر مالکیت صنایع بورسی در 17 آبان‌ماه نشان می‌دهد رقمی بالغ‌بر 297 میلیارد تومان پول حقیقی از بازار خارج شده است.

بازار سهام هجدهمین روز از آبان‌ماه سال جاری را نیز با رشد سپری کرد. به‌طوری‌که نماگر اصلی تالار شیشه‌ای روز چهارشنبه با 47 /0 درصد افزایش تا سطح یک میلیون و 414 هزار واحد پیشروی کرد. ضمن اینکه در روز یادشده حقیقی‌های بازار خالص فروشی معادل 234 میلیارد تومان به ثبت رساندند. نهایتاً دادوستدهای بورس تهران در آخرین روز معاملاتی هفته در حالی پیش رفت که نماگر اصلی بازار سهام با رشد شش هزار و 605واحدی همراه بود. شاخص هم‌وزن نیز در سیر صعودی باقی ماند و با ثبت افزایش 34 /0‌درصدی در محدوده 397 هزار واحد قرار گرفت. ارزش معاملات خرد هم با کاهش 27‌درصدی در مقایسه با روز گذشته رقم سه هزار و 285 میلیارد تومان را به ثبت رساند.

سوار بر قطار صعودی

دلار در بازار آزاد، هفته گذشته را با روند صعودی قوی پشت سر گذاشت. به‌طوری‌که این اسکناس آمریکایی در حال تثبیت شدن در کانال 36 هزار تومان است. اسکناس آمریکایی از نیمه ابرکانال 36 هزار تومان عبور کرد و در قیمت 36 هزار و 680 تومان معامله شد. بر این اساس ارز یادشده توانست عملکرد مثبتی معادل 85 /6 درصد در کارنامه هفتگی خود به ثبت برساند. این در حالی است که این سطح از نرخ دلار در بازار آزاد بی‌سابقه بوده و ترس و احتیاط را در کنار هیجانات صعودی و میل به خرید دلار در این بازار شکل داده است. علاوه بر این لازم به ذکر است که دلار نیمایی نیز در شرایط اقتصادی و غیراقتصادی مسیر صعودی را پیش گرفته است. به‌طوری‌که دلار نیمایی هفته گذشته با 300 تومان افزایش در قیمت 27 هزار و 688 تومان نرخ‌گذاری شد. گفتنی است با نگاه به رفتار گذشته دلار، می‌توان این نتیجه را گرفت که این ارز پس از رشدهای چشمگیر برای مقاطعی در ادامه روند خود نوسانات محدودتری داشته باشد.

جهش قیمتی سکه طلا

بازار طلا و سکه مانند نرخ دلار در بازار آزاد، هفته گذشته را صعودی سپری کرد. به‌طوری‌که سکه امامی پس از گذشت نزدیک به چهار ماه معاملاتی مجدداً به کانال 16 میلیون تومان رسید و بازدهی هفتگی مثبت 31 /0‌درصدی را به ثبت رساند. رشد نرخ دلار آزاد از عوامل اصلی افزایش قیمت مسکوک یاد‌شده است. به‌این‌ترتیب فاصله ارزش ذاتی و بازاری این سکه کاهش یافت و حباب آن به حدود یک میلیون و 368 هزار تومان رسید. با این حال ریسک سرمایه‌گذاری در این بازار در سطوح بالایی مانده است. برخی از کارشناسان این بازار بر این باور هستند که با توجه به وضعیت بازارهای دیگر همچون دلار و ریسک بالای سرمایه‌گذاری و گران‌تر شدن بهای سکه این احتمال وجود دارد که تقاضای خرید همچنان در بازار در جریان باشد ولی به دلیل خارج شدن توان خرید بسیاری از مردم، ممکن است با افت معاملات روبه‌رو شود. به‌این‌ترتیب پیش‌بینی می‌شود که با ادامه این روند طی روزهای آتی میزان دادوستدها بیشتر از گذشته کاهش داشته باشد. ضمن اینکه کارشناسان معتقدند با در نظر گرفتن این نکته که طلا نیز در سیر صعودی قرار گرفته است، می‌توان انتظار افزایش‌های بیشتری برای سکه امامی داشت.

جدال با تورم

طلای جهانی در ادامه روند نوسانی خود در روز معاملاتی چهارشنبه 18 آبان با تمایلات نسبتاً صعودی همراه بود. به‌گونه‌ای که هر اونس طلای جهانی در جریان معاملات روز یادشده در قیمت 1706 دلار معامله شد. به عقیده کارشناسان انتظار می‌رود طلا در ماه‌های آینده تحت‌فشار باقی بماند. زیرا فدرال‌رزرو سیگنال داده است که به افزایش نرخ‌های بهره برای مهار تورم ادامه خواهد داد. ضمن اینکه به نظر می‌رسد تمرکز معامله‌گران بر داده‌های تورم ایالات‌متحده در ماه اکتبر است که احتمالاً فشار قیمت‌ها نزدیک به بالاترین حد در 40 سال گذشته باقی بماند. بر این اساس انتظار می‌رود فدرال‌رزرو به حرکت‌های سختگیرانه‌تر در به‌کارگیری سیاست‌های انقباضی برای کنترل و مهار تورم تشویق شود.

نفت بر سر دوراهی؟

حمایت از شاخص دلار، تقویت ریسک‌پذیری سرمایه‌گذاران و بهبود واردات نفت خام چین در حالی مسیر پرتردیدی را طی می‌کند که به نظر می‌رسد تقاضا تحت تاثیر رویکرد سختگیرانه چین در مهار کووید قرار بگیرد. این در حالی است که آمارهای رسمی گمرک نشان می‌دهد واردات نفت خام چین در ماه اکتبر برای نخستین بار از ماه می افزایش یافته و به بیش از 14 /43 میلیون تن رسیده است. ضمن اینکه بر اساس این گزارش، واردات نفت خام چین در 9 ماه نخست امسال به بیش از 4 /370 میلیون تن معادل ۹ /۹ میلیون بشکه در روز رسیده که 3 /4 درصد کمتر از مدت مشابه سال قبل بوده است.

به نظر می‌رسد علت اصلی کاهش واردات چین نگرانی‌های مربوط به اعمال محدودیت‌های کرونایی در شهرهای مختلف است که فشار زیادی نیز بر قیمت نفت وارد کرده است. بااین‌حال پیش‌بینی می‌شود واردات نفت چین در ماه‌های نوامبر و دسامبر با افزایش روبه‌رو شود که علت اصلی آن مجوز دولت پکن به پالایشگاه‌ها برای افزایش سهمیه واردات در ماه سپتامبر بوده است. این بزرگ‌ترین سهمیه داده‌شده به پالایشگاه‌های چین در سال ۲۰۲۲ به شمار می‌رود.

به‌این‌ترتیب هر بشکه نفت خام برنت روز چهارشنبه در قیمت 94 دلار و 72 سنت و نفت WTI نیز در قیمت 88 دلار و 22 سنت معامله شد. گفته می‌شود به دلیل اینکه تحریم اتحادیه اروپا بر صادرات نفت خام روسیه از طریق دریا از 5 دسامبر آغاز خواهد شد و با وجود اینکه پالایشگاه‌ها در سراسر جهان تولید خود را افزایش می‌دهند، چشم‌انداز انتظارات برای کاهش عرضه شکل گرفته است. ضمن اینکه در سمت عرضه، اوپک‌پلاس اخیراً موافقت کرده است که تولید خود را به میزان دو میلیون بشکه در روز در ماه نوامبر کاهش دهد، که بیشترین میزان از زمان همه‌گیری ویروس کروناست که سیگنال محدودیت در سمت عرضه است. به‌این‌ترتیب تحلیلگران با توجه به برخی ابهامات، احتمال می‌دهند که قیمت‌ها در هفته جاری به‌سختی سطح 100 دلار را به خود ببیند.

سقوط قدرت خرید

اوراق تسهیلات بانک مسکن که در فرابورس مورد معامله قرار می‌گیرد، در جریان معاملات هفته گذشته تقریباً متعادل به کار خود پایان داد. به‌طوری‌که بازدهی «تسه 9912» در هفته منتهی به 18 آبان با افزایش 5 /0‌درصدی معادل بیش از 571 تومان افزایش داشت و معاملات خود را در قیمت 99 هزار و 804 تومان خاتمه داد. ضمن اینکه با بازگشت قیمت هر فقره اوراق وام مسکن به مرز ۱۰۰هزار تومان، هزینه دریافت وام مسکن باز هم افزایش یافت. به‌گونه‌ای که این نرخ برای مجردهای تهرانی حدود دو میلیون تومان و برای متاهل‌ها بیش از سه میلیون تومان بیشتر شده است. 

این در حالی است که بر اساس بررسی کارشناسان حوزه مسکن، به نظر می‌رسد قدرت واقعی پوشش‌دهی وام مسکن ۲۰۰ میلیون‌تومانی برای متقاضیان در شهر تهران به‌طور متوسط به کمتر از چهار مترمربع و در ارزان‌ترین مناطق تهران به‌طور متوسط تا هفت مترمربع کاهش یافته است.

به گفته برخی از کارشناسان بازار مسکن، دولت مدعی است که روند ساخت مسکن در حال طی شدن است و طبق قانون سالی یک میلیون واحد مسکونی را تحویل خواهد داد. اما درصورتی‌که این ادعا واقعاً اجرایی شده باشد احتمالاً طی مدت کوتاهی بر تقاضا تاثیرگذار باشد. اما ازآنجاکه احتمالاً تورم در اجاره‌بها نیز جاری شده است و بسیاری از متقاضیان مسکن در کلانشهرها به شهرهای کوچک‌تر و حومه نقل‌مکان کرده‌اند، این ادعای ساخت مسکن تا حدودی کمرنگ شده و انتظارات را برای گرانی املاک افزایش می‌دهد.