تحول بی‌فرجام
چرا در طرح تحول نظام سلامت خطای محاسباتی رخ داد؟
اجرای طرح تحول نظام سلامت از جمله اقدامات دولت حسن روحانی است که در انتخابات اخیر ریاست‌جمهوری نیز از آن به عنوان یکی از موفقیت‌های دولت یاد شد. طرحی که بر اساس آن قرار بود سهم مردم از پرداخت هزینه‌های درمانی کاهش یابد، دسترسی عادلانه به خدمات سلامت برای همه مردم فراهم شود و در عین حال کیفیت خدمات درمانی نیز ارتقا یابد.
فاطمه شیرزادی: اجرای طرح تحول نظام سلامت از جمله اقدامات دولت حسن روحانی است که در انتخابات اخیر ریاست‌جمهوری نیز از آن به عنوان یکی از موفقیت‌های دولت یاد شد. طرحی که بر اساس آن قرار بود سهم مردم از پرداخت هزینه‌های درمانی کاهش یابد، دسترسی عادلانه به خدمات سلامت برای همه مردم فراهم شود و در عین حال کیفیت خدمات درمانی نیز ارتقا یابد. گویی همه آرمان‌های مربوط به سلامت جامعه در اهداف طرح تحول نظام سلامت خلاصه شده بود. اما این فقط یک نما از طرح تحولی است که حسن قاضی‌زاده‌هاشمی، وزیر بهداشت، درمان و آموزش پزشکی دولت‌های یازدهم و دوازدهم، از اردیبهشت‌ماه 1393 اجرای آن را آغاز کرده است. واقعیت این است که این طرح از همان ابتدا با انتقادهای بسیاری همراه بود. از جمله اینکه مجله تجارت فردا درباره شائبه پوپولیستی بودن آن هشدار داد و حتی در گفت‌وگو با شخص وزیر در تیرماه 1393 این هشدار را به صورت یک پرسش و نگرانی با او در میان گذاشت؛ پرسشی که با این پاسخ قاضی‌زاده‌هاشمی مواجه شد: «من حتماً تاکید و اصرار می‌کنم که احساس شما صحیح نیست. به این خاطر که ما پیشینه‌ای علمی داریم و هیچ کاری را بدون پژوهش انجام نداده‌ایم. هدف این است که اولاً پرداختی مردم کاهش پیدا کند، دوم اینکه رضایتمندی آنها هم افزایش یابد. مناطق زیادی است که پزشک نداریم یا کمبود بیمارستان و تخت داریم. باید روی این مشکلات کار شود. حالا اینکه کسی بخواهد بگوید طرح تحول سلامت پوپولیستی است یا نه، به قضاوت خودش بستگی دارد.»
اما با گذشت سه سال از آن زمان، امروز انتقادات بسیاری به این طرح وارد می‌شود. وزیر بهداشت هم دیگر چندان راضی از اوضاع به نظر نمی‌رسد. او اخیراً در همایش پرستاری و مراسم تودیع و معارفه معاون پرستاری وزارت بهداشت، گفته است: «در اجرای طرح تحول، محاسبات در عمل درست درنیامد و خطاهایی اتفاق افتاد؛ مثلاً به جای پنج میلیون نفر 11 میلیون بیمه شدند و عده‌ای از صندوق‌های خویش‌فرما مهاجرت کردند، اعتباراتی که در بودجه دیده شده بود، محقق نشد و محاسباتی که در سازمان تامین اجتماعی و بیمه سلامت و سازمان مدیریت انجام شد، اعداد و ارقام آن درست درنیامد، تولید نفت برخلاف پیش‌بینی‌ها افزایش نیافت و قیمت آن هم به یک‌چهارم سقوط کرد و همه اینها باعث شد مشکلات بیشتر شود که همه این موارد به گردش اقتصاد سلامت وابسته است تا اولویت را برای ارائه خدمات و کیفیت آنها معطوف کنیم، از سوی دیگر در کشور هر گروه به فکر خودش است و نگاه‌ها بخشی است.» این اظهارات در حالی مطرح شده که از همان آغاز هشدارها و انتقادات بسیاری درباره شیوه تامین منابع طرح تحول نظام سلامت مطرح شد، اما در پاسخ گفته می‌شد قرار است بخشی از منابع حاصل از هدفمندی یارانه‌ها به وزارت بهداشت داده شود. در شرایط امروز توجیهات ارائه‌شده تا چه حد قابل پذیرش است؟ چرا و چگونه در طرح تحول نظام سلامت خطای محاسباتی در چنین سطحی رخ داده و آیا این طرح به سمت تعطیلی حرکت می‌کند؟
