عبور از فاز التهاب؟
بازارهای داخلی تغییر مسیر دادند
بررسی تغییرات بازارهای داخلی نشان می‌دهد که بازارها در حال گذر از فاز التهاب هستند. خروج آمریکا از تحریم‌ها، اگرچه می‌تواند اقتصاد ایران را با مسائل جدیدی روبه‌رو کند، اما به نظر می‌رسد بازارها به دنبال تعیین موقعیت در شرایط جدید هستند.
مجید حیدری: بررسی تغییرات بازارهای داخلی نشان می‌دهد که بازارها در حال گذر از فاز التهاب هستند. خروج آمریکا از تحریم‌ها، اگرچه می‌تواند اقتصاد ایران را با مسائل جدیدی روبه‌رو کند، اما به نظر می‌رسد بازارها به دنبال تعیین موقعیت در شرایط جدید هستند. هفته گذشته، از سطح قیمتی سکه کاسته شد و دلار در بازارهای غیررسمی نیز تعدیل شد. همچنین بازار بورس نیز بازدهی 3 /1درصدی را ثبت کرد. تصمیم جدید آمریکا اما هنوز در بازار نفت اثر تعیین‌کننده‌ای دارد.
بهبود چشم‌اندازها در بازار نفت
قیمت نفت، روند صعودی خود را در هفته گذشته نیز ادامه داد. روند قیمتی به شکلی است که می‌توان پیش‌بینی کرد، در ماه‌های آینده بهای نفت رکورد جدیدی را ثبت خواهد کرد. تحولات جدید در بازار نفت باعث شد که هفته گذشته پیش‌بینی‌ها نیز از آینده قیمت‌ها تغییر یابد. خروج آمریکا از برجام مهم‌ترین اتفاقی بود که با رقم خوردن آن در هفته‌های گذشته، احتمال تحقق پیش‌بینی‌های افزایشی جدید، بیش از پیش افزایش یافته است. اداره اطلاعات انرژی آمریکا بر اساس چشم‌انداز کوتاه‌مدت انرژی که به تازگی منتشر کرده است، انتظار دارد متوسط قیمت نفت خام برنت در سال جاری میلادی ۷۱ دلار بر بشکه باشد و در سال آینده میلادی نیز روی ۶۶ دلار قرار بگیرد. این دو پیش‌بینی به ترتیب هفت و سه دلار بر بشکه بیشتر از پیش‌بینی‌های قبلی این سازمان در ماه آوریل است. این سازمان همچنین انتظار دارد هر بشکه نفت خام WTI در نیمه دوم سال جاری و شش ماه نخست سال آینده، به‌طور میانگین ۶۴ دلار بر بشکه قیمت داشته باشد. این در حالی است که پیش‌بینی قبلی این سازمان انتظار قیمت ۵۷ دلار بر بشکه را برای همین بازه زمانی اعلام کرده بود که افزایش هشت‌دلاری را نشان می‌دهد.
اوپک در حالی در کنار ریسک‌های ژئوپولتیک نقشی اثرگذار در پیش‌بینی‌های صورت‌گرفته از آینده قیمت نفت دارد که تازه‌ترین گزارش منتشرشده از سوی این سازمان که هفته گذشته بر خروجی سایت آن قرار گرفت، این خبر را به همراه دارد که «مازاد عرضه نفت خام در دنیا تقریباً از بین رفته است». اجرای توافق کاهش تولید از سمت کشورهای عضو و غیر عضو اوپک از ابتدای سال ۲۰۱۷ در حالی بر خروج مازاد عرضه از بازار جهانی نفت خام اثرگذار بوده است که افزایش سریع تقاضای جهانی طلای سیاه نیز به کمک این طرح آمده است.
به این ترتیب با دست به دست هم دادن دو مورد یاد شده و همچنین خروج ترامپ از توافق بین‌المللی برجام، قیمت نفت خام برنت در تاریخ ۱۰ می به سقف ۷۸ دلار بر بشکه رسید که بالاترین سطح قیمتی از سال ۲۰۱۴ است. طبق گزارش اوپک، سطح ذخایر نفت خام تجاری کشورهای توسعه‌یافته در ماه مارس تنها ۹ میلیون بشکه بیش از میانگین پنج سال گذشته بوده است که نسبت به ۳۴۰ میلیون بشکه در ژانویه ۲۰۱۷ از کاهش چشمگیری برخوردار شده است. با وجود دست یافتن به چنین موفقیتی، اوپک پیش‌بینی خود از عرضه نفت خام از سمت کشورهای غیرعضو این سازمان را افزایش داده و اعلام کرده است احتمالاً تولیدکنندگان غیراوپک، در سال جاری 62 /59 میلیون بشکه در روز یا ۷۲ / ۱ میلیون بشکه در روز بیشتر از سال گذشته تولید خواهند داشت. طبق این گزارش عمده این رشد تولید (۸۹ درصد) به فعالیت تولیدکنندگان نفت خام آمریکا بازمی‌گردد و کانادا، برزیل، بریتانیا و قزاقستان نیز نقش‌آفرینی خواهند کرد. این سازمان با اشاره به رشد قوی در کشورهای در حال توسعه و اقتصادهای نوظهور در سه ماه نخست امسال، انتظار خود از تقاضای نفت در سال ۲۰۱۸ را نیز اندکی افزایش داده است.
سردرگمی شرکت‌ها
دولت ترامپ هنوز مشخص نکرده است که هر کشور تا چه میزان باید خرید خود از ایران را کاهش دهد، اما رئیس دولت قبلی آمریکا، اعلام کرده بود که خریداران نفت ایران هر شش ماه یک‌بار باید ۱۸ تا ۲۰ درصد از میزان خرید خود بکاهند تا مشمول تحریم‌های این کشور نشوند. علاوه بر اعلام رئیس‌جمهوری این کشور از وضعیت بازار نفت، وزارت انرژی آمریکا نیز هر دو ماه یک‌بار گزارشی از وضعیت عرضه جهانی نفت به غیر از عرضه ایران منتشر می‌کرد.
البته در این خصوص شرکت‌ها رویکرد متحدی را اتخاذ نکردند و به نوعی سردرگمی در این شرایط وجود دارد. در این زمینه شرکت پالایشگاهی ساراس ایتالیا اعلام کرد در حال حاضر باوجود تحریم‌های آمریکا به خرید نفت ایران ادامه می‌دهد، اما مدیرعامل این شرکت انتظار دارد معامله با ایران به شکل فزاینده‌ای دشوار شود. به گزارش «پلتس»، داریو اسکافاردی، مدیرعامل شرکت ساراس همچنین نسبت به افزایش قابل توجه قیمت نفت در پی کاهش عرضه از سمت ایران ابراز نگرانی کرد. از نگاه او تحریم‌های فعلی آمریکا علیه ایران بر تجارت بین‌المللی اثرگذار خواهد بود و تاریخ نشان داده است که تنش‌های این‌چنینی هیچ‌گاه برای تجارت اثرات مطلوبی به همراه نداشته است. ساراس روزانه ۳۰۰ هزار بشکه نفت مصرف دارد و یکی از خریداران نفت خام ایران به شمار می‌رود. اسکافاردی در این زمینه با تاکید بر این نکته که «ایران یکی از تامین‌کنندگان اصلی نفت ساراس بوده اما تنها تامین‌کننده نیز نیست»، گفت: ما می‌توانیم نفت مورد نیاز خود را از منابع دیگر تامین کنیم، اما موضوعی که اهمیت دارد این است که اعمال تحریم‌ها نه‌فقط بر ایران بلکه بر مصرف‌کنندگان نفت نیز فشار خواهد آورد زیرا با کاهش عرضه از سمت ایران، انتظار زیادی برای رشد قیمت‌ها وجود دارد. وی افزود: «ما با اکثر عرضه‌کنندگان نفت جهان قرارداد داریم.» اسکافاردی گفت، شرکت ساراس، نفت‌ترش جایگزین را از کشورهای عراق، عربستان، لیبی، روسیه و غرب آفریقا تامین می‌کند.
تغییر مسیر آخر هفته
قیمت نفت روز چهارشنبه هفته گذشته تحت تاثیر عرضه فراوان با وجود ادامه کاهش تولید اوپک و تهدید تحریم‌های آمریکا علیه ایران، کاهش یافت. اما نشانه‌هایی در بازارهای معاملات فیزیکی وجود دارد که سرمایه‌گذاران مالی را محتاط کرده است. همچنین نشانه‌هایی از افزایش تولید غول‌هایی مانند اکسون موبیل، رویال داچ شل، شورون، BP و توتال دیده می‌شود. طبق گزارش موسسه امریکن پترولیوم، محدودیت ظرفیت خط لوله در آمریکای شمالی، باعث شده ذخایر نفت آمریکا 9 /4 میلیون بشکه افزایش یافته و به 6 /435 میلیون بشکه برسد. بر اساس گزارش رویترز، با وجود افت قیمت‌ها در روز چهارشنبه و احتیاط سرمایه‌گذاران مالی، عرضه در بازار نفت از سال ۲۰۱۷ که کشورهای اوپک و غیراوپک تولیدشان را کاهش دادند، محدودتر شده است.
کمرنگ شدن چشم‌انداز تقویت دلار
به گزارش بانک مرکزی روز دوشنبه، به دلیل فروش‌های سوداگرانه ناشی از روند تقویتی هفته گذشته شاخص دلار، شاخص در معاملات اولیه تضعیف شد. اما در ادامه معاملات به دلیل تردید پیرامون توقف روند تقویتی دلار، شاخص مذکور ضمن جبران افت اولیه، در نهایت تقویت شد. بعد از اظهارنظر یکی از سیاستگذاران بانک مرکزی اروپا، در مورد توانایی این بانک برای ارائه نشانه‌هایی جدید از زمان‌بندی اولین افزایش نرخ بهره در پایان رویکرد استثنایی خرید دارایی توسط بانک مذکور، نرخ یورو در برابر دلار در معاملات اولیه این روز رشد نشان داد. افزایش نگرانی‌ها درخصوص کسری بودجه آمریکا که پیش‌بینی می‌شود به دلیل مخارج بیش از حد دولت و کاهش قابل توجه مالیات بر شرکت‌ها به رقم بیش از یک هزار میلیارد دلار در سال 2019 افزایش یابد، در کنار رشد کسری حساب جاری این کشور؛ دورنمای تقویت شاخص دلار را کاهش داده است. سرمایه‌گذاران در هفته گذشته بر سخنرانی مقامات فدرال‌رزرو و بانک مرکزی اروپا و نیز انتشار آمار اقتصادی آلمان در روز سه‌شنبه متمرکز شده‌اند. روز دوشنبه، انتظار سرمایه‌گذاران برای انتشار آمارهای اصلی آمریکا، بهای فلزات قیمتی را در دامنه محدودی قرار داد. این امر به همراه تقویت شاخص دلار، منجر به افت بهای طلا شد. بهای نقدی طلا 3 /0 درصد افت پیدا کرد. همچنین، بهای طلای قراردادهای آتی آمریکا تحویل ماه ژوئن با 2 /0 درصد افت به 20 /1318 دلار در هر اونس رسید.
روز سه‌شنبه، در پی انتشار آمار افزایش مخارج مصرف‌کننده آمریکا که منجر به فشار فروش جدید بر اوراق قرضه دولتی این کشور شد، بازده اوراق قرضه 10ساله آمریکا به بالاترین سطح از ژوئیه 2011 افزایش یافت. در نتیجه؛ شاخص دلار تقویت شد. در این روز، بازده پایه این اوراق با افزایش به سطح 095 /3 درصد، از سطح کلیدی سه‌درصدی اواخر ماه آوریل عبور کرد. آمار منتشره روز سه‌شنبه نشان داد؛ در پی کاهش مخارج خاص دولت آمریکا به دلیل افزایش بهای بنزین، شاخص خرده‌فروشی در ماه آوریل با افزایش اندک مواجه شده است. با وجود این، مخارج مصرفی در این مدت پس از افت شدید در فصل نخست سال جاری، در مسیر رشد قرار گرفت. بعد از انتشار آمار مبتنی بر رشد اقتصادی ضعیف‌تر از انتظار آلمان، نرخ یورو در برابر دلار به پایین‌ترین سطح جدید در سال جاری افت کرد. پس از آنکه رجب طیب اردوغان، رئیس‌جمهور ترکیه بر اعمال کنترل بیشتر بر اقتصاد این کشور تاکید کرد، نرخ لیر ترکیه در برابر دلار به کمترین سطح تاریخی کاهش یافت و میزان افت ارزش لیر در سال جاری به بیش از 13درصد رسید. به‌رغم مداخله‌های زیاد بانک مرکزی آرژانتین طی چند روز اخیر، نرخ پزوی آرژانتین در برابر دلار به پایین‌ترین سطح تاریخی جدید کاهش داشت. نرخ پوند در برابر دلار به دلیل انتشار آمار ضعیف اقتصادی انگلیس و تصمیم بانک مرکزی این کشور در تثبیت نرخ‌های بهره افت کرده است.
کاهش بهای سکه، تعدیل دلار
هفته گذشته، قیمت دلار در بازار آزاد مانند هفته‌های قبل، نامشخص بود، اما بهای سکه بهار آزادی کاهش یافت. سکه در ماه‌های اخیر به راحتی مرز یک میلیون و 500 هزار تومان را شکست و در مقطعی حتی به بالای مرز دومیلیونی سرک کشید. این روند، هفته قبل تغییر یافت و چهار افت متوالی (از شنبه تا سه‌شنبه) را ثبت کرد. روز چهارشنبه هفته گذشته، سکه سرانجام پس از چهار کاهش متوالی، یک‌بار دیگر طعم افزایش را چشید و با افزایش 18 هزارتومانی به قیمت یک میلیون و 920 هزارتومانی رسید. به گفته شماری از فعالان، مقاومت سکه در مرز روانی یک میلیون و 900 هزار تومان مهم‌ترین عاملی بود که خریداران این فلز گران‌بها را در بازار افزایش داد. سکه روزهای دوشنبه و سه‌شنبه در برابر نزول به زیر این مرز روانی از خود مقاومت نشان داده بود، امری که جسارت خریداران را بالا می‌برد. به نظر می‌رسد با عرضه پیش‌خریدهای سکه در ماه‌های آتی، امکان کاهش بیشتر سکه نیز وجود خواهد داشت. در هفته گذشته، قیمت دلار نیز در بازار غیررسمی کمی تعدیل شد و در کانال شش هزار و 200 تومان قرار گرفت. برخی از معامله‌گران انتظار دارند؛ درصورتی‌که اخبار مثبتی از مذاکرات با اروپایی‌ها منتشر شود، قیمت به زیر مرز شش هزارتومانی بازگردد. این در حالی است که عده دیگری باور دارند ممکن است با توجه به چشم‌انداز عملی شدن تحریم‌ها قیمت در مسیر افزایشی قرار بگیرد. در حالی که در بازار غیررسمی قیمت نوسانات خود را دارد، در مرکز مبادلات ارزی، قیمت دلار روی عدد چهار هزار و ۲۰۰ تومان میخکوب شده است.
چشم‌انداز مثبت معامله‌گران
شاخص کل بورس تهران پس از 16 هفته رکوردزنی کرد و بازدهی 3 /1 درصد را به‌دست آورد. در هفته منتهی به 26 اردیبهشت‌ماه سال جاری، شاخص کل بورس بهادار تهران با رشد 1250 واحد به کانال 94 هزارتایی وارد شد و به سطح 94 هزار و 940 واحد رسید. شاخص کل هم‌وزن نیز در مدت مورد بررسی بازدهی 8 /3درصدی را به‌دست آورد که نشان‌دهنده رشد سهام بزرگ و کوچک بازار به صورت همزمان است.
کارشناسان معتقدند عواملی مانند رسیدن قیمت سهام به کف‌های قیمتی، امیدواری به تحرکات جدید اروپایی‌ها در مورد برجام و عدم هماهنگی در صحبت‌های مقامات آمریکایی سبب شده تا فعالان بازار فضای بازار را قابل اعتمادتر از گذشته پیش‌بینی کنند و معاملات خود را با چشم‌انداز مثبت‌تری از سر بگیرند. از سوی دیگر در هفته گذشته بازارهای موازی نیز فضای آرام‌تری را سپری کردند. در هفته گذشته، شاخص کل فرابورس نیز 6 /2 درصد رشد داشت و به سطح 8 /1097 واحد رسید که به این ترتیب بازدهی این بازار از ابتدای سال تاکنون را به 11 /0 درصد رساند. پتروشیمی مارون، نفت مالان و پالایش نفت شیراز بیشترین اثرگذاری مثبت را بر این شاخص داشته‌اند.
واکنش صنایع به تحولات بازار
به نظر می‌رسد در کنار بازگشت آرامش به بازار سرمایه پس از اعلام خروج آمریکا از برجام، واکنش صنایع به یکسان‌سازی نرخ ارز روی قیمت 4200 تومان متفاوت بوده است. به طوری که صنایعی مانند سیمان، کاشی، قند و شکر و صنایع غذایی بدون قند و شکر مورد اقبال عمومی قرار گرفته‌اند. هفته گذشته شاخص گروه کاشی و سرامیک و گروه قند و شکر به ترتیب 5 /8 درصد و 4 /8 درصد مثبت بود. دو گروه سیمان و صنایع غذایی نیز بازدهی 3 /3 درصد و 3 /1 درصد را به‌دست آوردند. کارشناسان معتقدند آنچه از نظر بنیادی اهمیت دارد، توجه به این نکته است که به دلیل جهش ناگهانی قیمت ارز، صنایع نامبرده، به زودی در معرض دریافت مجوزهای افزایش نرخ قرار خواهند گرفت یا تشویق به صادرات به دلیل توان رقابتی خواهند شد. این مساله سبب تعدیل قیمت‌ها در این صنایع شده که در صورت‌های مالی آنها قابل مشاهده خواهد بود.
همان‌طور که عنوان شد، نمادهای گروه قند و شکر هفته گذشته با رشد دسته‌جمعی قیمت همراه شده و سبزپوش بودند. هرچند نمادهای قندی به‌صورت سنتی به‌عنوان گروه بتا منفی بازار سهام شناخته می‌شوند، اما یکی از دلایل توجه به این نمادها ورود نقدینگی به این گروه بود. در شرایط فعلی به نظر می‌رسد نبود شرایط قطعی برای رشد سودآوری صنایع کوچک و سنگینی تحرک در نمادهای بزرگ سبب شده است تا این گروه مجدداً به‌عنوان مقصدی برای کوچ نقدینگی در نظر گرفته شود. البته از سوی دیگر اخبار مربوط به افزایش نرخ شکر در کنار شروع برداشت شکر از چغندر پاییزه نیز از دیگر عوامل موثر بر رشد این گروه عنوان می‌شود.
در هفته منتهی به 26 اردیبهشت‌ماه، از میان صنایع فعال در بازار سرمایه، شاخص صنعت انبوه‌سازی بازدهی 9 /8 درصد را کسب کرد. این گروه که شامل نمادهای ثمسکن، ثنوسا و ثتران است، هفته خود را با رشد شاخص آغاز کرد و معاملاتش تا سه‌شنبه مثبت بود، اما در روز سه‌شنبه شاخص این گروه دو درصد از ارزش خود را از دست داد. اما در آخرین روز معاملاتی هفته گذشته با رشد 7 /1درصدی از کاهش روز قبل خود کاست و در نهایت بازدهی هفتگی 9 /8 درصد را به‌دست آورد. گروه خودرو نیز در هفته مورد بررسی با رشد شاخص 3 /6 درصد از صنایع مورد توجه بازار به حساب می‌رود. به نظر می‌رسد صنعت خودرو بیشترین تاثیر را از تحولات سیاسی پذیراست. در این میان پس از خروج آمریکا از برجام و در شرایطی که تحریم‌های آمریکا مجدداً در ۹۰ و ۱۸۰ روز آینده اعمال خواهد شد، آنچه سرنوشت روند سهام خودرویی را تعیین می‌کند، واکنش دیگر کشورها به‌خصوص اروپایی‌ها به این اتفاق است. اگرچه بازار به پایبندی اروپایی‌ها خوش‌بین است، اما در آینده مشخص می‌شود که تا چه میزانی زیر فشار تحریم‌های ثانویه آمریکا دوام خواهند آورد. روند شاخص گروه خودرو در هفته گذشته نشان می‌دهد که این گروه پس از پشت سر گذاشتن فشار فروش و رسیدن به کف قیمتی، مجدداً به مدار صعودی بازگشت و اگرچه در آخرین روز معاملاتی هفته گذشته حدود 4 /2 درصد از ارزش خود را از دست داد اما در نهایت بازدهی هفتگی 3 /6 درصد را در کارنامه خود ثبت کرد. در این میان به نظر می‌رسد پیش‌خور شدن هیجانات سیاسی ناشی از برهم خوردن توافق هسته‌ای و افت قیمت تا کف‌های روانی مهم‌ترین عامل بازگشت قیمتی خودرویی‌ها باشد.
اخبار کدال
هفته گذشته، «شلعاب» در اطلاعیه‌ای که بر روی سایت کدال منتشر شده است تاکید کرده که از تاریخ ارائه گزارش قبلی که صورت‌های مالی سه، شش، ۹ و ۱۲ماهه منتهی به پایان اسفند ۹۶ منتشر شده است تا مقطع فعلی تغییر بااهمیتی در وضعیت مالی شرکت رخ نداده است. این شرکت خاطرنشان کرده است، در صورت وقوع هرگونه رویداد بااهمیت، مراتب مطابق مفاد ماده ۱۳ دستورالعمل اجرایی افشای اطلاعات شرکت‌های ثبت‌شده نزد سازمان افشا می‌شود. در گروه رایانه نیز شرکت کارت اعتباری ایران کیش اطلاعات و صورت‌های مالی ۱۲ماهه منتهی به ۲۹ اسفندماه ۹۶ را با سرمایه معادل ۲۰۰ میلیارد تومان منتشر کرد. «رکیش» در دوره مزبور مبلغ یک هزار و ۶۷ میلیارد و ۱۶۱ میلیون ریال سود خالص کسب کرد و بر این اساس مبلغ ۵۳۴ ریال سود به هر سهم خود اختصاص داد که این رقم در مقایسه با دوره مشابه سال مالی قبل معادل ۱۷ درصد کاهش داشت. این شرکت در پایان سال مالی ۹۵ مبلغ ۶۴۵ ریال سود به ازای هر سهم خود اختصاص داده بود. در گروه معدنی سازمان بورس مجوز افزایش سرمایه چندمرحله‌ای هلدینگ میدکو را صادر کرد تا این شرکت فرابورسی 6 /3 هزار میلیارد تومانی شود. هلدینگ میدکو ۳۷ / ۲ هزار میلیارد تومانی که پیش از این برنامه افزایش سرمایه ۵۲ درصدی داشت، مجوز تامین مالی ۴۷درصدی در چند مرحله را دریافت کرد. این شرکت در مجمع خود ۱۶۰ ریال سود تقسیم کرد.
