اجتماع قدرتمند

جامعه در سالی که گذشت روزگار سختی را پشت سر گذاشت. شاید بتوان گفت سال 1401 با بسیاری از سال‌های پیش و شاید پس از خود تفاوت معناداری داشته باشد. شاید بتوان گفت سال 1401 سالی تاریخی برای جامعه ایران باشد. جامعه‌ای که بیش از هر زمانی نشان داد متکی بر چه قدرت تاریخی و عظیمی است. جامعه‌ای که در حال پوست انداختن و به قول جامعه‌شناسان در حال نو شدن است. البته مشکلات اقتصادی رمق جامعه ایرانی را گرفته است. سیاست غیرتنش‌زا فرصت سرمایه‌گذاری و در نتیجه رونق را از اقتصاد ایران گرفته است. وقتی اقتصاد از رونق بیفتد حال جامعه هم ناخوش است. اما در میان همه این مشکلات، مسائل محیط زیستی و بحران آب و تنش‌های مرتبط با طبیعت کم نبود. اما همه اینها مهم‌ترین رخداد سال 1401 نبود. مرگ مهسا امینی سرآغاز موجی از اعتراض‌ها را در سراسر کشور کلید زد. اتفاقاتی که کام جامعه رنجور ما را تلخ‌تر از قبل کرد. حاکمیت و مردم به نظر می‌رسد در نقاطی مقابل هم ایستادند. اما مردم از این فرصت برای طرح مطالبه و اهمیت یافتن نقش مشارکت خود بهره بردند و به نوعی نظام اداری و سیاسی کشور را به چالش کشیدند. در این میان البته نظام حکمرانی هم بر مواضع خود ایستاد اما در چند مورد واکنش‌های امیدبخش داشت. می‌توان از مهم‌ترین این امیدها بحث عفو عمومی بعد از دستگیری‌های گسترده بعد از شهریور 1401 را مثال زد که قوه قضاییه در صدر این اتفاق بود و با دستور ویژه مقام رهبری به سرانجام رسید و تا حدی به فروکش کردن التهابات جامعه منجر شد. با این حال جامعه نقاط مثبت و منفی متفاوت و متنوعی را تجربه کرد که در این سالنامه با نگاهی تحلیلی یک سال گذشته جامعه ایران را مرور کرده‌ایم و البته سعی داریم چشم‌انداز جامعه ایران بعد از این سال عجیب را هم در نظر بگیریم.