مخاطرات خانوار

ابراهیم علیزاده: نرخ تورم ماه‌هاست که دیگر تک‌رقمی نیست، نرخ بیکاری روند فزاینده‌ای به خود گرفته و کارگران شاغل هم از قدرت خرید پایین خود مکرراً گلایه می‌کنند. آخرین آمارهای مرکز آمار ایران نشان می‌دهد نرخ تورم نقطه به نقطه مهرماه امسال بیش از 8 /32 درصد و نرخ تورم 12ماهه منتهی به این ماه 4 /13 درصد بوده است. اولی بیش از هفت درصد و دومی بیش از دو درصد نسبت به مدت مشابه سال گذشته افزایش داشته است. بانک مرکزی نیز وضعیت تورم را فزاینده توصیف می‌کند. تورم نقطه به نقطه 9 /36 درصد، تورم 12ماهه منتهی به مهرماه امسال 9 /15 درصد. اولی بیش از پنج درصد و دومی بیش از دو درصد نسبت به مدت مشابه رشد کرده است. از اینها ناگوارتر تورم تولید است. بخشی که پیش از مصرف‌کنندگان، تورم را متحمل می‌شود. تورم نقطه به نقطه ۵۹ درصد، تورم 12ماهه منتهی به مهرماه امسال 4 /22 درصد. آیا بخش تولید با چنین تورمی می‌تواند به پذیرش افزایش هزینه‌ها ناشی از رشد مجدد دستمزد در سال 97 تن دهد؟

هر چند پاسخ دولت و کارفرمایان تاکنون به این سوال آری نبوده اما مقامات کارگری اصرار بر حمایت دارند. مقامات مسوول در کانون عالی انجمن‌های صنفی کارگران می‌گویند حداقل دستمزد یک‌میلیون و 200 هزارتومانی جوابگوی نیازهای خانوار کارگری نیست و این میزان با حداقل رقم تامین‌کننده سبد معیشت خانوار فاصله قابل توجهی دارد. نگرانی آنها هم به نظر نمی‌رسد بی‌دلیل باشد. جزئیات تورم اعلامی مرکز آمار گویای این است که بیشترین تورم ماهانه در مهرماه سال جاری به کم‌درآمدترین دهک جامعه تعلق داشته است. در این ماه کمترین تورم ماهانه برای دهک دهم به میزان 9 /5 درصد و بیشترین تورم ماهانه برای دهک اول به میزان 9 /7 درصد بوده است. نگرانی‌های مقامات کارگری و اعلام آمارهای هشداردهنده باعث شده حتی مقام مسوولی که به فروکش کردن شرایط ملتهب اقتصادی تا دو ماه دیگر خوش‌بین است، این بار بگوید: «ممکن است سال آینده قدرت خرید مردم شدید کاهش پیدا کند.»

21 آبان ماه امسال اسحاق جهانگیری، معاون اول رئیس‌جمهور عنوان کرد: در شرایط تحریم دو خطر از جمله بیکاری و کاهش قدرت خرید کشور را تهدید می‌کند. در ابتدای دولت این دو مقوله در دستور کار قرار گرفت، اگر خوب دقت نکرده و ایستادگی نکنیم و سیاستگذاری مناسبی نداشته باشیم ممکن است سال آینده بگوییم قدرت خرید مردم شدید کاهش یافته است. به گزارش ایرنا، جهانگیری نگرانی خود درباره بیکاری را هم این‌طور مطرح کرد: «ایجاد اشتغال در کشور به عنوان اصلی‌ترین مساله باید در دستور کار قرار گیرد.» با این حال در شرایط اوج گرفتن روند تورم، نرخ بیکاری نیز وضعیت هشداردهنده‌ای پیدا کرده است. در تابستان امسال نرخ بیکاری به 2 /12 درصد و تعداد بیکاران به بیش از 3 /3 میلیون نفر افزایش یافت. در تابستان سال گذشته نرخ بیکاری 5 /11 درصد و تعداد بیکاران حدود 1 /3 میلیون نفر بود. آیا با چنین وضعیتی می‌توان این تهدیدها را از همین حالا جدی و نگران‌کننده دانست؟ برای بهبود این شرایط دولت می‌تواند چه اقداماتی انجام دهد و از انجام چه کارهایی پرهیز کند؟